Dagblaðið Vísir - DV - 21.03.1990, Síða 12

12
MiÐVIKUDAGtK 21. MARS 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÖNSÍON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 )27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJOLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð í lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
IMýtt álver
Á sjötta og sjöunda áratugnum voru háðar grimmileg-
ar, pólitískar deilur um erlenda stóriðju og uppbyggingu
orkuvera hér á landi. Átökin um álverið í Straumsvík
voru hörð og óvægin og Járnblendiverksmiðjan á
Grundartanga mætti sömuleiðis mikilli mótspyrnu.
Einkum létu foringjar Alþýðubandalagsins til sín taka
í þessum rimmum og þeir fengu til liðs við sig náttúru-
verndarmenn og þjóðernissinna, sem töldu háska stafa
af samstarfi við erlenda auðhringa, sem mundu engu
eira, hvorki sjálfstæði þjóðarinnar né gæðum landsins.
Með þátttöku Alþýðubandalagsins í ríkisstjórnum
kom afturkippur 1 stóriðjudrauma íslendinga og það er
ekki fyrr en með nýgerðri viljayfirlýsingu Atlantal-
hópsins svonefnda að nýtt álver er í augsýn. Hið merki-
lega hefur gerst að þrátt fyrir stjórnarþátttöku Al-
þýðubandalagsins hefur Jóni Sigurðssyni iðnaðaðarráð-
herra tekist að þoka málinu áfram án sjáanlegrar and-
stöðu úr þeirri átt.
Annaðhvort er Jón snjallari stjórnmálamaður og
samningamaður en forverar hans ellegar þá hitt að Al-
þýðubandalagið og meðreiðarsveinar þess hafa gefist
upp í því gamla baráttumáli sínu að leggjast gegn er-
lendri stóriðju hér á landi. Að vísu er Hjörleifur Gutt-
ormsson enn við sama heygarðshornið og auk þess hef-
ur Kvennalistinn lýst sig opinberlega andvígan hug-
myndunum um álverið, en að öðru leyti hafa umræður
að mestu snúist um staðarval þess. Hin ýmsu sveitarfé-
lög og byggðarlög eru komin í kapphlaup um stóriðjuna
heim í hérað og nú virðist það vera orðið að byggða-
máh sem áður var talið jaðra við landráð. Erlend stór-
iðja er ekki lengur atlaga að efnahagslegu sjálfstæði
heldur þvert á móti vítamínsprauta fyrir atvinnulíf
landsmanna. Það er af sem áður var.
Því verður heldur ekki neitað að nýtt álver mun leiða
til aukinna tekna og treysta stoðir atvinnulífsins. Iðnað-
arráðherra fuhyrðir að þjóðartekjurnar af framkvæmd-
um og framleiðslu geti numið tuttugu milljörðum króna,
eða áttatíu þúsund krónur á hvert mannsbarn. Er þá
gert ráð fyrir tvöfalt stærra álveri en álverinu í Straums-
vík. Hitt er þá líka ótalið að íslendingar eru aftur að
heíjast handa um að nýta auðlindir sínar og ryðja braut-
ina fyrir áframhaldandi samstarfi við útlendinga. Það
er mikilvæg stefnumörkun fyrir framtíðina. Athyglis-
vert er í þessu sambandi að bandaríska fyrirtækið Al-
umax hefur tekið af skarið og er með í Atlantal-hópn-
um. Bandaríkjamennirnir eru að smokra sér inn á evr-
ópskan markað með þessum hætti og það gefur auga-
leið að ef vel tekst til í þessu máli munu önnur banda-
rísk fyrirtæki fylgja fordæmi Alumax og vilja nota ís-
land sem stökkpall inn í Evrópu.
Ennþá er ósamið um orkuverð, lögsögu, skatta og
skyldur og staðsetningu nýs álvers. Eðlilegt er að menn
hafi fyrirvara um endanlega samninga við Atlantal þar
til frá slíkum atriðum hefur verið gengið og satt að segja
er það ótímabært og óskynsamlegt að fagna sigri meðan
ekki hefur verið gengið frá orkuverði. Ákafinn veikir
samningsstöðu okkar.
