Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1989, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDA'GUE 171 DESEMBER 1989.
Otgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (1 )27022 - FAX: (1J27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð I lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Bush í kröppum sjó
Stjórnborðsstigi á herskipinu Belknap brotnaði í
einni af þremur tilraunum sjóðliða til að koma Banda-
ríkjaforseta úr báti um borð í skipið á laugardaginn,
þegar höfuðskepnurnar voru nærri búnar að splundra
viðræðum forustumanna austurs og vesturs við Möltu.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem Belknap er í slysa-
fréttum. Árið 1975 lenti þetta flaggskip sjötta flotans í
árekstri við flugmóðurskipið John F. Kennedy, svo að
upp komu eldar um borð. Átta sjóliðar fórust í barátt-
unni við eldana. Skipið var síðan fimm ár í viðgerð.
Minnstu munaði, að kjarnorkuslys hlytist af árekstr-
inum. Eldarnir um borð komust í 12 metra fjarlægð frá
kjarnorku-yddum Terrier-eldflaugum. Neyðarkall var
sent um, að kjarnasprenging væri yfirvofandi. Allt fór
betur en á horfðist eins og við Möltu um helgina.
Enn eru í fersku minni slysin um borð í sovézkum
kjarnorkukafbátum undan ströndum Noregs á síðustu
misserum. Þau hafa magnað vitund fólks um hættur,
sem fylgja viðbúnaði heimsveldanna á höfunum og
stuðlað að kröfum um, að úr-honum verði dregið skjótt.
Á leiðtogafundinum við Möltu hafnaði George Bush
Bandaríkjaforseti algerlega tillögum Mikhails Gor-
batsjovs um, að hafnar skyldu viðræður um samdrátt
vígbúnaðar á höfunum eins og á öðrum sviðum. Þessi
þvergirðingsháttur mun draga dilk á eftir sér.
Ástæðan fyrir neitun Busli er, að Bandaríkjastjórn
telur sig eiga nokkurn veginn alls kostar í viðræðum
við Sovétstjórnina, sem býr við afleitan fjárhag og neyð-
ist til einhhða samdráttar á mörgum sviðum vígbúnað-
ar. Bush telur sig ekki þurfa að gefa neitt á móti.
Bush ímyndar sér, að hann sé að skora mark í sam-
keppni við Gorbatsjov með því að neita að ræða um
samdrátt vígbúnaðar á höfunum og komast upp með
það. Þetta er í anda valdastefnu, sem einu sinni hrundi
með Macchiavelli og í annað sinn með Kissinger.
Efnislega hefur Gorbatsjov rétt fyrir sér. Ef Sovétrík-
in draga saman seghn meira en Bandaríkin á ýmsum
sviðum, þar sem hin fyrrnefndu hafa hingað th haft
yfirburði, er sanngjarnt, að Bandaríkin taki þátt í að
draga saman seglin á sviði, þar sem þau hafa yfirburði.
Um allan heim munu menn sjá, að þetta er sann-
gjarnt. Því mun Bush ekki komast upp með þvergirð-
ingsháttinn. Þegar stjórn hans verður seint og um síðir
búin að átta sig á álitshnekkinum, sem hún mun bíða,
verður fahizt á samdrátt vígbúnaðar á höfunum.
Ljóst er, að forsendur mikhs herbúnaðar af hálfu
Vesturlanda hafa minnkað á síðustu vikum. Varsjár-
bandalagið er lamað. Enginn telur í alvöru, að herir
nýrra ríkisstjórna í Austur-Evrópu séu eða verði fáan-
legir til að taka þátt í sovézkri árás á Vesturlönd.
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra sagði á
leiðtogafundi Atlantshafsbandalagsins á mánudaginn,
að viðbrögð Bush hefðu valdið íslendingum vonbrigð-
um. Það eru orð að sönnu. Stefna Bandaríkjaforseta er
andstæð öryggis- og fiskveiðihagsmunum okkar.
Sem betur fer erum við ekki lengur einir um þá skoð-
un, að tímabært sé að draga saman seglin í vígbúnaði
á höfunum. Ráðamenn í nokkrum öðrum löndum Atl-
antshafsbandalagsins, þar á meðal í Noregi, eru smám
saman að átta sig á, að sérvizka íslendinga er rétt.
