Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.1983, Qupperneq 31

DV. LAUGARDAGUR 29. JANUAR1983.
31
Þérunn Elfa og frumraun hennar á ritvelllnum:
„Hér með ertu teUin
í tölu rithöfunda99
Fyrir fimmtíu árum birtist í jólabladi Vísis smásaga eftir Þórunni Elfu
Magnúsdóttur. Sagan hét Þegar birtir, og mun hafa verid fyrsta ritverk Þórunnar
sem birt var utidir fullu nafni höfundar. Af þessu tilefni spjölludum við lítillega
vid Þórunni Elfu og spurdumst fyrir um tildrög þess að sagan birtist í Vísi. ,,Þad
var ekki auðvelt fyrir unga stúlku að gerast rithöfundur á þessum tíma og ég man
tvennt sem gladdi mig og örvaði til frekari dáða, ” sagði Þórunn. ,,Annars vegar
var samtal sem ég átti við Snorra Hjartarson í blómabúðinni Alaska, rnest fyrir
tilviljun, og svo hins vegar viðtökur Páls Steingrímssonar, ritstjóra Vísis, þegar
ég kom með söguna til hans. ” Fer hér á eftir frásögn Þórunnar Elfu af þessum
tveim samtölum:
„Góðar viðtökur
fyrstu bókar tryggja
ekki framtíðar-
gengi höfundar"
Ég var aö versla um jólaleytiö. Allt í
einu var ég ávörpuö glaðlega, ég leit
upp. Snorri Hjartarson haföi stað-
næmst viö hliö mér brosandi meö sína
sérkennilegu augnaglampa. Viö höfö-
um orðið málkunnug serimoníulaust,
svo sem altítt er um rithöfunda. Einu
sinni var ég tímakom í sama húsi og
Þórunn Elfa Magnúsdóttir rithöfundur.
Snorri. Eg var í íbúö Gísla Guömunds-
sonar alþingismanns er þau hjónin og
einkadóttir þeirra voru í sumardvöl
noröur í landi, en foreldrar Gísla héldu
kyrrufyrir í íbúöGisla á Eiríksgötu 27.
Ragnheiöur Torfadóttir átti húsiö og
bjó meö sonum sínum Snorra og Ás-
geiri á efri hæöinni, þeim síðarnefnda
kynntist ég í Noregi, þegar hann var
þar við sagnfræðinám. Ásgeir var
lengi landsbókavörður, en sennilega
enn þekktari sem okkar snjallasti leik-
dómari, sem oft ertil vitnaö.
Þetta var 1939 síðasta friöarsumariö
og síöasta sumar gamla Islands. Þetta
var ógleymanlegt sumar af ýmsum
ástæöum, unaðslegt veðurfar, gróöur-
sæld, berjaspretta meö eindæmum.
Um haustiö skall heimsstyrjöldin á
meö innrás Þjóöverja í Pólland og
Chamberlain kallinn neyddist til aö
segja Þjóöverjum stríö á hendur.
Omerkilegur hafði sá pappírssnepill
reynst sem hann veifaði framan í
ensku þjóðina um leið og hann tilkynnti
aö tryggður væri friður um „vora
daga”. Næsta vor urðu tslendingar
hertekin þjóö, þá uröu aldahvörf, frá
kyrrð og hefðum 19. aldar, hægfara
framförum upp úr aldamótum, var
okkur svipt inn í annað tímaskeiö. A
Bretatimabilinu gleymdust mörgum
fornar dyggöir, vinnulag og hegðun
breyttist, að ógleymdu „ástandinu”.
Síðan flæddu yfir okkur enn örari
erlend áhrif, „ameríkaníseringin”
svokallaöa festi rætur.
„Fara heim hin fornu tún,
finna sátt og tryggö,
eöa hverfa yfir brún
út úr mannabyggö —?”
Þessari spurningu varpaöi Snorri
Hjartarson fram.
Snorri var borgarbókavöröur og átti
því hægt um vik aö kynna sér bækur
jafnóðum og þær komu út, eftir því
sem tími vannst til. Jólabókavertíðin
var nánast komin í hámark, er viö
Snorri hittumst í Alaska. Bækur fara
aö tínast út á hausti en bætist ört við er
’ líða tekur á aöventuna. Á þessari bóka-
vertíð skeði þaö, sem naumast gerist
aftur á ævi minni að þrjár bækur komu
úteftirmig.
Snorri Hjartarson vék að því í spjalli
okkar, hve img ég hefði verið er ég gaf
út fyrstu bók mína. Hún kom út á
kreppuárunum. Nú voru mun hagstæð-
ari tímar, eftir meiru aö slægjast, þótt
góöar viötökur fyrstu bókar tryggi
ekki framtíðargengi höfundar.
Snorri spuröi mig brosandi, hvort
skáldsaga ungu stúlkunnar vekti ekki
hjá mér minningar um þaö þegar
fyrsta bók mín kom út.
„Utkoma bókar þinnar hlýtur aö
hafa veriö stór viöburöur fyrir þig, út-
komudagurinn ánægjulegur og minnis-
stæður.”
Bókin, sem Snorri átti við var
„Dætur Reykjavíkur”, sem ég var
lengst af þekktust fyrir.
Víst er ég þakklát fyrir góöar viötök-
ur fólks, og hve vel bókinni var tekið.
