Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1984, Qupperneq 12

12
DV. MANUDAGUR19. MARS1984.
Frjálst.óháÖ dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og ótgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og ótgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoðarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
Húmoristinn
Yfirleitt erum við Islendingar niðursokknir í hinar
alvarlegustu umræður. Við höfum áhyggjur af efnahags-
ástandinu, sjáum blikur á lofti í fiskveiðimálum, kvíðum
atvinnuleysi, bölvum veðurfari, fordæmum stjórnvalds-
aðgerðir. Alvaran, ábyrgðin og amstur hversdagsins
ætlar okkur lifandi að drepa. Skapið þyngist, taugarnar
trekkjast og andrúmsloftið verður þjakað af leiðindum og
rifrildum af minnsta tilefni.
Auðvitaö erum viö misjafnlega skapi farin. Sumir eru
léttlyndir að eðlisfari, aðrir þungir og seinir til bross.
Sumir fá magasár af því einu að vera til, aðrir fljóta
áfram kátir og glaöir á hverju sem gengur. Geðrænar
sveiflur eru viðfangsefni heilla vísindagreina og veröa
víst aldrei skildar til fulls.
Alveg eins og góð greind, líkamshreysti, skapgerð og
aðrar lyndiseinkunnir geta verið meöfæddir eiginleikar,
þá er kímnigáfan ein af þessum náðargáfum, sem
sumum er gefin en öörum ekki. Kímnigáfan er því miður
á stöðugu undanhaldi fyrir áhyggjunum og alvörunni allt
í kring, en mikið lifandis skelfingar ósköp er það eftir-
sóknarverður eiginleiki, þar sem allir eru að sligast
undan yfirþyrmandi svartagallsrausi og alvarlegheitum;
þar sem efnahagsástand og aflaleysi, veðurfar og arga-
þras yfirgnæfir alla umræðu og athafnir.
Húmoristinn sér broslegu hliðina á hverju máli, segir
skrítlur og fær alla til að hlæja að fyndni sinni, jafnvel þótt
hún sé aulafyndni. Hláturinn lengir lífið, bætir skapið og
bregður birtu á þungbúið umhverfi. Góðleg kímni, léttur
hlátur, lítið bros er besta meðalið gegn áhyggjum og
erfiðleikum. Jafnvel sorg og sút lætur smám saman í
minnipokann, þegar húmor og hlátur komast að.
Því er þetta tíundað, að um þessar mundir heldur Omar
Ragnarsson upp á tuttugu og fimm ára starfsafmæli sitt
sem háöfugl, skemmtikraftur og brandarasmiður. Omar
hefur troðið upp á samkomum, skemmtunum og manna-
mótum í aldarfjóröung og reytt af sér brandara með þeim
árangri, að menn fara að hlæja við það eitt að sjá Omari
bregða fyrir. Og svo er Omari húmorinn eðlilegur og
sannur, að oftast hefur maður á tilfinningunni, að enginn
skemmti sér betur en hann sjálfur. Fyndnin er honum
ekki aðeins eðlileg. Hún er hans lífsstíll.
Ekki það að Omar Ragnarsson sé trúður sem fer með
gamanmál í tilgangsleysi. Enginn hefur sannað betur aö
öllu gamni fylgir alvara. Hann dregur fram skoplegar
hliðar mannlífsins að hætti þess háðfugls, sem skilur að
spaugið er mesta spekin. Hann bregður upp mynd af
stjórnmálamanninum, sem okkur var ekki ljós áður.
Hann varpar ljósi á atburði, sem annars hefðu orðiö
alvörunni að bráð. Þannig hefur Omar hjálpað mörgum
stjórnmálamanninum frá þeim örlögum aö vera leiðin-
legur í augum þjóðarinnar, og hann hefur sömuleiðis
hjálpað þjóðinni að gera stjórnmálamanninn að viðundri,
þegar vitleysan hefur náð hámarki.
Menn eins og Omar Ragnarsson eru ekki á hverju strái.
En þeir eru margfalt mikilvægari en hinir sem taka sjálf-
an sig svo hátíðlega, að þeir geta aldrei brosað nema í
laumi. Húmoristinn kemur fleiru góðu til leiðar í samfé-
laginu en heill her af alvörugefnum og sviplausum
„þ j óðarleiðtogum ”.
Kímnigáfa Omars Ragnarssonar hefur fengið þjóðina
til að hlæja. Það er ekki heiglum hent í landi þar sem
áhyggjurnar sitja í fyrirrúmi. Megi hann sem lengst
skemmta sér og öðrum.
ebs
Erútgáfa
bamabóka
íhættu?
SIGURÐUR
HELGASON
SKÓLABÓKAVÖRÐUR,
FELLASKÓLA
Fyrir síAustu jól fóru hagsmunaaöil-
ar á sviöi bókaútgáfu þess á leit viö
fjármálaráöherra að hann legöi niö-
ur söluskattsálagningu á bækur. Þeirri
rnálaleitan var aö sögn vel tekið af
hálfu ráöherra, en hann sá sér því mið-
ur ekki fært aö verða viö henni.
Nú fyrir skömmu fór einn bókaútgef-
andi í Reykjavík þess á leit viö fjár-
málaráöuneytið aö það felldi niöur
söluskatt af þeim bókum sem almenn-
ings- og skólasöfn keyptu. Þaö var álit
hans aö f járhagur bókasafnanna heföi
versnaö svo mjög aö það bitnaði illi-
lega á útgefendum ef aö líkum lætur.