Macchiavelh hefur reynzt mörgum skeinuhættur
lærifaðir. Sjóhernaðarsigurinn, sem Bush taldi sig bera
frá storminum við Möltu, mun hverfa út í veður og vind.
Jónas Kristjánsson
Niðurstööur nýjustu skoðana-
könnunar á vegum Skáís og Stöðv-
ar tvö á fylgi stjómmálaflokkanna
sýna glögglega að hinar ofstækis-
fúllu árásir Jóns Baldvins Hanni-
balssonar á Sjálfstæðisflokkinn og
formann hans í síðustu viku hafa
algerlega misheppnast.
Alþýðuflokkurinn geldur afhroð
í könnuninni; fylgi hans er innan
við 7% en var í síðustu kosningum
15,2%. Flokkurinn hefur tapað
meira en helmingnum af kjósend-
um sínum og virðist vera að hverfa
af hinu pólitlska landakorti. Jón
Baldvin næði ekki einu sinni kjöri
á þing ef gengið væri til kosninga
nú.
Alþýðuflokkurinn hefur með
öðmm orðum fengið þunga áminn-
ingu frá kjósendum; gula spjaldinu
hefur verið veifað.
Á hinn bóginn er fylgi Sjálfstæð-
isflokksins eitt hiö mesta sem
mælst hefur: 54%. Það er nákvæm-
lega helmingi meira en í kosning-
unum 1987. Ef það gengi eftir í
kosningum nægði það flokknum til
að mynda ríkisstjórn án samstarfs
við aðra flokka.
Þessi niðurstaða er sérstaklega
athyghsverð í ljósi þess að skoð-
anakönnunin var gerð í kjölfar
umræðna á Alþingi um vantraust
á ríkisstjórnina þar sem formaður
Alþýðuflokksins beindi máh sínu
aðallega til stuðningsmanna Sjálf-
stæðisflokksins og þóttist, svo
broslegt sem það nú er, vera hinn Jón Baldvin Hannibalsson utanríkisráðherra flytur ræðu sína í umræðum
eini, sanni arftaki Ólafs Thors og um vantraust á ríkisstjórnina. Man nokkur eftir því þegar ráðherrann
Bjarna Benediktssonar. boðaði afnám tekjuskatts á almenn laun? spyr greinarhöfundur.
Alþýðuflokkurinn
fær gula spjaldið
Furðuleg vinnubrögð
Vantraustsumræðurnar á AI-
þingi sföastliðinn fimmtudag voru
um margt sérkennilegar. Æth það
sé th að mynda ekki einsdæmi í
þingræðisríki við aðstæður sem
þessar að ríkisstjórn leyni stjórnar-
andstöðu mikilvægri ákvörðun
sinni og tilkynni ekki um hana fyrr
en leiðtogi stjómarandstöðunnar
hefur lokið máh sínu?
Hinn mikh og opinberi ágreining-
ur stjómarliða um upptöku virðis-
aukaskatts var eitt af tílefnum þess
að tfllaga um vantraust kom fram.
Það gat skipt höfuðmáli fyrir
stjórnarandstööuna að vita hver
niðurstaða ríkisstjórnarinnar var.
Ákvörðun þeirra Steingríms, Ólafs
Ragnars og Jóns Baldvins að halda
henni leyndri þar tfl Þorsteinn
Pálsson haíöi lokið máh sínu í van-
traustsumræðunum er einhver
mesta lágkúra sem ég hef.orðið
vitni að í stjórnmálum hér á landi
um langt skeið.
Á því leikur tæpast vafi að ástæð-
an fyrir þessu var sú að stjórnarlið-
ar óttuðust að ákvörðun þeirra fyrr
um daginn um að hækka virðis-
aukaskatt í 24,5% og tekjuskatt í
tæp 40% hefði orðið aðalefni um-
ræðnanna. Og í þær umræður
þorðu þeir ekki, því ákvörðunin
umr skattahækkanirnar var tekin í
sflku fáti að ekki gafst tóm til að
afla henni stuðnings þingflokka
stjómarinnar. Þar heyrast nú
óánægjuraddir og ákvörðunin á því
vafalaust eftir að draga dilk á eftír
sér.
Heimsbyggðin nötrar!