Ennfremur skiptir miklu hvar álverið verður stað-
sett. í þeim efnum verða íslendingar að eiga síðasta
orðið, enda öllum ljóst að byggðasjónarmið eiga að ráða
staðarvali.
Um leið og viljayfirlýsingu Atlantal-hópsins er fagnað
er hvatt til þess að íslensk stjórnvöld láti ekki kappið
bera hagsmuni okkar ofurhði. Ellert B. Schram
„Þekking erlendra manna óendanlega mikiu verðmætari en innlendra,“ segir m.a. í greininni. - Jack Trout
(t.v.) krafðist 615000 kr. í daglaun af Stjórnunarfélaginu en kemst ekki í hálfkvisti við Henry Kissinger (t.h.)
sem tekur þrisvar sinnum hærri upphæð.
Núlllausnin og
daglaunamenn
Stundum verða sakleysislegustu
blaöafréttir til þess að maður fer
að hugsa sinn gang. Stundum geng-
ur þetta jafnvel svo langt aö spurt
er hinna ævagömlu spurninga og
líklega óleysanlegu: Hver er ég?
Hvað er ég aö gera hér?
Þetta eru langt frá því að vera
óþægilegar spurningar. Miklu
fremur eru þær í senn nauðsynleg-
ar og uppörvandi. Þær verða líka
til þess að maður heldur „domme-
dag over sig selv“ og veitir ekki af.
Verður er verkamaður-
inn...
Mitt í fréttaflóði af gjaldþrotum
fyrirtækja, stórra og smárra, vand-
ræðum á mörkuðum, einokun á
fiskútflutningi, ríkisstyrkjum og
ríkisábyrgðum við heilar atvinnu-
greinar og hjákátlegum launa-
samningum, sem gerðir eru til að
halda niðri kostnaði atvinnurek-
enda, þá birtist sú gleðilega frétt,
aö 65 einstaklingar, flestir á vegum
fyrirtækja eins og segir í blaðinu,
eru reiðubúnir að greiða 23.300
krónur fyrir að hlusta á Jack Trout
tala, borða með honum og fá ein-
hver plögg í hendurnar.
Þeir sem eru í Stjórnunarfélaginu
þurfa þó ekki að greiða nema 19.800
krónur. Sjálfur tekur Trout 615.000
fyrir að fá að tala um markaðsmál
eina dagstund og væntanlega fær
hann matinn ókeypis.
Verður er verkamaðurinn laun-
anna. Einhverjir hafa ugglaust
heyrt Trout nefndan áður en hann
var kynntur í dagblöðum hér, en
samkvæmt frétt í DV er hann ekki
einu sinni hálfdrættingur á við
Kissinger. Kissinger vill nefnilega
fá þrisvar sinnum meira fyrir að
tala yfir Stjórnunarfélaginu.
Það er ekki mitt mál hvaða ein-
staklingar og fyrirtæki eru tilbúin
að borga fyrir aö hlusta á flóð-
mælska „sérfræðinga". Mér er
hjartanlega sama hvort menn
borga fyrir það tíu þúsund krónur
eða hundrað þúsund, eða hvað sem
er.. Plaggiö með núlllausninni
marglofuðu sýnir okkur að fjöl-
mennur hópur launafólks þyrfti að
greiða hálfsmánaðalaun sín, fyrir
skatt, til að hlusta á Trout þennan,
borða með honum og fá „ýmis
plögg“ í leiðinni.
Núlllausn í æðsta veldi
Það sem olli því aö ég „tók að
ráðskast við sjálfs míns sál“ svo ég
vitni í þá Runeberg og Matthías,
var klausa höfð eftir manninum
hjá Stjórnunarfélginu sem upp-
götvaði manninn sem tekur aðeins
þriðjung af því sem borga þyrfti
Kissinger. Hann segir í DV. „Hér á
landi tíðkast það ekki að menn taki
peninga fyrir að halda fyrirlestur,
en hugarfariö er allt annað ytra.
