Dagblaðið Vísir - DV - 26.04.1983, Síða 12

12
DV. ÞRIÐJUDAGUR26. APRÍL1983.
DAGBLAÐIÐ-VÍSIR
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Sfjórnarformaðurog útgáfusfióri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og úfgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjóm: SÍÐUMÚLA12—I4.SÍMI86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir,smáaug!ýsingar,skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI19.
Áskriftarverðá mánuði 180_kr. Verðílausasölu 15kr. Helgarblað 18kr. ,_‘
Nákvæmnin var mest í DV
Enn einu sinni hefur skoðanakönnun DV reynzt ná-
kvæmust þeirra, sem gerðar voru fyrir alþingiskosning-
arnar um helgina. Meðalfrávik hinna átta framboðslista
reyndist vera 2,2 prósentustig í DV, en 2,8 í Helgarpóstin-
um og 3,1 í Morgunblaðinu.
Skoðanakannarinn Gallup sagði fyrir nokkrum árum,
aö menn ættu aö reikna með 2—3 prósentustiga frávikum
í skoöanakönnunum: Samkvæmt því eru frávik kannana
dagblaðanna þriggja innan marka, sem eðlileg mega
teljast.
Hinn sami Gallup sagði einnig: „Úrslit kosninga eru
bezti mælikvarðinn á, hversu áreiðanlegar eru vinnuað-
ferðir í skoðanakönnunum.” Samkvæmt því eru vinnuað-
ferðir DV nokkru áreiðanlegri en Helgarpóstsins og
Morgunblaðsins.
Síðastnefnda blaöið hafði grun um þetta fyrirfram og
tryggði sig gegn staðreyndum meö því aö gagnrýna þá
skoðun, að úrslit kosninga væru nokkur mælikvarði á
áreiðanleika vinnuaðferða í skoðanakönnunum.
Morgunblaðið sagði: „Þetta er fráleit kenning. Fyrir
liggja rannsóknir um þetta atriði og aðferðir við slíkar
kannanir hafa verið þaulreyndar og niðurstöður á þeim
liggja fyrir. Úrslit kosninga á Islandi í apríl 1983 breyta
þarenguum. . . ”
Vonandi ber Hagvangur hf. enga ábyrgð á þessari
vísindakenningu Morgunblaðsins, enda er hætt við, að
Gallup og fleiri gætu ekki duliö kátínu sína, ef kenningin
væri kynnt á erlendum vettvangi meðal vísindamanna í
greininni.
Þvert á móti er einmitt gagnlegt að bera úrslit saman
við skoðanakannanir, til dæmis til að reyna að finna, hvort
frávik fari eftir einhverjum formúlum. Þannig væri unnt
aö auka spágildi skoðanakannana og gera þær nákvæm-
ari.
DV gerði tilraun til þessa, en tókst ekki aö auka
nákvæmnina. Kannski verður það síðar hægt, þegar
byggt veröur á fleiri kosningaúrslitum en unnt var í þetta
sinn.
Nákvæmni upp á 2—3 prósentustiga frávik er samt
nægileg til að kveöa niður deilur um réttmæti og gildi
skoðanakannana. Stjórnmálamenn viðurkenna, að reynt
er aö vanda til þeirra og að þær sýna sveiflur í stórum
dráttum.
Sumir þeirra eru mjög trúaðir á skoðanakannanir,
þegar þeim gengur vel, en hafa svo allt á hornum sér,
þegar þeim gengur miður. Þetta er bara mannlegt og fer
minnkandi í hverri kosningabaráttunni á fætur annarri.
Helzt er mark takandi á kenningum sumra stjórn-
málamanna um skoðanamyndandi eða „skoðanahann-
andi” áhrif skoðanakannana. Flokkarnir hagræða til
dæmis kosningabaráttunni með hliðsjón af nýjustu skoð-
anakönnunum hverju sinni.
Um leið mega menn ekki gleyma, að skoðanakannanir
koma í veg fyrir, að óprúttnir kosningastjórar geti haldið
fram fáránlega útbelgdum tölum um fylgi flokka sinna.
