Dagur - Tíminn Akureyri - 19.06.1997, Qupperneq 3

^Dagur-'ffittmmx
Fimmtudagur 19. júní 1997 - 15
LIFIÐ I LANDINU
trúnað við hugsjónirnar kunni
fólk mjög vel að meta. Við höf-
um aldrei farið hærra í skoð-
anakönnunum en 9 mánuðum
eftir þetta, fór-
um í rúmlega
30%. Þegar rík-
isstjórn Þor-
steins Pálsson-
ar springur og
ný er mynduð á
þrem til íjórum
dögum þá voru
margir
óánægðir með að við skyldum
ekki fara í þá ríkisstjórn. Okkur
Ieist ekkert á blikuna þá, okkur
fannst ekki rétt staðið að hlut-
unum og við vorum kannski dá-
lítið merkilegar með okkur. Við
vorum með mjög hátt fylgi í
skoðanakönnunum (hlær) og
fannst ijandi hart að hinir, sem
höfðu lélegt fylgi, væru að
draga okkur inn. En ég held í
raun og veru að við höfum ekki
gert vitleysu en því miður þró-
uðust hlutirnir á annan veg en
æskilegt var og við töpuðum
þessu Ijölmiðlastríði. Nú var
farið að segja að við værum
bara andófsafl, að við þorðum
ekki. Sá stimpill var settur á
okkur. Við hlógum að því og
sögðum hvað er djarfara,
áræðnara að stökkva út í sund-
laugina eins og við gerðum ‘82
og ‘83. Stofnuðum ný samtök
og sögðum: Við getum, þorum
og viljum. Svo var sagt: Þið þor-
verið að brjóta
jafnréttislög og það
gerist ekkert.
hefðu verið í einhverjum partý-
stfl.
Kristín: Það er ekki rétt. En
hins vegar komu þeir í heim-
sókn til okkar
og það var
Þess vegna er alltaf mjög gaman.
Þetta var í
framhaldi af
einhverri for-
setaheimsókn.
Guðný: Ég
held að við sem
vorum ekki inni
í þessu en vorum samt í
Kvennalistanum og fylgdumst
með öllum fundum, við fengum
ofsalega mismunandi sýn á um-
ræðurnar. Eftir fundina innan
Kvennalistans þá var maður
alltaf sannfærður um að þetta
hefði verið rétt, að fara ekki í
þessa rfldsstjórn. Þeir vildu
ekki gangast inn á okkar for-
sendur og þannig var málið
presenterað innan Kvennalist-
ans en svo heyrðum við alltaf
öðruvísi tón utanfrá. Þetta voru
mistök, þið þorðuð ekki, þið
gerðuð ekki rétt. Þannig að það
var alveg eins og hvítt og svart
að heyra söguna innanfrá og
utanfrá.
Kristín: Þetta var mjög
spennandi og skemmtilegur
tími. Þetta var í fyrsta skipti
sem við áttum í raunverulegum
stjórnarmyndunarviðræðum þó
að við höfum alltaf komið eitt-
hvað að þeim þá hefur það
Höfum sagt frá upphafi að Kvennalistinn sé tímabundin aðgerð, segir
Kristín Hallldórsdóttir,
ið ekki, og mór fannst það
hlægilegt en auðvitað er mjög
auðvelt að búa til svoleiðis
mynd. Þennan óþægilega stimp-
il erum við búnar að hafa á
okkur síðan.
Guðný: Þorsteinn Pálsson var
að segja mór frá þessum um-
ræðum og sagði að þið hefðuð
hist heima hjá Danfríði (Skarp-
héðinsdóttur, innsk. blm.). Varst
þú með í þessum umræðum?
Kristín: Já, já.
Guðný: Heima hjá Danfríði?
Kristín: Nei, það er ekki rétt.
Þau komu einu sinni í smá íjör
þar.
Guðný: Jæja, hann setti þetta
þannig upp: Við sátum heima
hjá Danfríði, vorum að ræða
þetta og þetta og þið vilduð ekki
gangast inn á þetta og þetta.
