Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.1985, Síða 12

12
DV. LAUGARDAGUR 28. DESEMBER1985.
Peningamarkaður
Innlán með sérkjörum
Alþýöubankinn: Stjörnureikningar eru
fyrir 15 ára og yngri og 65 ára og eldri. Inn-
stæður þeirra yngri eru bundnar þar til þeir
verða fullra 16 ára. 65-74 ára geta losað inn-
stæður með 6 mánaða fyrirvara, 75 ára og
eldri með 3ja mánaða fyrirvara. Iieikningarn-
ir eru verðtryggðir og með 8% nafnvöxtum.
Þriggja stjörnu reikningar eru með hvert
innlegg bundið í tvö ár, verðtryggt og með
9% nafnvöxtum.
Lífeyrisbók er fyrir þá sem fá lífeyri frá
lífeyrissjóðum eða almannatryggingum. Inn-
stæður eru óbundnar og óverðtryggðar. Nafn-
vextir eru 29‘X) og ársávöxtun 29%.
Sérbók. Við fyrsta innlegg eru nafnvextir
27% en 2% bætast við eftir hverja þrjá mánuði
án úttektar upp í 33% ■ Ársávöxtu'n á óhreyfðri
innstæðu er 33,5% á fyrsta ári.
Búnaðarbankinn: Sparibók með sér-
vöxtum, Gullbókin, er óbundin með 36%
nafnvöxtum og 36% ársávöxtun á óhreyfðri
innstæðu eða ávöxtun 3ja mánaða verð-
tryggðs reiknings re.vnist hún betri. Af hverri
úttekt dragast 1.7% í svonefnda vaxtaleiðrétt-
ingu. Tvisvar á ári má taka út án þessa frá-
dráttar.
18 mánaða reikningur er meö innstæðu
bundna í 18 mánuði á 39% nafnvöxtum og
42.8% ársávöxtun, eða ávöxtun 6 mánaða
verðtryggös reiknings reynist hún betri.
Iðnaðarbankinn: Bónusreikningar eru
annaðhvort með 28'X, nafnvöxtum og 30'X,
ársávöxtun eða verðtryggðir og með 3,5‘X,
vöxtum. Hærri ávöxtunin gildir hvern mánuð.
Á hreyfðum innstæðum gildir verðtrygging
auk 2‘X, vaxta í úttektarmánuðinum. Taka
má út tvisvar á hverju 6 mánaða tímabili án
þess að vaxtakjör skerðist. Vextir eru færðir
30.06. og.31.12.
Landsbankinn: Kjörbók er öbundin meö
36‘X, nafnvöxtum <>g 34'X, ársávöxtun eða
ávöxtun 3ja mánaða verðtryggðs reiknings
rcynist hún betri. Af hverri úttekt dragast
1,7% í svonefnda vaxtaleiðréttingu.
Samvinnubankinn: Hávaxtareikningur
hcfur stighækkandi vexti á hvert innlegg.
fyrst 22‘X„ eftir 2 mánuði 23.5%. 3 mánuði
25%, 4 mánuði 26.5%. 5 mánuöi 28%. eftir 6
mánuði 29.5% og eftir 12 mánuði 34%. Árs-
ávöxtun á óhrevfðu innleggi er 36.9%. eöa
eins og á 3ja og 6 mánaða verðtrvggðum
reikningum reynist hún hetri. Vextir færast
tvisvará ííri.
Útvegsbankinn: Ábót ber annaðhvort
hæstu ávöxtun óverðtryggðra reikninga í
hankanum. nú 34.6%.’ oða ávöxtun 3ja mán-
aða verðtryggðs reiknings með 1",, nafnvöxt-
um sé hún hetri. Samanburður er gerður
mánaðarlega en vextir færðir í árslok. Sé
tekið út af reikningnum gilda almennir spari-
sjóðsvextir. 22'X,. þann mánuð.
Öndvegisreikningur er bundinn til 18
mánaöar. verðtryggður og með 7'X, nafnvöxt-
um á binditímanum. Eftir það reiknast sömu
vextir og á 3ja mánaða reikning í bankanum.