En baráttulaust var ekki aö halda
áfram og stríddi einatt gegn samvisku
minni. Þekkingarleit mín beindist aö
bókmenntum, sem útheimtu tungu-
málanám, en ekki síöur beindist áhugi
minn að málinu dýra sem geymir í tím-
ans straumi „trú og vonir landsins
sona” — og dætra bætti ég viö, talaö er
um móöurmál. Tungan á áreiöanlega
drýgsta þáttinn í aö sameina Is-
lendinga sem þjóð, hún er ekki auölærð
og lærist mörgum best með penna í
hönd. Dr. Siguröur Nordal talaöi um
fingraæfingar mínar áöur en ég heföi
vogaö mér opinberlega fram á ritvöll-
inn. Hann las í handriti sögur eftir mig
sem ég skrifaði um fermingaraldur.
„Égerámóti
dulnefnum"
Ég haföi birt efni án höfundamafns,
en var búin að velja mér dulnefni, þeg-
ar ég fór á fund Páls Steingrímssonar,
ritstjóra Vísis, og sýndi honum
söguna: Þegarbirtir. Pálltókmérljúf-
mannlega og haföi ekkert við sögima
aö athuga, ákvaö strax að birta hana í
jólablaðiVísis.
Hann sagöi: „Eg er á móti dulnefn-
um, þú átt aö skrifa undir þínu eigin
nafni.”
Eg haföi ekki einurö til aö andmæla
honum. Margt eldra fólk vildi þá ráða
yfir þeim yngri og lét þá ekki komast
upp meö neinn mótþróa.
Páll leit snöggvast til mín, svo
strikaði hann yfir dulnefnið sem ég
haföi vandaö mig svo mikið við að
velja og skrifaði undir söguna: Þómnn
Magnúsdóttir. Hann brosti til mín og
sagði: „Hér meö ertu tekin í tölu rit-
höfunda.”
Mér mun hafa fundist þetta vígsla
mín til starfsins. Eg hafi oröiö rit-
höfundur fyrir tilkynningu Páls í rit-
stjórnarskrifstofu Vísis fremur en þeg-
ar dætur Reykjavíkur komu út ári
seinna.
Næsta ár birti Páll eftir mig söguna:
Ljósiö í heiöarglugganum, meira efni
kom út eftir mig í Vísi, þar á meöal
sagan: Jólarósir semvarfylgtúr garði
með einkar vinsamlegum formála sem
tók af öll tvímæli um þaö hvaða staö ég
tilheyrði, því að þar var ég talin ein af
„bestu dætrum Reykjavíkur”. Sjálfri
fannst mér aö miklu þyrfti ég viö mig
aö bæta til þess að verðskulda slík
fagurmæli. En eitt er víst, að enginn
verður verri fyrir uppörvandi ummæli,
þau veröa hvatning til aö gera eins vel
og manni er auðið, meö því eina móti
getur skáld reynt aö þakka þeim sem
taka verkum þess vel.
HÚSVÖRÐUR
Staöa húsvarðar viö félagsheimilið á Blönduósi er laus
til umsóknar.
Um getur verið að ræða hlutastarf eða fullt starf.
Umsóknir sendist fyrir 15. febrúar formanni rekstrar-
nefndar, Sturlu Þórðarsyni, Hlíðarbraut 24 Blönduósi,
sem gefur nánari upplýsingar í símum: (95)-4356 og
(95)-4357.
Útboð
Rafmagnsveitur ríkisins óska eftir tilboöum í eftirfarandi:
RARIK-83004.132 kV Suöurlína, jarðvinna svæöi 3.
Opnunardagur: Miðvikudagur 16. febrúar kl. 14.00.
I verkinu felst jarövinna og annar frágangur viö undirstöður,
stagfestur og hornstaura ásamt flutningi á forsteyptum ein-
ingtun o.fl. frá birgðastöð innan verksvæðis. Lagningu veg-
slóða er lokið á svæðinu.
Verksvæðið nær frá Prestbakka í V-Skaftafellssýslu að Skaftá
við Leiðólfsfell, alls um 32 km.
Mastrafjöldi er 110.
Verk skal hefjast 1. mars 1983 og ljúka 1. september 1983.
Verklok taka mið af allt að 6 vikna verkstöðvun vorið 1983, er
klakifer úr jörð.
Tilboðum skal skila á skrifstofu Rafmagnsveitna ríkisins,
Laugavegi 118, 105 Reykjavík, fyrir opnunartíma, og verða
þau opnuð á sama stað að viðstöddum þeim bjóðendum er þess
óska.
Utboðsgögn verða seld á skrifstofu Rafmagnsveitna ríkisins,
Laugavegi 118,105 Reykjavík, frá og með miðvikudeginum 2.
febrúar 1983, og kosta kr. 200,- hvert eintak.
Reykjavík 27. janúar 1983
Rafmagnsveitur ríkisins
Úr aftursæti
venjulegs fólksbíls
eru margar útgönguleiðir
fyrirböm
án þess að nota dymar!
Öll viljum við tryggja sem best öryggi barnanna
okkar í umferðinni. Við vitum að það er ekki
nóg að láta þau sitja í aftursætinu, heldur er
mikilvægt að þau séu örugglega skorðuð, hvort
sem það er í bílstól, burðarrúmi eða bílbelti.
Við höfuul sérhæft okkur í öryggisbúnaði fyrir
börnin,-búnaði sem hentar í flestar gerðir fólks-
bifreiða.
Barnastólar (fyrir 9 mán. - 6 ára)
verð frá kr. 1.077,-
Barnapúðar (fyrir 6-12 ára)
verð kr. 357,-
Burðarrúmsfestingar (fyrir 0-9 mán.)
verð kr. 995,-
Beltastóll (fyrir 6-12 ára)
verð kr. 1.029.-
VELTIR HF
Simi 35200