Kristín: Nei, þetta var allt-
saman inni í Rúgbrauðsgerð og
alveg afskaplega settlegt.
Guðný: Jæja, mér fannst
dáldið skrítið að heyra að
stjórnarmyndunarviðræður
aldrei gengið svona langt og við
liöfðum sterka stöðu. Þó að við
værum minnstar þá var mikil
stemmning fyrir Kvennalistan-
um og það skynjuðu þeir og
vildu nýta sér. Ég vissi að það
voru sterk öfl á bakvið okkur,
t.d. Kvennalistann og Sjálfstæð-
isflokkinn. Þeir sögðu marga í
baklandi Sjálfstæðisflokksins
brýna að láta nú ekki kerling-
arnar fara með þá hvert sem
er. Það var mikill titringur.
Þetta var raunverulegt tækifæri
og líka haustið ‘88 en það var
minna spennandi þá.
Kvennalistinn
hefur skipt máli!
19. júní, 1997, rennur upp og
flestir eru sammála um það að
Kvennalistinn hafi breytt mjög
miklu máli í íslenskum stjórn-
málum. Hann hefur haft áhrif á
umrœður og stefnumál annarra
flokka, hann hefur fjölgað kon-
urn á þingi. En hefur hann
breytt einhverju fyrir fisk-
KVENNALISTINN
Mjög margir hafa
viljað Kvennalist-
ann feigan frá
upphafi og nánast
heðið eftir tœkifœr-
inu til að segja: Já,
nú er þetta búið
hjá þessum leið-
indakellum þarna.
vinnslukonuna á Húsavík, fisk-
vinnslukonuna fyrir austan eða
fiskvinnslukonuna í Vest-
mannaeyjum?
Kristín: Ég held að Kvenna-
listinn hafi breytt öllu landslagi
kvenna. Hvort sem um er að
ræða fiskverkunarkonuna eða
opinberu starfskonuna eða
hvern sem er. Þessi barátta og
starf Kvennalistans hefur skipt
mjög miklu máli fyrir íslenskar
konur. Ekki þannig að þær séu
sammála. En konur hefur skort
fyrirmyndir og þær þurfa að sjá
konur ná árangri. Kvennalist-
inn hefur skipt máli upp á það
að gera, konur hafa eflt sjálfs-
mynd sína og öðlast sjálfs-
traust.
Guðný: Þegar við byrjum ‘82
þá eru dagvistarmál í algerum
ólestri. Skóladagurinn er mjög
stuttur. Þjóðfélagið hafði kallað
á konur út á vinnumarkaðinn
en hafði ekki breyst í takt við
það. Þetta var okkar krafa þá.
Ég held að á langflestum stöð-
um úti á landi þá hafi þetta lag-
ast alveg gífurlega. Ekki bara
fyrir tilstilli Kvennalistans en
þetta voru kröfur sem við byrj-
uðum með og hinir hafa tekið
upp og þykja sjálfsagðar. Það
þykir alveg sjálfsagt að það séu
dagheimili út um allt land og að
skóladagurinn lengist og verði
einsetinn. Það sem hefur hins
vegar ekki tekist er að afnema
launamisréttið.
Kristín: Það eru stærstu von-
brigðin. Það er mjög sérkenni-
legt að þetta skuli ekki hafa
fengið meira vægi í t.d. kjara-
samningunum sem nú var verið
að gera.
Guðný:
Hjúkrunar-
fræðingar voru
nú eitthvað að
semja á þess-
um nótum eða
það var orðað
þannig. Þessi
nýi vinnutíma-
samningur sem
er nú umdeild-
ur en það ættu
að nást ein-
hverjar leið-
réttingar í
gegnum hann
fyrir hjúkrun-
arfræðinga sem
er dæmigerð kvennastétt.
Læknar eru þegar orðnir æfir.