Verslunarbankinn: Kaskóreikningur er
óbundinn. I’á ársfjórðunga sem innstæða er
óhroyfð eða aðeins hefur verið tekið út einu
sinni eru reiknaðir hæstu vextir sparifjár-
reikninga í bankanum. Nú er ársávöxtun
annaðhvort 34,^'X, eða eins og á vcrötrvggöuni
6 mánaða reikningum með 3.5% nafnvöxtum.
Af úttekinni upphíeö reiknast almennirspari-
sjóðsvextir. 22‘X,. og eins á alla innstæðuna
innan þess ársfjórðungs þegar tekið hcfur
verið út oftar en einu sinni. Innlegg fær strax
hæstu ávöxtun sé það óhrevft næsta heila
ársfjórðung.
Sparisjóðir: Trompreikningur er verð-
tryggöur og með ávöxtun 6 mánaða reikninga
með 3% nafnv<)Xtum. Sé reikningur orðinn
3ja mánaða er gerður samanhurður á ávöxtun
með svokölluöum trompvöxtum. 32'X,. með
34.3% ársávoxtun. Midttð er við lægstu inn-
stæðu í hverjum ásfjórðungi. Revnist tromp-
vextir gefa betri ávöxtun er þeim mun bætt
á vaxtareikninginn. Hrevfðar innstæður inn-
an mánaðar hera trompvoxti sé innstæðan
eldri en 3ja mánaða. annars almenna spari-
sjóðsvexti. 22‘X,- Vextir færast misserislega.
Spariskirteini
Spariskírteini Ríkissjóðs íslands eru seld í
Seðliibankanum. viðskiptíibönkum. sparisjóö-
um. hjá verðbréfasölum og í pósthúsum.
Nýjustu skírteinin eru að nafnverði 5. 10 og
lOOþúsund krónur.
I}au eru: Hefðbundin, til mest 14 ára en
innleysanleg eftir þrjú ár, 10.09.88. Nafnvextir
7%. Vextir, vaxtavextir og verðbætur greiðast
með höfuðstól við innlausn. Með vaxtamið-
um, skírteini til mest 15 ára, innleysanleg
eftir 5 ár, 10.09.90. Vextir eru 6.71% á höfuð-
stól og verðbætur, reiknaðir misserislega og
greiddir út gegn framvísun vaxtamiða. Verð-
bætur greiðast með höfuðstól við innlausn.
Með hreyfanlegum vöxtum og 50% vaxta-
auka, til 18 mánaða eða 10.03.87. Vextir eru
meðaltal vaxta á 6 mánaða verðtryggðum
reikningum hankanna og með 50% álagi.
Vextir, vaxtavextir, vaxtaauki og verðbætur
greiðast með höfuðstól við innlausn. Gengis-
tryggð skírteini eru til 5 ára, 10.09.90. hau
eru bundin safngjaldeyrinum SDR og bera 9.'X,
vexti. Vextir og vaxtavextir greiðast við inn-
lausn með höfuðstól, í samræmi við stöðu
SDR.
Almenn verðbréf
Fasteignatryggð veröbréf eru til sölu hjá
verðbréfasölum. I>au eru almennt trvggð með
veði undir 60% af brunabótamati fasteign-
anna. Brefin eru ýmist verðtryggð eöa óverð-
tryggð og meö mismunandi nafnvöxtum. I>au
eru seld með affollum og ársávöxtun er al-
mennt 12-18% umfram verðtrvggingu.
Húsnæðislán
Nýbyggingarlán frá Byggingarsjóði ríkis-
ins. F-lán, nema á 4. ársfjórðungi 1985: Til
einstaklinga 720 þúsundum króna. 2-4 manna
fjölskyldna 916 þúsundum. 5 manna og fleiri
1.073 þúsundum. 7 manna og fleiri (í sértilvik-
um) 1.237 þúsundum. Lánin eru til 31 árs.
Lán til kaupa á eldri íbúöuni. G-lán. nema
á 4. ársfjórðungi 1985: Til kaupa í fyrsta sinn
er hámark 348 þúsund krónur til einstaklings.
annars mest 139-174 þúsund. 2-4 manna fjöl-
skylda fær mest 442 þúsund til fvrstu kaupa.
annars mest 177-221 þúsund. 5 manna fjöl-
skvlda eða stærri fær mest 518 þúsundir til
fvrstu kaupa. annars mest 207-259 þúsund.
