Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1984, Síða 10

10
DV. MÁNUDAGUR19. MARS1984.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Franskir kommúnistar upp á kant við ráðamenn í Kreml:
Engin vinátta á milli
Tsjemenkos og Marchais
Herbragð kommúnista að stof na til deilna við Kremlverja?
Engin vinátta viröist lengur ríkja á
milli franska kommúnistaflokksins
og ráðamanna í Kreml. Greinilegt er
aö þarna hefur breyting orðið á
nokkuð skyndilega og hefur það
vakið spumingar um framtíð
Georges Marchais, leiðtoga franskra
kommúnista og þess flokks sem hann
hefurstýrtfrál972.
Frönsk blöð hafa ítarlega fjallað
um þessa nýju stöðu aö undanfómu. I
einu þeirra sagöi aö Kommúnista-
flokkurinn hefði nú gerst and-
sovéskur og annaö blað spurði í fyrir-
sögn: „Vill Kreml Georges Marchais
feigan?”
Vangaveltur þessar hófust við frá-
fall Júrí Andropovs í síðasta mánuöi.
Fréttaskýrendur urðu strax varir
við að Tsjernenko, hinn nýi leiðtogi
Sovétmanna, bauð ekki Marchais til
viðræöna eftir útförina eins og fyrir-
rennari hans hafði gert viö útför
Brésneffs. Það stangaöist h'ka á við
venjur þegar Marchais lét vera að
senda Tsjemenko heillaóskaskeyti
er hann hafði verið valinn sem nýr
leiðtogi Sovétríkjanna.
Hins vegar sendi Marchais
kvörtunarbréf til Sovétríkjanna
þremur dögum eftir útför Andropovs
yfir bók sem komið hafði út í Sovét-
ríkjunum þar sem Frakklandi var
skipt niður í margar þjóðir: Frakka,
baska, bretóna og gyðinga meðal
annarra. Franskir fréttaskýrendur
sögðu að reiðitónn Marchais í bréf-
inu hefði verið mjög óvenjulegur og
ekki síður það að hann skyldi stíla
persónulegt bréf til miðstjómar
Kommúnistaf lokksins.
Einnig þótti eftirtektarvert að
L’humanite, málgagn franskra
kommúnista, skyldi geta um þaö að
Tsjernenko hefði átt erfitt með gang
Marchais. Flokkur hans á nú i vök
að verjast.
er hann kom til að greiða atkvæði í
nýafstöðum kosningum í Sovét-
ríkjunum. Slík fréttamennska var
ólík þeim dýrðarljóma sem blaöiö er
vant að breiða yfir sovéska leiðtoga.
Sumir fréttaskýrendur telja að
Marchais, sem var mjög einlægur
stuðningsmaður Andropovs, hafi
verið mjög óánægður meö að Tsjem-
enko skyldi verða fyrir valinu sem
eftirmaöur hans.
Marchais heimsótti Andropov
tvívegis á hinum skamma valdaferli
þess síðamefnda og ekki fór á milli
mála að með þeim var allnáin
vinátta.
Marchais og flokkur hans hrósuðu
Andropov sem miklum siðbótar-
manni sem hefði tekið til viö að gera
nauðsynlegar breytingar á sovéska
kerfinu eftir Brésneff tímann. Erfitt
hefur verið fyrir franska kommún-
istaflokkinn aöhalda shkum boðskap
áfram þegar Tsjemenko, nánasti
samstarfsmaður og stuðningsmaður
Brésneffs, er kominn til valda í
Sovétríkjunum.
Eitt frönsku blaðanna, sem fjallað
hefur um þetta mál, heldur því fram
að Marehais hafi af því alvarlegar
áhyggjur að Kremlverjar kunni að
styðja við bakið á þeim öflum í flokki
hans sem vilja gjarnan sjá nýjan
mann í formannsstóli franska
kommúnistaflokksins.
Marchais er nú 63 ára gamall og
leiðir flokk sinn nú í kosningabaráttu
vegna kosninga til Evrópuþingsins í
júní. Það kann aö vera að þetta veröi
síöustu kosningamar sem Marchais
leiöir flokk sinn í.
Allar kosningaspár benda til þess
að kommúnistar muni fá um tólf
prósent atkvæða sem er um þremur
prósentum minna en í hinum miklu
hrakförum sem flokkurinn hlaut í
forseta- og þingkosningunum 1981.
Þegar Marchais varð næstvalda-
mesti maöur flokksins í lok sjöunda
áratugarins höfðu kommúnistar um
25 prósent fylgi og vora án efa öflug-
asta fylkingin á vinstri væng
franskra stjórnmála. En á miöjum
Tsjernenko fékk ekkert heilla-
óskaskeyti frá Marchais.
síðasta áratug fóra sósíahstar að
vakna til hfsins undir forystu Mitter-
rands og skutust fram fyrir
kommúnista sem aðalafhð innan
kosningabandalags vinstri manna.
Marchais rauf þetta bandalag 1977
en sá leikur virtist aðeins flýta fyrir
hnignun flokks hans sem náði
hámarki í kosningaósigrunum 1981.
Þegar Mitterrand tók við forseta-
embætti var honum umhugaö um að
stuðla að sáttum á vinstri vængnum
og veitti fjórum kommúnistum
ráðherraembætti í stjóm sinni. En
skilmálamir voru slíkir að ljóst var
að kommúnistar höfðu htil áhrif á
stjóm landsins.
