Dagblaðið Vísir - DV - 05.04.1986, Qupperneq 15

DV. LAUGARDAGUR 5. APRÍL1986.
15
talið minna, um 10%, en þar þóttu
mér þó afleiðingarnar miklu augljós-
ari en annars staðar i Suður-Evrópu
þegar ég fór þama síðast um. Á því
eru sérstakar skýringar, fátækt er
þar miklu meiri en annars staðar í
Evrópu, opinberar bætur minni og
svo er það eitt sérportúgalskt fyrir-
bæri að atvinnufyrirtæki skulda
starfsmönnum sínum laun langt aft-
ur í tímann. Tugþúsundir Portúgala
eiga margra mánaða laun inni hjá
vinnuveitendum sínum en reyna
frekar að skrimta upp á vonina en
að segja upp vinnunni. Þó að velsæld
teljist miklu minni í Suður-Evrópu
en norðar í álfunni blasir við manni
víðar ömurleiki nyrðra en syðra.
Margar borgir Norður-Evrópu hafa
tekið á sig mynd ömurleika, hnign-
unar og meira vonleysis en mætir
manni sunnar i álfunni. Sennilega
eru nokkrar borgir Bretlands, Belgíu
og Norður-Frakklands hvað dapur-
legastir staðir í álfunni þessi misser-
in. í Bretlandi hefur Liverpool mátt
þola hvað mesta hnignun, atvinnu-
leysi og örbirgð.
Nýlega var haft eftir yfirvaldi þar
að bílaumferð væri ekki lengur
vandamál í Liverpool, í fyrsta sinn
síðan skömmu eftir stríð. Heil hverfi
hafa lagst af, önnur eru í niðurníðslu
og miðborgin verður sífellt drauga-
legri. Atvinnuleysið er sagt um og
yfir 30% í sumum hverfum.
í athugun sem Efnahagsbandalag-
ið lét gera fyrir nokkru á fátækt í
löndum bandalagsins lentu á botnin-
um, Liverpool, Belfast og Napolí.
Eftir að Portúgal gekk í bandalagið
má vafalítið setja Lissabon í þennan
hóp. Fleiri borgir Bretlands og
nokkrar borgir annars staðar í
Norður-Evrópu virðast taka á sig
meiri þriðja heims svip hvert misseri
sem líður án þess að atvinnuleysi
linni. í Bretlandi og Frakklandi er
líka áberandi, að atvinnuleysið hefur
bitnað til muna harðast á lituðu
fólki, sem safnast hefur í einstök
hverfi nokkurra stærri borga. Þann-
ig eru nokkur hverfi í Bretlandi þar
sem meira en helmingur svartra
mamia og kvenna hefúr ekki vinnu
en í hverfum hvítra í nánd er at-
vinnuleysi miklu minna og sums
staðar má sjá nokkum uppgang í
atvinnulífi.
Sá bati sem orðið hefur á efhahags-
lífi í Norður-Evrópu síðustu tvö árin
eða svo hefur ekki dregið úr at-
vinnuleysi, það hefur aldrei verið
meira. Batinn hefur sums staðar
komið fram í aukinni fjárfcstingu en
þau batamerki sem mæta augunum
eru hins vegar aukin neysla þeirra
ríkustu.
í stærri borgum Evrópu má sjá svo
ekki verður um villst að mikill fjöldi
fólks hefúr meiri fjárráð en var fyrir
skemmstu. Ekki er langt síðan
merkja mátti deyfð í glæsilegum
verslunargötum. Ferð um stórborgir
Frakklands, Spánar og Þýskalands,
svo nokkuð sé nefnt, skilur hins
vegar eftir imynd uppgangs og mik-
illa fjárráða. Þeim fjölgar hins vegar
ört sem enga vinnu hafa haft í ár
eða meira og efnahagur þeirra fer
víðast versnandi þrátt fyrir atvinnu-
leysisbætur, sem orðnar eru þungur
baggi í ríkisbúskap flestra Evrópu-
landa.
Þrátt fyrir sæmilegan vöxt í efna-
hagslífi margra Evrópulanda er
ekkert útlit fyrir að verulega dragi
úr atvinnuleysi. Hluti kjósenda og
stjómmálamanna virðist í rólegheit-
um vera að sætta sig við það sem
hluta af evrópsku þjóðlífi að sjötti
eða sjöundi hver maður hafi enga
vinnu.
í Norður-Evrópu, enn frekar en
sunnar i álfunni, er byrðum atvinnu-
leysisins svo ójafnt dreift að flestir
þekkja enga atvinnuleysingja en
aðrir þekkja fáa sem hafa vinnu.
Það er algengt í borgum Norður-
Evrópu að fólk komið undir þrítugt
hafi aldrei unnið fyrir kaupi alla
ævina. Milljónir unglinga hafa leit-
að sér að vinnu misserum saman án
nokkurs árangurs. Það virðist lík-
legt að milljónir manna úr nokkrum
árgöngum muni aldrei vinna fyrir
sér. Þeir sem missa vinnuna eftir
fimmtugt geta líka eins reiknað með
að hafa lokið sínu dagsverki í at-
vinnulífmu ef ekki breytir verulega
um pólitíska vindátt i álfúnni.
Þjóðfélög Suður-Evrópu virðast
hafa meiri sveigjanleika til þess að
mæta atvinnuleysi til skamms tíma
að minnsta kosti, en þjóðfélög hér
norðar í álfúnni. Þó norðanmenn
hafi meiri peninga til þess að greiða
þeim sem enga vinnu hafa þá virðist
ekki líklegt að mönnum takist að
kaupa sig frá ógnum atvinnuleysis
um langan tíma. Úti á jöðrum þess-
ara þjóðfélaga er að myndast nýr
menningarheimur þeirra sem aldrei
hafa unnið og ekki búast við að fá
vinnu um ævina.