Lánstími er21 ár.
Húsnæðislánin eru verðtrvggð með láns-
kjaravísitölu og með 3.5'',, nafnvöxtum.
Fyrstu tvö árin er ekki greitt af höfuðstól.
aðeins vextir og verðbætur.
Útlán lífeyrissjóða
Um 90 lífeyris’sjóðir eru í landinu. Hver
sjóður ákveðursjóðfélögum lánsrétt. lánsupp-
hæðir. vexti og lánstíma. Stvsti tími að láns-
rétti er 30-60 mánuðir. Sumir sjóðir bjóða
aukinn lánsrétt eftir lengra starf og áunnin
stig. Lán éru á hilinu 150-700 þúsund eftir
sjóðum. starfstíma ogstigum. Lánin eru verð-
trvggð og með 5-8% vöxtum. Lánstími er 15-35
ár.
Biðtími eftir lánum er mjög breytilegur.
Hægt er að f'æra lánsrétt við flutning milli
sjóöa eöa safna lánsrétti frá fyrri sjóðum.
Nafnvextir, ársávöxtun
Nafnvextir eru vextir í eitt ár og reiknaðir
í einu lagi vfir þann tíma. Séu vextir reiknaðir
og lagðir við höfuðstól oftar á ári verða til
vaxtavextir og ársávöxtunin verður þá hærri
en nafnvextirnir.
Ef 1(KK) krónur liggja inni í 12 mánuði á
22% nafnvöxtum verður innstæðan í lok
tínians 1220 krónur og ársávöxtunin þannig
22",,.
Liggi KKK) krónur inni í 6 + 6 mánuði á 22%
nafnvöxtum reiknast fvrst 11% vextir eftir 6
mánuði. I>á er upphæðin orðin 1110 krónur.
Á hana koma svo 11 'X, vextir eftir næstu 6
mánuði. hannig verður innstæðan í lok tím-
ans 1232 krónur og ársávöxtunin 23.2'X,.
Dráttarvextir
Dráttarvextir eru 3.75‘X, á mánuði eða 45%
á ári. Dagvextir reiknast samkvæmt því
0,125%.
Vísitölur
Lánskjaravísitala í desember 1985 er 1337
stig en var 1301 stig í nóvcmber. Miðað er
viðgrunninn 100 í júní 1979.
Byggingarvísitala á 4. ársfjórðungi 1985
er 229 stig á grunninum 100 frá janúar 1983
en 3392 stig á grunni 100 frá 1975.
VEXTIR BAMKA 0G SPARISJÓÐA (%)
21.-31.12.1985
INNLÁN MEÐ SÉRKJÖRUM SJÁ SÉRUSTA i- !i! il ifiítf j| If Ifíl
INNLAN 0VERÐTRYGGÐ
SPARISJÓflSBÆKUR Úbundin innstæða 22,0 22.0 22.0 22.0 22,0 22.0 22.0 22.0 22.0 22.0
SPARIREIKNINGAR 3ja mán. uppsogn 25,0 26.6 25.0 25.0 23.0 23.0 25.0 23.0 25.0 25.0
6 mán.uppsoqn 31,0 33.4 30.0 28.0 28.0 30.0 29.0 31.0 28.0
12 mán.uppsogn 32,0 34.6 32.0 31.0 32.0
SPARNAÐUR - LÁNSRÉTTURSparaö3-5mán. 25,0 23.0 23.0 23.0 23.0 25.0 25.0
Sp. 6 mán og m. 29.( 26.0 23.0 29.0 28,0
INNLÁNSSKlRTEINI Til 6 mánaða 28.0 30.0 28.0 28,0
TÉKKAREIKNINGAR Ávisanareikningar 17.0 17.0 8.0 8.0 10.0 10.0 8.0 10.0 10.0
Hlaupareikningar 10.0 10.0 8.0 8.0 10.0 10.0 8.0 10.0 10.0
INNLÁN VERÐTRYGGÐ
SPARIREIKNINGAR 3ja mán. uppsögn 2.0 1.5 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 2.0 1.0
6 mán.uppsogn 3.5 3.5 3.5 3.0 3.5 3.5 3.0 3.5 3.0
INNLÁN GENGISTRYGGÐ
GJALDEYRISREIKNINGAR Bandarikjadollarar 8.0 8.0 7.5 7.0 7.5 7.5 7.5 7.5 8.0
Sterlingspund 11.5 11.5 11.0 11.0 11.5 11.5 11.0 11.5 11.5