Þær auka upplýsingaforðann, sem kjósendur hafa að-
gang að.
Menn eiga ekki að óttast þekkinguna, allra sízt ef hún
stingur göt á óraunhæfan hugmyndaheim. Og íslenzkir
stjórnmálamenn eru flestir í stórum dráttum hættir að
óttast þekkingaraukann, sem felst í vel gerðum skoðana-
könnunum.
DV hafnar engan veginn vinnubrögðum annarra aðila,
sem kanna skoðanir, heldur telur þau þvert á móti vera
frambærileg. En auðvitað fagnar DV því að hafa náö sínu
fráviki niður í 2,2 prósentustig, meðan aðrir voru í 2,8—
3,1 prósentustiga frávikum. Jónas Kristjánsson
AIJJR QNS
Ef mig misminnir ekki þá munu
menn innan kirkjunnar og þeir sem
vinna viö kórbak, ekki vera á eitt
sáttir meö þaö, hvenær ný vika
byrjar; hvort þaö er á sunnudegi eöa
mánudegi. Og reyndar má segja það
sama um vikulokin. Þau eru ekki
lengur á hreinu, einkum eftir aö skól-
inn varö aö vinnustað og sá hluti
þjóðarinnar, sem ekki stendur upp í
háls í fiski um helgar, hætti allri
vinnu á laugardögum. Lét sér aðeins
nægja aö fá borgað fyrir þann dag,
eins og hina. Má því meö nokkrum
rétti halda því fram, aö laugardags-
kvöldiö á Gili, hafi fært sig yfir á
föstudaginn. Þá hefst þaö á Islandi
sem hreintungumenn í Svíþjóð nefna
weekend, en við í nótabrúkinu helgi.
Þaö leit nú ekki út fyrir, aö helgar-
veöur yrði meö fegursta móti aö
Jónas Guðmundsson
framboðin fá áorkað, né heldur hvort
gamla spillingin í stjómkerfinu er
betri en önnur spilling. Upplýstir
k jósendur viröast þó hallast aö þeirri
skoðun, að nokkurt stafnhald sé í
meiri aögreiningu framkvæmda-
valds og löggjafarvaldsins. Aö þingiö
sinni frumvörpum og endurskoöun,
en aðrir menn sigli svo þjóðarskút-
unniímerkjum.
En hvaö um þaö. Segja má aö þeir
sem viö taka nú, séu ekki öfunds-
verðir. I salthúsum hér, er manni
sagt aö páskahrotan sé ókomin enn,
og daglaunamönnum er þaö til efs aö
hún komi nokkuð aö þessu sinni;
alveg sama þótt komið sé rétt veöur
til aö ljúka vertíö á Suðurlandi.
Góðir stjórnmálaflokkar eru af
hinu góöa, en þó skipta góöir
fiskstofnar þjóðina meira máli.
»$§§§31
m pti
llill
Sfijiíií:

lllli
.X; xi:;:
■::í-::W-:-:í:¥::-:ff-
giiwSiSíiSi:;:
vivXv/X
x;::X

fiýíilýlfiÝiriii'liýi
þessu sinni, svo þaö varö úr aö sett
voru bráðabirgöalög um vont veöur
á íslandi, til aö tryggja lýöréttindi;
aö þeir fengju aö kjósa, er þess
óskuöu í komandi alþingis-
kosningum.
Veöurfræðingar höföu gefið loöin
svör; höföu aðeins skrjáfnileraö, en
svo nefna sumir umliö hérna enn. En
einhver varö aö taka af skarið og aö
hafa rangt fyrir sér um veður. Og aö
sjálfsögöu varö það ríkisstjórnin aö
þessu sinni, og Islendingar fengu að
kjósa í fögru veðri en vetrarbúnu
landinu.