Það A^ar ræða Jóns Baldvins
Hannibalssonar utanríkisráðherra
sem flestum er áreiðanlega hið
minnisstæðasta frá umræðunum.
Uppistaða hennar vora svívirðing-
ar og aulafyndni um forystu Sjálf-
stæðisflokksins. Ráðherrann sak-
aði sjálfstæðismenn um að hafa
komið í veg fyrir að hann kæmist
á fund erlendis og þannig valdið
alþjóðlegu hneyksh.
Það er aukaatriði í þessu máh að
hér fór Jón Baldvin með staðlausa
stafi. Ástæðan fyrir því að hann
komst ekki á fundinn ytra var
ágreiningurinn í stjóminni um
virðisaukaskattinn en ekki fyrir-
Kjallaiiim
Guðmundur Magnússon
sagnfræðingur
hugaðar vantraustsumræöur. Og
þaö voru forsetar Alþingis (í sam-
ráði við ríkisstjórnina) sem ákváðu
aö umræðan færi fram á fimmtu-
daginn en ekki síðar. Hefðu þeir
vfljað afstýra hinu alþjóðlega
hneyksli hefði þeim verið það í lófa
lagið.
En sannleikurinn er auðvitað sá
að heimsbyggðin stendur ekki á
öndinni þótt utanríkisráðherra ís-
lands missi af einum spjallfundi
með útlendum embættísmönnum.
Og það er ekki traustvekjandi þeg-
ar utanríkisráðherra fullyrðir að
fjarvera sín á einum fundi stefni
viröingu íslands og áhti í forystu í
EFTA-ráðinu í voða.
Niðurlæging
Ajþýðuflokksins
í grein í DV í síöustu viku vaktí
ég athygh á því að innan Alþýðu-
flokksins virtust menn vera að átta
sig á því hvílík reginmistök það
vora að taka þátt í myndun núver-
andi vinstri stjómar, óvinsælustu
ríkisstjórnar sem hér hefur setíð á
valdastólum.
Ég varpaði fram þeirri spurningu
hvort grundvöllur væri aö skapast
fyrir því að Alþýðuflokkurinn heföi
frumkvæði að þvi að slíta stjómar-
samstarfinu og taka upp samstarf
við Sjálfstæðisflokkinn. - Málefna-
lega hafa þessir tveir flokkar átt
meiri samleið en nokkrir aðrir
stjórnmálaflokkar hér á íandi og
afstaöa þeirra tfl frjálsræðisþróun-
arinnar í Evrópu virðist í meginat-
riðum hin sama.
Svarið er komið: Alþýðuflokkur-
inn ætlar áfram að binda trúss sitt
viö hina vinstri flokkana. Hann
þorir ekki í kösningar. Og svo mjög
óttast kratarnir dóm kjósenda að
þeir fóma öllum stefnuatriðum
sínum fyrir áframhaldandi stjóm-
arsamstarf. Lítið dæmi, en afar lýs-
ur Ragnar fékk Jón Baldvin tíl að
samþykkja á næturfundi þeirra í
stjórnarráðinu.
Fyrir nokkrum dögum þóttust
þingmenn Alþýðuflokksins ætía að
koma í veg fyrir að sú hækkun
tekjuskatts, sem ákveðin var af
vinstri flokkunum fyrir ári, yrði
framlengd. Ólafur Ragnar sagði þá
aö það kæmi ekki til mála. Og það
gekk eftir.
Nú hefur forysta Alþýöuflokks-
ins ekki aðeins fallist á framleng-
inguna heldur 2% hækkun til viö-
bótar. Tekjuskattur almennra
launamanna verður tæplega 40% á
næsta ári ef þessi áform ná fram
að ganga. Man nokkur eftir því
þegar Jón Baldvin Hannibalsson
boðaði afnám tekjuskatts á almenn
laun?
Einhvem tíma hefði verið talað
um niöurlægingu stjórnmálaflokks
og stjórnmálamanns í þessu sam-
hengi. En á dögum vinstri stjórnar
Steingríms Hermannssonar eru at-
vik af þessu tagi nánast daglegur
viðburður.
Guðmundur Magnússon
andi, er skattahækkunin sem Ólaf-
„Svariö er komið: Alþýðuflokkurinn
ætlar áfram að binda trúss sitt við hina
vinstri flokkana. Hann þorir ekki í
kosningar.“