Vestur-þýsk mörk 5.0 4.5 4.25 4.0 4.5 4.5 4.5 5.0 4.5
Danskar krónur 10.0 9.5 8.0 8.0 9.0 9.0 9.0 10.0 9.0
ÚTLÁN ÓVERÐTRYGGÐ
ALMENNIR VÍXLAR (forvextir) 30.0 30.0 30.0 30.0 30,0 30.0 30.0 30.0 30.0
VIÐSKIPTAVÍXLAR (forvextir) 34.02) kge 34.0 kge 32.5 kge kge kge 34.0
ALMENN SKULDAÖREF 32,0 3) 32.0 32,0 32,0 32,0 32,0 32.0 32.0 32,0
viðskiptaskuldabrEf 35.0 2) kge 35.0 kge 33,5 kge kge kge 35.0
HLAUPAREIKNINGAR VFIRDRATTUR 31,5 31,5 31,5 31.5 31.5 31,5 31.5 31,5 31.5
ÚTLÁN VERÐTRYGGÐ
skuldabréf Að 21/2 ári 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0 4.0
Lengri en21/2 ár 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 5,0 5.0 5.0 5.0
ÚTLÁNTILFRAMLEIÐSLU
SJÁ NEÐANMÁLS1)
1) ián til innaniandsframleiðslu eru á 28,5% vöxtum. Vegna útflutnings, í SDR 9,75%,
í BandaríkjadoUurum 9,5%, í sterlingspundum 13%, í vestur-þýskum mörkum 6,25%.
2) Við kaup á viðskiptavíxlum og viðskiptaskuldabréfum er miðað við sérstakt kaup-
gengi, kge, hjá þeim bönkum sem þannig er merkt við, einnig hjá sparisjóðunum í
Haíharfirði, Kópavogi, Keflavík, Sparisjóði Reykjavíkur og Sparisj. vélstj.
3) Vaxtaálag á skuldabréf tfl uppgjörs vanskilalána er 2% á ári, bæði á verðtryggð og
óverðtryggð lán, nema í Alþýðubankanum og Verslunarbankanum.
Pt* > k í yj%" . I

Áramótaþáttur
Þá er þessu ári loks að ljúka.
Ýmsir hugsa sjálfsagt til þess með
litlum söknuði og segja sem svo að
farið hafi fé betra. Aðrir fyllast
kannski eftirsjá og vilja ólmir lifa
það upp á nýtt, allavega einstaka
atburði.
En auðvitað skiptir engu máli
hvort árið var gott eða vont. Nú
árið er liðið eins og þar stendur og
annað kemur í staðinn.
En það er gamall og góður siður
að gera sér dagamun á þessum
síðasta degi ársins og sjálfsagt
drekka menn meira brennivin
þennan dag en nokkurn annan dag
ársins.
Þessi þáttur fjallar þess vegna
um drykkjuskap.
Og hefst nú drykkjutal í Jóns
nafni og annarra. Amen.
Fornar drykkjuvenjur
Nútímamenn vilja oft stela ýmsu
frá liðnum kynslóðum. Gildir það
jafnt um gott og vont og menn líta
stundum á nútima sinn sem upphaf
alls. En því fer auðvitað fjarri.
Þótt drykkjuvandræði séu í háveg-
um höfð nú á dögum fer ekki hjá
því að drukkið var á Islandi áður
fyrr.
Fræg er sagan af Agli litla
Skallagrímssyni. Þá var hann
þriggja ára gamall. Föður hans og
móður, bróður og ef til vill fleirum
var þá boðið til veislu hjá Ingvari
móðurafa hans. En Egill fékk ekki
að fara með. Ástæðan var sú, að
því er faðir hans sagði, að hann
væri svo slæmur í umgengni dags-
daglega að hann vildi ekki hætta
hvernig hann væri þar sem drykkj-
ur færu fram. En Egill lét auðvitað
ekki bjóða sér þetta og fór samt.
