Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.1989, Blaðsíða 6

mt m m&híMkm&i
laiiiiisisiriiMfiirsiifHiifseffmjiifimfiimifiöifniniifimfiiníiiiiöMimmiiíiím
Útlönd
Andrei Sakharov, sem hér sést með nóbelsviðurkenningu þá
er hann hlaut árið 1975, lést að kvöldi fimmtudags. Á innfelldu
myndinni sést hluti þess hóps Moskvubúa sem safnaðist saman
fyrir framan heimili Sakharovs i gær er fregnin um lát hans
barst. ' Símamynd Reuter
Fráfall sovéska andófsmannsins Sakharovs:
mmu b m u u u w x u
Missir fyrir þjoðma
- segir Mikhail Gorbatsjov Sovétforseti
Bandaríkin:
Aukinn við-
skiptahalli
Viöskiptahalli Bandaríkjanna
jókst um tuttugu prósent í októb-
er og nam 10,2 milijörðum doll-
ara, að því er kom fram í skýrslu
bandaríska viðskiptaráðuneytis-
ins í gær. Þetta er mesti við-
skiptahalh Bandaríkjanna það
sem af er árinu og hefur hann
ekki verið meiri síðan í desember
í fyrra er hann nam 10,8 milljörð-
um dollara. Viðskiptajöfnuður í
september var óhagstæður um
8,5 milljarða doliara.
Innflutningur í október jókst
um 5,1 prósent, nam 41,2 milljörð-
um dollara, og er það mesta
aukning í rúmt ár. Útflutningur
jókst aðeins um 1,1 prósent, eða
í 31 milljarð dollara. Sérfræðing-
ar höfðu spáð að hallinn í október
myndi ekki vera meiri en 8,97
milljarðar.
í skýrslu ráðuneytisins sagði
að miðað við október myndi viö-
skiptahallinn á ársgrundvelli
nema 109,4 milljörðum doliara
þetta ár. Árið 1988 var viðskipta-
hallinn 118,5 milljarðar dollarar.
Fyrstu tíu mánuði þessa árs var
viðskiptajöfnuður Bandaríkj-
anna við útlönd óhagstæður um
91.2 milijarða dollara, miðað við
97.2 milljarða á sama tíma fyrir
ári, að því er kom fram í skýrslu
viðskiparáðuneytisins. Við-
skiptahalli Bandaríkjanna við
Japan jókst um 800 milljónir doll-
ara milh mánaða og nam 4,9 mill-
jörðum í október.
Sovétríkin:
Niðurskurður
í varnarmálum
Sovétríkin munu skera framlög
til varnarmála niður um 8,2 pró-
sent á næsta ári, að því er Ni-
kolai Chervov hershöfðingi
skýrði frá á fundi með blaða-
mönnum í gær. Framlög til hers-
ins munu nema 114 milljörðum
dollara á næsta ári. Framlög til
vamarmála á yfirstandandi ári
nema 129 milljörðum doliara, að
því er yfirvöld skýrðu frá í júni
síðastliðnum. Til samanburðar
má geta þess að framlög til vam-
armála í Bandaríkjunum í ár
nema 300 miiljörðum dollara.
Chervov sagði að mismuninn
milh stórveldanna á þessu sviði
mætti að miklu leyti skýra með
launamismuni bandarískra og
sovéskra hermanna.
Þá skýrði Chervov einnig frá
því að frá og með 1. janúar á
næsta ári yrði fjöldi hermanna
3,99 mihjónir. Hann gaf nákvæm-
ar upplýsingar um samsetningu
sovéska hersins á næsta ári og
hafa yfirvöld aldrei fyrr gefið svo
nákvæmar upplýsingar.
Chervov sagði að niðurskurð-
urinn væri hluti áætlunar sové-
skra yfirvalda er miðaði að
breyttu hlutverki hersins, frá
sóknarhlutverki til varnarhlut-
verks. „Þessi niðurskurður á að
gera yfirvöldum kleift aö við-
halda nægum herafla en bæta
auk þess lífskjör hermanna,"
sagði hann. Reuter
„Það er mikih missir að Andrei
Sakharov," sagði Mikhail Gorbatsjov
Sovétforseti í gær en mannréttinda-
frömuðurinn og andófsmaðurinn
Sakharov lést á heimili sínu í
Moskvu að kvöldi fimmtudags, sex-
tíu og átta ára að aldri. Talið er að
hann hafi fengið hjartaáfall í vinnu-
herbergi sínu þar sem hann vann að
undirbúningi ræðu um efnahag Sov-
étríkjanna.
