Dagblaðið Vísir - DV - 04.11.1989, Blaðsíða 23

.(>861 HaaM3VÖ/í Jt> HIJ DAQHA DrJAJ
LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 1939.-. • - -
Hjúkrunarfélag íslands 70 ára:
Brúðurnar segja
sögu stéttarinnar
Hjúkrunarfélag íslands veröur sjö-
tíu ára 19. nóvember og af því til-
efni hefur félagið látið gera brúður
í búningum hjúkrunarfólks frá
þessum sjö áratugum. Það er Þóra
Grönfeldt, skurðstofuhjúkrunar-
fræðingur á Kvennadeild Land-
spítalans, sem unnið hefur þetta
skemmtilega verk. Brúðunum, sem
eru tólf alls, er ætlaður framtíðar-
staður í þar til gerðum glerskáp á
skrifstofu Hjúkrunarfélags íslands.
Gervitennurnar
eru sælgæti
Þóra hóf verkið í vor og hefur
unnið við það í frístundum sínum.
Brúöumar eru allar svipaðar að
stærð, um 40-50 sentímetrar á hæð,
en misþykkar. Til marks um ná-
kvæmnina má nefna að í dag hafa
hjúkrunarfræðingar nafnspjöld í
barminum með mynd og auðvitað
hafa nútímabrúðumar mynd af sér
í sínum barmi. Alla munina hefur
Þóra gert í höndunum og notar til
þess leir, liti, málm og annað sem
til fellur. Brúðurnar sjálfar eru úr
gömlum nælonsokkum sem fylltir
hafa verið með púðatróði.
Áhaldaborðin eru úr málmi en
þau smíðaði Þóra líka og sauö sam-
an. Á borðunum eru nauösynleg
tæki hjúkrunarfólks: lítil glös, hita-
mælar, handklæði, bekken og jafn-
vel pínulítil salernisrúlla. Brúðu-
tannbursti fannst í leikfangabúð en
gervitennurnar eru sælgæti.
Skórnir eru allir eftir tísku síns
tíma. Þeir eru úr þunnu leðri en
sólarnir úr leir.
Allt nýtilegt geymt
„Ég hendi aldrei neinu nýtilegu
því alltaf eru einhver not fyrir gam-
alt veski, leðurhanska eða eitthvað
álíka. Taskan, sem heimahjúkrun-
arkonan er með, er unnin úr gömlu
veski sem ég átti,“ sagði Þóra þegar
hún útskýrði hvemig einstakir
hlutir væru tilkomnir. Heima-
hjúkrunarkonan er með reiðhjól
sem Þóra bjó aö mestu til. Á hand-
leggnum ber brúðan merki félags-
ins en það vann Þóra í leir og silfr-
aði síðan.
Daglegi búningurinn hefur tekið
töluverðum breytingum frá upp-
hafi. Elsti búningurinn var hvít- og
bláröndóttur meö frekar síðu pilsi.
Við hann var notuð stór svunta en
hún var í tvennu lagi, efri og neðri
hluti. Þetta var gert af nýtni ein-
göngu því stundum óhreinkaðist
bara annar hlutinn og þá var nóg
að skipta um hann. Ermar kjólsins
voru langar en með sérstaklega frá-
gengnum líningum sem auðvelt
var að bretta upp. Á höfðinu báru
hjúkrunarkonurnar blæjur sem
huldu hárið alveg í fyrstu en með
árunum uröu þær aðeins frjálslegri
og létu aðeins sjást í hárið.
Hitapoki úr
gúmmíhanska
Nemabúningurinn frá þessum
tíma er svipaður hinum en ermarn-
ar á kjólnum eru stuttar. Brúðan í
nemabúningnum sýnir hvernig
höfuðbúnaðurinn breyttist en tölu-
vert sést í hárið og það er meira
að segja með bylgjum í. Þessi brúða
hefur hitapoka undir handleggn-
Hér eru þær samankomnar, fimm af tólf brúðum Þóru. Talið frá vinstri: heimahjúkrunarkonan, hjúkrunarneminn frá stríðslokum og fram á átt-
unda aratuginn, nemi frá stofnun féiagsins til stríðsloka, hjúkrunarfræðingur nútimans og yst til hægri er nunnan við altarið.
i; i;--.-:'
Þóra Grönfeldt heldur á „skurðstofuhjúkrunarfræðingi". Sjálf er Þóra
klædd svona í vinnunni á Kvennadeildinni, í grænan búning með höfuð-
fatið, grimuna og hlífðargleraugun.
um, en hann bjó Þóra til úr bleikum
gúmmíhanska, og heldur á hráka-
dalli úr leir.
Daglegur búningur hjúkrunar-
konunnar er hvíti kjóllinn sem tek-
inn var saman í mittið með líningu.
Kappinn klassíski er hér kominn
til sögunnar og saumaði Þóra
brúðukappann úr einum gömlum
og er því sama áferð á kappa brúð-
unnar og var hjá fyrirmyndunum.
Auövitað er hjúkrunarkonan með
merki félagsins í barminum og er
það unnið í leir, málað blátt og
gyllt, og meira að segja má lesa
nafnið í hárfínum stöfum.
Heimahjúkrunarkonan, hjúkrunarfræðingurinn eins og hann er klæddur
i dag og elsta útgáfa hjúkrunarbúningsins. Áhaldaborðið smíðaði Þóra
úr málmi en áhöldin eru að mestu úr leir. Hitamælir, þvottaskál, bekken
og salernispappír eru allt nauðsynlegir fylgihlutir stéttarinnar.
DV-myndir GVA
Litla nemabókin
í hendinni
Nemabúningurinn frá þessum
tíma er ljósblár með stuttum erm-
um. Brúðan ber litla körfu með
áhöldum í annarri hendinni en í
hinni er hún með nemabókina sína
en í hana var verklegi ferillinn
skráður. Ekki má gleyma bláu
hnöppunum í kappanum sem segja
til um að þessi tiltekni nemi hafi
lokið tveimur árum af þremur í
námi. Merki skólans er nælt í
svuntuna og um hálsinn ber hún
lítið úr sem gert er úr leir.
Altarið með
Maríumynd
Nunnurnar eru í tvenns konar
búningum, þeim hvíta og þeim
svarta. Þóra sagði aö St. Jósefssyst-
ur .hefðu verið sér innan handar
við útfærsluna og gefið sér nauð-
synlega fylgihluti, svo sem talna-
band og Maríumynd. Nunnunum
fylgir lítið altari meö upphleyptri
mynd af Maríu mey með Jesúbarn-
ið í fanginu.
Fyrir nokkrum árum gerði Þóra
brúður sem voru eftirmynd af sam-
starfsfólkinu á Kvennadeildinni.
Þær brúður eru til sýnis á Kvenna-
deild Landspítcdans og hafa vakiö
mikla hrifningu sjúklinga og gesta.
En skyldi Þóra sjá eftir brúðunum
sínum?
„Nei, aíls ekki. Ég hef ekkert
pláss til að geyma þær sómasam-
lega,“ sagði Þóra. „Fyrst eftir að
ég lét brúðurnar til Kvennadeildar-
innar var svolítið tómlegt en þessar
komu í staðinn. Líklega koma aðr-
ar í þeirra staö og svo koll af kolli."
-JJ