Nú næstum þremur árum síðar
hafa kommúnistar sætt mikilli gagn-
rýni fyrir að sitja áfram í stjóminni
en þeir hafa ítrekað lýst því yfir að
þeir séu ekki á föram þaöan. En
samtímis hafa þeir kynt undir gagn-
rýni gegn stjóminni þannig að ýmsir
af leiðtogum sósíalista, þar á meðal
Pierre Mauroy forsætisráðherra,
hafa varað þá við að ganga of langt.
Skoðanakannanir sýna aö þó
margir af kjósendum kommúnista
séu óánægðir með árangur
stjómarinnar þá sé mikill meirihluti
þeirra á móti því að þeir segi sig úr
stjóminni.
Ymsir telja að hemaöaráætlun
kommúnista sé sú að halda uppi
shkri gagnrýni á sósíahsta að Mitter-
rand sjái sig tilneyddan að sparka
þeim úr stjórninni og að ábyrgðin á
klofningnum lendi þannig á sósíal-
istum og þaö muni síöan koma
kommúnistum til góða í kosningum.
En samtímis vilji þeir gæta þess að
enginn geti sagt aö þeir rjúfi sam-
starfið við sósálista vegna þrýstings
frá Sovétríkjunum. Þess vegna sé
það af ráðnum hug sem þeir stofni nú
til ilhnda við leiötoga í Moskvu.
Þannig verði þeir trúverðugri í þeim
boðskap sínum að þeir séu dyggir
verðir um franska hagsmuni, ekki
síst nú þegar hður að kosningum til
Evrópuþingsins.
„Sálir gyðinga brennd-
ar í Sovétríkjunum”
—aðeins 1315 gyðingar fengu að flytjast frá Sovétríkjunum á síðastliðnu ári
Fjöldi gy öinga sem f ékk að flytjast
frá Sovétríkjunum á síöastliðnu ári
var minni en nokkra sinni áður á
síðustu fjórtán áram. Þetta kom
fram í skýrslu sem lögð var fram í
Jerúsalem nú í vikunni en þar hefur
staðið yfir vikulöng umfjöhun um
málefni gyðinga í Sovétríkjunum.
Þar kom einnig fram aö vaxandi
gyðingahaturs gætir nú í Sovét-
ríkjunum.
AUs fengu 1315 gyðingar að flytjast
frá SovétrUi junum síðasthðið ár sem
er lægsta talan yfir þessa flutninga
frá 1970. Arið 1979 náði þessi tala
hámarki er 51,320 gyðingar fluttu frá
Sovétríkjunum en árið 1982 var talan
komin niðurí 2,672.
Israelsmenn hvöttu Konstantín
Tsjernenko, hinn nýja leiðtoga
Sovétmanna, í þessari viku til að
leyfa gyðingum að flytjast frá Sovét-
r&junum til Israels.
Yitzhak Shamir, fosætisráðherra
Israels, sagöi aö hundruö þúsunda
gyðinga sem hefðu sótt um að fá að
flytjast frá Sovétríkjunum til Israels
væru aðeins skugginn af sjálfum sér
án vinnu og lífsviðurværis og byggju
við hina mestu eymd og tilgangsleysi
ílífinu.
Menahmem Savidor þingmaður
sagði við umræöur í ísraelska
þinginu um þetta mál að Sovétríkin
væra að reyna „að brenna sálir
gyðinga með mismunun og gyöinga-
hatri.”
I þessari viku, sem helguð hefur
veriö málefnum sovéskra gyðinga,
haf verið haldnir opinberir bæna- og
mótmælafundir til stuönings þeim í
Israel. Sérhver hinna 120 þingmanna
ísraelska þingsins hefur fallist á að
rita bréf til einhvers hinna 50
gyðinga sem vitað er um að sitja í
sovéskum fangelsum.
Fjölskyldumeðlimir eöa vinir
þeirra sem sitja í sovéskum fang-
elsum, eða bíöa eftir vegabréfs-
áritun, hafa tekið þátt í mótmæla-
aðgeröunum þessa viku. Þeir hafa
sagt fréttir af aöstæðum gyðinga í
Sovétríkjunum. Um 60 þúsund
gyðingar hafa flutt til Israels frá
Sovétríkjunum síðan 1970. Ráð það
er fer með málefni sovéskra gyðinga
í Israel áætlar aö 10 þúsund
gyðingum hafi verið neitað um vega-
bréfsáritun frá Sovétríkjunum árið
1982. Sama ráð segir að 400 þúsund
sovéskir gyðingar hafi farið fram á
boð frá Israel en það er fyrsta
skilyrðið til aö þeir geti átt
möguleika á að fá vegabréf frá
Sovétríkjunum. Meö því að fara
fram á slíkt boö hefðu þeir teflt í tví-
sýnu stöðum sínum í Sovétríkjunum
og framtíð f jölskyldna sinna.
Elliott Abrams, aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna lýsti því
yfir í desember síöastliönum að
gyðingahatur væri hin opinbera
stefna Sovétríkjanna og bætti því við
að Sovétmenn litu á gyðinga sem
söluvarning sem þeir gætu selt til
Vesturlanda.
Umsjón: Gunnlaugur A. Jónsson