Þjóðarleiðtogar víða um heim
kváðu fráfall Sakharovs hryggðar-
efni og mikið áfall fyrir umbóta-
hreyfingu Austur-Evrópu. Bush
Bandaríkjaforseti lofaði hugrekki
hans og tryggð við baráttuna fyrir
auknu frelsi. Thatcher, breski for-
sætisráðherrann, sagði að við andlát
hans myndaðist tómarúm sem erfitt
yrði að fyha.
„Barátta Sakharovs var upphafiö á
glasnost," sagði Egil Aarvad, nefnd-
arformaður Nóbelsnefndarinnar i
Ósló. Sakharov, sem hlaut friðar-
Pólitísk
Aðildarríki Nato, Atlantshafs-
bandalagsins, fyrirhuga aö auka og
styrkja póhtíska stöðu bandalagsins
á aiþjóðavettvangi í framtíðinni. Var
þessi ákvörðun tekin í ljósi minnk-
andi hemaðarlegrar spennu austurs
og vesturs í kjölfar hinna víðtæku
breytinga sem nú ganga yfir Austur-
Evrópu. Þetta kom fram í sameigin-
legri yfirlýsingu utanríkisráðherra
ahra sextán aðildarríkja bandalags-
ins að loknum tveggja daga fundi
þeirra í Brussel.
Þá munu aðildarríkin einnig kanna
verðlaun Nóbels árið 1975 fyrir bar-
áttu sína í mannréttindamálum,
bauð yfirvöldum í Kreml birginn og
boðaði opnunarstefnu löngu áður en
slíkt hlaut náð fyrir augum ráða-
manna, sagði Aarvad.
Sakharov syrgður
Sakharov og sovéski leiðtoginn
voru ekki ætíö á eitt sáttir og deildu
síöast á þingi á þriðjudag. En á fundi
með blaðamönnum í gær sagði Gor-
batsjov aö Sakharov hefði gegnt mik-
ilvægu hlutverki í umbótastefnu
sinni, perestrojkunni. „Hann var
trúr hugmyndum sínum og sannfær-
ingu sem hann lét í ljósi á opinskáan
hátt og umbúðalaust. Þann eigin-
leika hans met ég mikhs,“ sagði for-
setinn.
Margir Sovétmenn syrgðu hinn
látna nóbelsverðlaunahafa í gær og
fyrir utan heimih hans í Moskvu
safnaðist saman hópur fólks. Syrgj-
endur lögöu blóm og kerti á jörðina
hvort flýta skuli leiðtogafundi Evr-
ópuþjóða og ríkja Norður-Ameríku
um ár eins og Gorbatsjov Sovétfor-
seti lagði til fyrir nýafstaðinn leið-
togafund stórveldanna. Fyrirhugað
var að þau 35 ríki, sem undirrituðu
Helsinki-sáttmálann árið 1975, kæmu
saman til fundar eftir tvö ár. Öll ríki
Evrópu, að Albaníu undanskihnni,
auk Bandaríkjanna og Kanada, sam-
þykktu sáttmálann.
Fyrr í þessari viku lagði James
Baker, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, fram tihögur um nýtt hlutverk
fyrir framan húsið sem hann bjó í.
Kollegar Sakharovs í samtökum
róttækra þingmanna, sem hann var
einn stofnenda að, sögðu engan geta
komið í hans stað. „Fráfall hans er
mikhl harmleikur fyrir lýðræðið,"
sagði Vitaly Korotich ritstjóri.
Sakharov var þekktasti andófs-
maður Sovétríkjanna og mikUl bar-
áttumaður fyrir mannréttindum og
lýðræði. Hann var sendur í útlegð í
heimalandi sínu árið 1980 vegna
gagnrýni á forystu sovéskra komm-
únista og afdráttarlausra yfirlýsinga
gegn stjómarstefnu yfirvalda. Hann
kom ekki aftur fram á sjónarsvið
stjórnmálanna í Moskvu fyrr en tæp-
um sjö árum síðar, þá fyrir tilstuðlan
Gorbatsjovs.
Útfór Sakharovs fer fram á mánu-
dag. Vladimir Kornilov, fjölskyldu-
<■vinur, sagði að Sakharov yrði borinn
til grafar í kirkjugarði í útjaðri
Moskvu að ósk Jelenu Bonner, eigin-
konuhinslátna. Reuter
Nato er hann fór í heimsókn til Vest-
ur-Berlínar. Hann sagði að aðUdar-
ríki bandalagsins ættu að gera sitt
til að ýta undir lýðræðislegar breyt-
ingar á sviði stjómmála og efnahags-
mála í ríkjum A-Evrópu.
í lokayfirlýsingu utanríkisráðherr-
annanna sagði aö umbótum í Aust-
ur-Evrópu væri ekki enn lokið og að
Nato myndi „um fyrirsjáanlega
framtíð" viðhalda hernaöarlegri
varnarstefnu sinni í Evrópu.