KjaUarinn
Haraldur Ólafsson
dósent
Góðir fyrirlesarar þar eru mjög eft-
irsóttir og geta selt þekkingu sína
háu verði.“
Þetta skýrði ákaflega margt. „Hér
á landi tíðkast það ekki aö menn
taki peninga fyrir að halda fyrir-
lestur". Sem sagt: núlllausnin í
æðsta veldi. Erlendir fyrirlesarar
615.000 króna daglaun, innlendir
fyrirlesarar kr. 0. Samkvæmt þessu
er „þckking" erlendra manna
óendanlega miklu verðmætari en
innlendra. Eða hvað?
Hvað er veriö að segja með þessu?
Samkvæmt orðanna hljóðan er
þetta yfirlýsing um að þekking ís-
lenskra fyrirlesara sé lítils eða
einskis virði. Vonandi hefir maður-
inn hjá Stjórnunarfélaginu ekki átt
viö það, heldur hitt aö íslendingar
kynnu ekki að veröleggja vinnu
sína. Það liggur líka í orðunum að
þeir séu ekki svo eftirsóttir að
nokkur vilji borga hálfsmánaðar-
laun verkafólks fyrir að hlusta á
þá (og borða með þeim).
Vissulega eru til félög og stofnan-
ir sem borga fyrir erindaflutning
þótt hitt sé líka.til að látið sé nægja
að þakka fyrirlesaranum innilega
fyrir frábært erindi og athyglis-
verðar upplýsingar sem þar hafa
komið fram. Orðin eru svo ósköp
ódýr.
En hver lætur sér nægja oflof eft-
ir að taxti Stjórnunarfélagsins er
opinber orðinn? Og hver kærir sig
um að flytja fyrirlestur ef litið er á
hann sem éyðufyllingu eina?
Hví er ég hér?
Ekki er að efa að hinir sextíu og
fimm (og ef til vil fleiri) munu læra
margt gagnlegt um markaðsmál
hjá Trout. En þeir gætu einnig upp-
lýst hann um hin merkilegu mark-
aðsmál á íslandi. Þeir gætu sagt
honum að hér standi enginn rekst-
ur undir sér, nema til komi einka-
leyfi eða einokun. Þeir gætu sagt
honum að helstu formælendur
frjálsrar samkeppni telji henni best
komið í höndum hinna „fjórtán
ætta“ sem stjórna stærstu einka-
fyrirtækjum landsins og eru að
vefa þau í eina samfellu.
Það væri líka hægt að benda hon-
um á að ákafa- og athafnamenn
telji mistök aldrei sér sjálfum að
kenna heldur hinni ógurlegu
skepnu: ríkinu. Hjá ríkinu er upp-
spretta alls ills, nema þegar það er
krafið um herkostnaðinn af „fram-
taki“ fjármála- og markaðssnilling-
anna.
Og það væri hægt að fræða hann
um það að sómakærir hagfræðing-
ar verði að neita því opinberlega
að þeir séu kommúnistar þótt þeir
telji rétt að menn borgi fyrir að
ausa af auðlindum þjóðarinnar.
Margt gæti sá góði og verðmæti
Jack Trout lært hér ef hann fengi
til þess tíma frá að kenna íslending-
um markaðsfræði dagstund eina
fyrir 615.000 krónur. En hinir verð-
lausu spyrja: Hví ef'ég hér og hvað
er eiginlega á seyði? Hafa núll-
lausnarmenn endanlega tekið völd-
in í sínar hendur?
í fyrrahaust kom hingað til lands
franskur vísindamaður og flutti
fyrirlestur við Háskóla Islands.
Þetta er einn þekktasti sérfræðing-
ur heimsins á sínu sviöi og hefir
variö ævi sinni í að færa svo út
jaðar þekkingarinnar að um mun-
ar. Hvaö skyldi hann hafa fengiö
fyrir snúð sinn? Ætli mætti ekki
deila með hundrað eða jafnvel
hundrað og tuttugu í daglaunin
hans Trouts?
En lögmál markaðarins eru hörö
og ósýnilega höndin ræöur því
hvað okkur er fyrir bestu. Og
kannski er það í samræmi við núll-
lausnina okkar aö daglaun eins séu
jöfn árslaunum annars.
Haraldur Ólafsson
„En hver lætur sér nægja oflof eftir að
taxti Stjórnunarfélagsins er opinber
orðinn? Og hver kærir sig um að flytja
fyrirlestur ef litið er á hann sem eyðu-
fyllingu eina?“