Sú hugmynd er aö minni hyggju mjög
skynsamleg. En hvaöa bókaútgáfa ætli
aö standi verst aö vígi á Islandi.
Eg held aö enginn vafi leiki á aö út-
gáfa bama- og unglingabóka á mest
undir högg að sækja. Þar kemur ýmis-
legt til. Kostnaöur viö prentun og gerö
þeirra er mjög svipaður og kostnaöur
viö aðrar bækur. Höfundar og þýöend-
ur bama- og unglingabóka þiggja laun
samkvæmt sama taxta og höfundar
annarra bóka. En þegar þær em komn-
ar í bókabúöina mega þær ekki kosta
nema helming þess verðs sem aörar
bækur kosta. Þar af leiðir aö þaö er
mjög erfitt aö láta slíka útgáfu standa
undir kostnaöi.. Til þess aö bók nái aö
standa undir kostnaöi veröur hún aö ná
mjög mikilli sölu.
Þaö eru aðilar sem vilja gefa út
vandaðar og vel unnar bækur fyrir
böm og unglinga. Svo eru aörir aðilar
sem gefa út mikið af mjög lélegum
bókum sem ætlaöar eru sama aldurs-
flokki. Eg tel þaö skipti ákaflega miklu
máli aö börn kynnist reglulega góöum
bókum. Þau þurfa aö kynnast verkum
höfunda sem hafa til aö bera metnaö til
aö skrifa verk sem ná tU barna og eru
jafnframt frambærileg frá Ustrænu
sjónarmiði. En eins og staöan er nú er
þessi þáttur bókaútgáfunnar í hættu.
£ „Þaö er veruleg hætta á að íslenskir út-
gefendur geti ekki gefið út barna- og
unglingabækur með tapi ár eftir ár, Við því
þarf aðbregðast.”
Fjárlög 1984:
MARKTÆKARA
OGBETRA
STJÓRNTÆKI
Undanfarið hafa orðið miklar
umræður um svonefnt „gat” í fjár-
lögum. Nýjar upplýsingar benda tU að
um gæti orðið að ræða rúmlega 1800
mUlj. króna greiðsluhaUa á ríkissjóði í
lok yfirstandandi árs, ef ekkert er að
gert. I umræðunni um þennan vanda
hafa stjórnarandstæðingar og sum
dagblaða þrástagast á því aö þetta
sýni að fjárlögin séu „algjörlega
marklaust plagg” þvert ofan í
fullyrðingar stjórnarsinna um hið
gagnstæða. Hér er sem betur fer um
algjöra fásinnu að ræða. Undanfarin
ár hafa f járiög nánast verið út í bláinn
í flestu tUUti. Á það var lögð rík
áhersla við undirbúning og afgreiðslu
gUdandi fjárlaga aö hverfa frá slíkum
vinnubrögðum og að fjárlögin yrðu
eins raunhæf og frekast væri kostur.
Kostnaður var endurmetinn vegna
reksturs einstakra stofnana og
ráðuneyta, sem beinlínis átti ekki að
skera niður. Áætlað var fyrir þessum
kostnaði á raunhæfan hátt miðað við
bestu fáanlegar upplýsingar. Tekið
var fram að þetta hefði ekki tekist að
fuUu á afmörkuðum sviðum og því
bæri að líta á fjárlög fyrir árið 1984
sem áfanga í þessu efnu. AUt bendir tU
að þessi viðleitni hafi tekist þegar á
heUdina er litið. Fjárlögin eru þvi
betra og marktækara stjórntæki í
ríkisfjármálum en þau hafa verið um
árabU.
þrátt fyrir gat
LÁRUSJÓNSSON
ALÞINGISMAÐUR í
SJÁLFSTÆÐISFLOKKNUM
Fjárveitingavaldið var að
miklu leyti tekið af Alþingi
undanfarin ár
Fjárlög fyrir tvö síöustu ár endur-
spegla vel óreiöuna sem veriö hefur í
stjóm ríkisfjármálanna og sér-
staklega í fjárlagagerö. Aukafjár-
veitingar, veittar af einum manni,
fjármálaráðherra viö skrifborö uppi í
ArnarhvoU, námu upphæðum sem hér
segir í % umfram útgjaldaáætlun fjár-
laga:
Ariö 1982 20,2%
Ariö 1983 25,5%
A árinu 1983 námu aukafjárveitingar
veittar án vitundar Alþingis 3.304
miUj. króna sem jafngildir rúmlega
f jórðungi af áætluðum útgjöldum ríkis-
sjóös skv. fjárlögum. Þetta gerðist
bæöi vegna þess að forsendur fjár-
laganna voru frá því fyrsta snarrang-
ar og einnig vegna þess aö um
vísvitandi vanáætlanir var aö ræða.
Þetta var gcrt tU þess að fela það gat
sem augljóslega var í fjárlögunum
þegar þau voru sett. A þetta benti ég
rækUega þegar fjárlagafrumvarpið
fyrir 1983 var til umræöu á Alþingi.
Þessi vinnubrögö uröu til þess að f jár-
lög voru ekki marktæk í einu né neinu
og því algjörlega haldlaust stjórntæki
til þess að ná þeirri heUdaryfirsýn og
aðhaldi sem er eitt helsta markmið
fjárlaga.
Hér skulu nefnd örfá dæmi sem sýna
glöggt fáránleika fjárlaganna fyrir
síöastliðið ár og haldleysi þeirra sem
stjórntækis:
1. Grundvallarforsenda fjárlaganna
var aö verölagsbreyting mUli ár-