Orti tvær þrælflóknar vísur og
hefur efalaust tekið þátt í drykkju.
Reyndar er þess ekki getið í það
skiptið hvernig drykkjan fór fram
en síðar í sögunni eru slíkar lýsing-
ar. Þær verða nú raktar en sleppt
öllum hliðarverkunum eins og
þegar menn veiktust. Það kom
reyndar aðeins fyrir Egil en þá
hafði hann áður étið trog af skyri.
Eftir drykkjuna varð honum að
vonum bumbult og ældi yfir hús-
ráðanda. Enda hafði hann borið
fram skyrið.
Á þessum tíma var drukkið" úr
hornum og ýmist drakk hver úr
sínu horni og var slíkt kallað ein-
menningur, tvímenningur hét
það þegar tveir drukku úr sama
horni, oftast karl og kona og var
þá ekki spurt að leikslokum. í tví-
menningi varð hvor að drekka
hálft horn í einum teyg. Þegar á
leið drykkju fóru menn gjarna að
svíkjast um og var það kallað að
drukkið væri við sleitur ( = svik).
Islensk tunga
Eiríkur Brynjólfsson
Sveitarkeppni hét það síðan þeg-
ar horn var látið ganga milli allra
manna sem veisluna sátu og gat
þá hver ráðið hve mikið hann
drakk. Það eins sem eimir eftir af
hinu síðasta er rútudrykkja og svo
það þegar flöskur ganga milli
manna í biðröðum utan við öldur-
hús.
Víntegundir
Brennd vín virðast ekki hafa
þekkst á íslandi til forna. Hi/is
vegar drukku menn mjöð, mungát,
bjór eða öl. Má síðan deila um
hvort síðan hafi hlutunum farið
aftur eða fram.
Orðið vín er komið í íslensku úr
fornensku, win, en það er úr latínu,
vinum. Það er reyndar athyglisvert
að öll mál Evrópu notast við orð
af þessum stofni. Annað sem vekur
athygli og er ekki síður merkilegt
er að ef essi er bætt framan við
orðið þá verður það svín. Þetta
gildir ekki bara um íslensku. Þetta
gildir um dönsku (vin-svin), ensku
(wine-swine), þýsku (Wein-
Schwein) og sjálfsagt fleiri mál.
Auðvitað hverju orði sannara því
menn geta orðið eins og svín af því
að drekka vín.
Orðið mjöður er gamalt ger-
manskt orð og þýðir víát upphaf-
lega hunangsdrykkur.
Mungát virðist hafa verið hitað
og örugglega verið hinn ljúffeng-
asti drykkur. Orðið er myndað af
munur ( = hugur, löngun) og gát
( = fæða, af sg. að geta sem þýddi
að fá). Orðið merkir því það sem
menn langar í.
Bjór er hins vegar gamalt ger-
manskt, þekkt í fornþýsku og forn-
ensku.
Áfengisvarnir
Enginn skyldi halda af ofan-
skráðu að forfeður okkar hafi verið
eintómar fyllibyttur þótt þeir
skvettu svo sannarlega í sig.
Einhverjar stórkostlegustu
áfengisvarnarræður er einmitt að
finna í fornum bókum.
í Hávamálum er til dæmis að
finna nokkrar vísur um drykkju-
skap. Þar er meðal annars sagt að
vín sé ekki gott fyrir menn því það.
ræni þá stjórn á skapi sínu. Eða
með orðum höfundar Hávamála:
Er-a svo gott
sem gott kveða
öl alda sonum,
því að færra veit
erfleiradrekkur,
síns til geðs gumi.
En höfundur Hávamála á líka
huggunarorð til þeirra sem hafa
fengið sér of mikið í staupinu.
Hann finnur einn kost við drykkju
en það er að menn verða aftur alls-
gáðir og ná stjórn á skapi sínu að
lokinni drykkju. Eða með orðum
hans:
Því er öldur best
að aftur heimtir
hver sitt geð gumi.
Og að svo mæltu óska ég lesend-
um árs og friðar.