En við höfum gagnrýnt verka-
lýðshreyfinguna í gegnum tíð-
ina. Okkur hefur ekl i fundist
vera nægilegur vilji til að taka á
þessum málum þar.
Kvennalistinn
er meiri stofnun
Kristín: Við vorum frábrugðnar
rauðsokkum á sínum tíma
vegna þess að við vorum með
jákvætt innlegg. Við vorum ekki
að berjast gegn körlum, við
vorum að berjast fyrir konur.
Kvennalistinn kom fram sem
jákvætt afl. Það var svo mikil
gleði og við svo jákvæðar en nú
erum við ásakaðar fyrir að vera
neikvæðar og nöldrandi. Gagn-
rýnar óánægjukerlingar, þó hef-
ur ekkert breyst nema hvað að
við erum búnar að vera svo
lengi að gagnrýna.
Er gleðin horfin úr Kvenna-
listanum?
Kristín: Hún hefur breyst.
Það vantar ekki gleðina þegar
við komum saman. Mér finnst
gaman að minnast þessara
fyrstu ára. Það var svo mikil
sköpunargleði í gangi eins og er
þegar verið er að gera eitthvað
nýtt. Maður horfist í augu við
ákveðin háska og allt er spenn-
andi.
Við höfum verið óvelkomið afl inn í fjórflokkakerfið, segir Guðný
Guðbjörnsdóttir.
Guðný: Kvennalistinn er orð-
in meiri stofnun. Núna fáum við
svo og svo mikinn pening sem
þingflokkur. En áður fyrr vor-
um við seljandi, sultutau og
gamlar flíkur. Allar voru að
leggja sitt af mörkum. Það var
mikið grasrótarstarf sem smátt
og smátt hefur dvínað. And-
rúmsloftið hef-
ur breyst.
Stundum er
sagt að stjórn-
málaflokkar
séu aðeins
verkfœri eða
tœki til að
koma í gegn
breytingum. Er
kominn tími til
að skipta um
verkfœri?
Kristín: Það
er mikill vilji
fyrir því innan
Kvennalistans
að halda áfram
að bjóða fram,
hvernig sem það yrði gert. Ein-
ar sér eða í samvinnu við aðra.
Guðný: Ég er sammála Krist-
ínu í því að hlutverki Kvenna-
listans er ekki lokið. Allir
stjórnmálaflokkar fá mjög lé-
lega einkunn í jafnréttismálum.
Kvennalistinn hefur betri for-
sendur heldur en flestir aðrir til
að vinna að úrbótum í jafnrétt-
ismálum og ég er sannfærð um
að Kvennalistinn hafi áfram er-
indi í íslenskum stjórnmálum.
En við verðum lfka að velta fyr-
ir okkur við viljum vera áfram
lítill flokkur í stjórnarandstöðu.
Ég tel æskilegt að við verðum
aðilar að stærra afli sem hefur
meiri pólitísk áhrif.
Kristín: Það er mikið talað
um að við þurfum stórt, sterkt
afl en Kvennalistinn er dæmi
um lítinn flokk með mikil áhrif
eins og Svavar Gestsson hefur
sagt. Ég held að sú umræða
sem nú er í gangi sé geysilega
mikilvæg. Miklu máli skiptir að
hún leiði til góðs. Okkur er efst
í huga að tryggja framgang
kvennabaráttunar áfram og
hún mun gera það þó svo að
Kvennalistinn setji punkt fyrir
aftan sitt starf. Það er margt
ógert. Ég tala bara fyrir mig en
held að það sé algeng skoðun
innan Kvennalistans og von að
Kvennalistinn og starf hans
leiði af sér eitthvert framhald á
hugmyndum og hugsjónum
hans. Kannski eitthvert afl
kvenna og karla þar sem hægt
væri að starfa saman í gagn-
kvæmri virðingu fyrir sjónar-
miðum og vinnubrögðum hvors
annars. Hvernig það verður er
svo aftur spurningin sem um-
ræðan gengur út á. rm