En úr því aö veriö er aö minnast á
bráðabirgðalög, þá veit ég aö margir
fella sig ekki viö þaö, hvemig
ráöherrar eru sí og æ að segja þaö
opinberlega, að þeir ætli aö setja
bráöabirgöalög um þetta og hitt, rétt
eins og forseti Islands sé ekki til, eöa
sé aöeins nafnið tómt. Það kann aö
vera, og er rétt vinna, aö tillögur um
bráöabirgöalög komi frá stjómmála-
mönnum. En viö teljum að þegar frá
því er skýrt, þá eigi ráöherrar aö
segja aö þeir muni, eöa hafi í hyggju,
aö fara þess á leit viö forseta, aö
bráöabirgöalög veröi gefin út, því
þeir hafa ekkert löggjafarvald
sjálfir, strangttil tekið.
Svo er sagt, aö þegar Ásgeir
Ásgeirsson var forseti, heföi ríkt viss
tilhneiging til þess aö álíta aö lög
ööluöust þegar gildi, eftir aö alþingi
hafði samþykkt þau, og áður en for-
seti haföi skrifaö undir.
Segir sagan, aö Ásgeir heföi
bmgöist harkalega viö, þannig, lög
ööluðust þar eftir ekkert gildi, fyren
forseti haföi lesiö nýju lögin og undir-
ritaö þau. Þarna mættu stjómmála-
menn því sýna meiri háttvísi, þótt
lög, sem þeir gera tillögur um séu oft
ekkert verri en önnur. Það er stjórn-
kerfinu nefnilega hættulegt, eöa
getur veriö þaö, ef almenningur telur
aö ráðherrar geti sett bráöabirgða-
lög einir, ef þeim býöur svo viö aö
horfa. En nóg um þaö.
Annars getur ríkisstjómin víst
sagt um veðurfræöi vetrarkosning-
anna, eins og Ari Símonarson sagöi
foröum:
— Ja eftir betri vetri man ég,
þegar ég bjó á Stóra-Hrauni. Þá rak
ég öll folöldin mín, gullfalleg, upp á
Hraunsmýri í miðgóu, — og hefi ekki
séðþausíðan
Um þessa helgi snerist náttúrlega
allt um kosningarnar, en þar sem
þaö er sérgrein stjórnmálamanna,
eöa listgrein aö túlka kosningar;
einkum ósigra, sem eftir umfjöllun
teljast tilsigra, þá leiöum við úrslitin
hjá okkur að þessu sinni.
Hitt er á hinn bóginn augljóst, að
viö stöndum nú á nokkmm tíma-
mótum. Flokkum er að f jölga, og ég
hygg aö framboö Vilmundar Gylfa-.
sonar og kvennaframboöiö sýni, aö
kjósendur eru byr jaöir að þreytast á
hinum stjómarfarslegu vandræöum,
sem viröast oröin landlæg á tslandi.
Ekki skal þó fullyrt hverju nýju
Nú standa málin í grófum dráttum
þannig að búiö er aö friða hvalinn og
Isbjöminn h.f., (þann síðarnefnda
meö stjómarpeningum, samanber
síöustu neyöarráöstafanir til
verndar útgerð). En sá er munurinn
á sjávarútvegi og öömm listgreinum
atvinnuiífsins, að hann getur ekki
staðiö undir sér meö reikningi, eins
og landbúnaöurinn og rafveitan.
Heldur veröur hann að byggja alla
sína tilvera á sjávarafla og hinu
frjálsa markaðskerfi, sem gildir í
viðskiptalöndum okkar.
Á sunnudag var hiö fegursta veöur
og sólin lék viö hvem sinn fingur í
fjörunni. Mávurinn himdi á
frystihúsþakinu, því hann lauk viö
úrganginn í gær. Annar fugl flögraöi
í ætisleit.
Maðurinn sem sker úr netum stóð
niörundir sjóvarnargaröi, þar sem
lognaldan baröi skerin.
Eg spuröi hann hvemig honum
litist á nýju þingmennina. Hann dró
hendurnar úr vösunum og snýtti sér.
— Eraþeirekkiallireins?
Og við héldum áfram aö þegja með
sofandi frystihúsinu. Og sjálfsagt
hugsuöum viö báðir það sama.
— Vonandi veröa þó ekki allar
vertíöir eins.
Jónas Guömundsson
rithöfundur