'■ Reuter
Kínversk yfirvöld felldu gengi
gjaldmiðilsins, renminbi, um21,2
prósent í gær. Erþaðífyrsta sinn
sem gengiö er feht í Kína 1 þrjú
ár. Ástæöur gengisfellingarinnar
nú eru sagðar vaxandi skulda-
söfnun og óhagstæöur viðskipta-
jöfnuður. Gjaldmiöillinn er nú
skráður á 4,72 gagnvart dollar en
var 3,72.
Tekjur af innflutningi voru 6,67
milljörðum dollara meiri en tekj-
ur af útflutningi fyrstu ellefu
mánuði þessa árs. Það er 5,45
mihjörðum meira en á sama
tímabili 1988. Reuter
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR Innlán óverðtryggð (%) hæst
Sparisjóðsbækurób. Sparireikningar 9-12 Bb
3ja mán. uppsögn 11,5-13 Úb,Vb
6mán. uppsögn 12,5-15 Vb
12mán.uppsögn 12-13 Lb
18mán. uppsögn 25 Ib
Tékkareikningar, alm. 2-4 Sp.Vb
Sórtékkareikningar Innlán verðtryggð 4-12 Bb
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 0,75-2 Vb
6mán. uppsögn Innlán með sérkjörum 2,5-3,5 21 Ib Lb
Innlángengistryggð
Bandaríkjadalir 7,25-7,75 Ab
Sterlingspund 13,25-14 Bb,lb,- Ab,
Vestur-þýskmörk 6,5-7 Ib
Danskar krónur 9-10,5 Bb.lb
ÚTLÁNSVEXTIR Útlán óverðtryggð (%) lægst
Almennirvixlar(forv.) 27,5 Allir
Viðskiptavíxlar(forv.)(1) kaupgengi
Almenn skuldabréf 28-32,25 Vb
Viðskiptaskuldabréf(1) kaupgengi Allir
. Hlaupareikningar(yfirdr.) Útlán verðtryggð 32,5-35 Lb.lb
. Skuldabréf Útlántilframleiðslu 7,25-8,25 Úb
isl.krónur 25-31,75 Úb
SDR 10,5 Allir
Bandaríkjadalir 10-10,5 Allir
nema
Úb.Vb
Sterlingspund 16,25-16,75 Úb
Vestur-þýsk mörk 9,25-9,75 Úb
Húsnæðislán Lífeyrissjóðslán 3,5 5-9
Dráttarvextir 38,4
MEÐALVEXTIR
óverðtr. nóv. 89 Verðtr. nóv. 89 29,3 7,7
VÍSITÖLUR
Lánskjaravísitala nóv. 2693 stig
Byggingavísitala nóv. 497 stig
Byggingavísitala nóv. 155,5stig
Húsaleiguvísitala 3,5%hækkaði1.okt.
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Einingabréf 1 4,486
Einingabréf 2 2,470
Einingabréf 3 2,956
Skammtímabréf 1,533
Lífeyrfsbréf 2,255
Gengisbréf 1,985
Kjarabréf 4,448
Markbréf 2,360
Tekjubréf 1,893
Skyndibréf 1,341
Fjölþjóðabréf 1,268
Sjóðsbréf 1 2,154
Sjóðsbréf 2 1,651
Sjóðsbréf 3 1,513
Sjóðsbréf 4 1,274
Vaxtasjóðsbréf HLUTABRÉF 1,5225
Söluverð að lokinni jöfnun m.v. 100 nafnv
Sjóvá-Almennar hf. 400 kr.
Eimskip 400 kr.
Flugleiðir 162 kr.
Hampiðjan 172 kr.
Hlutabréfasjóður 164 kr.
Iðnaðarbankinn 178 kr.
Skagstrendingur hf. 300 kr.
Útvegsbankinn hf. 153 kr.
Verslunarbankinn 153 kr.
Olíufélagið hf. 312 kr.
Grandi hf. 157 kr.
Tollvörugeymslan hf. 110 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge.
Skammstafanir: Ab = Alþýðubankinn,
Bb= Búnaðarbankinn, lb= Iðnaðarbank-
inn, Lb = Landsbankinn, Sb = Samvinnu-
bankinn, Úb = Útvegsbankinn, Vb =
Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóðirnir.
Að loknum fundi utanríkisráðherra Nato:
staða Nato styrkt
% og lífið: Gnðrún Ásmundsdóttir og Inga Hnld Hákonardóttir
Mest selda íslenska bókin
skv. metsölnlista DV

\
HELGAFELL
SlÐUMÚLA 29
SlMI 6-88-300