Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.1990, Qupperneq 2

2
FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 1990.
Fréttir
DV
Svört skýrsla um Landakotsspítalann:
Landakot er gjaldþrota
ef ekkert verður að gert
- hallinn á síðasta ári nam 78 milljónum króna
„Ef svo heldur fram sem horflr,
verður spítalinn óhæfur til að gegna
núverandi hlutverki sínu í heilbrigð-
iskerfinu. Jafnframt er ljóst að ef
ekkert verður að gert mun Landa-
kotsspítali aftur ramba á barmi
gjaldþrots eftir 1 til 2 ár. Stjómvöld
verða því nú þegar að taka á vandan-
um með róttækum hætti.“
Þannig lýkur skýrslu Samstarfs-
nefndar um rekstur Landakotsspítala
til heilbrigðis- og tryggingaráðherra
og fjármálaráðherra en skýrslan er
nú tú meðferðar innan ráðuneytanna.
Nefndin var sett á laggimar í ágúst
1988 eftir mikla umræðu um fjár-
hagsvanda Landakotsspítala. Nefnd-
in klofnaði í afstöðu sinni og er það
meirihluti hennar, þeir Pétur Jóns-
son formaður, skipaður af heilbrigð-
isráðherra, og Rúnar Bj. Jóhannsson,
skipaður af fjármálaráðherra, sem
standa að þessari skýrslu. Logi Guð-
brandsson, fulltrúi stjómar spítalans
í nefndinni og framkvæmdastjóri
spítalans, skilaði sérstakri skýrslu.
I raun gjaldþrota
Þeir Rúnar og Pétur fella harðan
dóm yfir rekstri spítalans og segja
aö hann hafi í raun verið gjaldþrota
þegar nefndin hóf störf. Það megi
rekja til mikils hallareksturs spítal-
ans í mörg ár fram til miðs árs 1988.
Uppsafnaður halii hafi þá verið 225
milljónir króna. Sá halli hefur nú
verið greiddur úr ríkissjóði.
En hallreksturinn hefur haldið
áfram síðan. Halh ársins 1988 var
111,6 milljónir króna og þá var halli
ársins 1989, samkvæmt bráðabirgða-
uppgjöri, um 78 milljónir.
Þeir Pétur og Rúnar segja að stjóm-
endur spítalans hafi ekki tekið ennþá
á vanda spítalans. Niðurstaða þeirra
er því: „Stjómendur Landakotsspít-
ala hefur skort hæfni og vilja til að
skilgreina, skilja og leysa vanda
stofnunarinnar. Ef ekki verður þegar
breyting á er vandi spítalans óleyst-
ur. Mikla nauðsyn ber til að staða
og hlutverk Landakotsspítala í heil-
brigðiskerfmu verði endurmetið.“
Meginástæðurnar
Meginástæður þess að rekstur spít-
alans var komin í óefni 1988 segja
þeir Pétur og Rúnar að hafi verið:
- Að stjórnskipulag spítalans hafi
ekki verið virkt og ábyrgð yfirstjórn-
ar óskilgreint. Þá hafi daglegri fram-
kvæmdastjóm verið ábótavant.
- Ekki hafi verið gerðar raunhæfar
tilraunir til að laga rekstur spítalans
að fárveitingum. - Ekki hafi verið
bmgðist við því þegar spítalinn fór á
fost fjárlög 1983.
Ennfremur bæta þeir við: „Stjórn-
endur spítalans tóku ákvarðanir um
stofnkostnaðarútgjöld langt umfram
heimildir á fjárlögum.” Þá gagnrýna
þeir laun til yfirlæknis vegna rann-
sóknarstofu: „Laun hans voru langt
umfram eðlileg og réttmæt mörk.“
Þá sögðu þeir að eftirlit og aðhald
með almennum rekstri hefði verið
mjög takmarkað.
-SMJ
Landakotsspítali: gjaldþrota ef ekkert verður að gert segir í nýju nefndaráliti.
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna:
Undirbúningur hafinn að
sameiningu fyrirtækja
- tillaga til lagabreytinga vegna þess lögð fram á aðalfimdi í gær
Fastlega má búast við að margir þurfi að stinga saman nefjum í tveggja
manna tali á aðalfundi Sölumiðstöðvarinnar sem hófst í gær og heldur
áfram í dag. Þar mun eiga sér stað mikil umræða vegna hugmynda sem
eru uppi um samruna stærstu fisksölufyrirtækja landsins í eitt stórt og öflugt
fyrirtækl. Hér ræðast þeir við, Magnús Gústafsson, forstjóri Coldwater, og
Jón Ingvarsson, stjórnarformaður Sölumiðstöðvarinnar. DV-mynd GVA
Á því hefur verið imprað opin-
berlega að undanfórnu að stefna beri
að sameiningu Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna, Sölusambands ís-
lenskra fiskframleiðenda og sjávar-
afurðadeildar Sambandsins í eitt
stórt fiskútflutningsfyrirtæki. Það
kom svo í ljós á aðalfundi Sölumið-
stöðvarinnar í gær að full alvara er
hér að baki. Því til sönnunar er ræða
forstjórans, Friðriks Pálssonar, bg
tillaga að breytingu á lögum Sölu-
miðstöðvarinnar.
í 20. grein samþykktar Sölumiö-
stöðvarinnar segir svo: „Þeim
ákvæðum laga þessara, sem bundin
eru með ákvæði í stofnsamningi,
verður ekki breytt nema með sam-
þykki allra félagsmanna."
Á aðalfundinum í gær var lögð
fram tillaga uni breytingu á þessari
grein. Þar er lagt til að % hluta aðal-
fundarmanna þurfl til að breyta lög-
unum. Og séu breytingar ekki til-
kynntar í fundarboði, geta þær hlotið
samþykki á aðalfundi ef % hlutar
fundarmanna samþykkja. Það kom
fram í máli stjómarformanns Sölu-
miðstöðvarinnar, Jóns Ingvarsson-
ar, þegar hann mælti fyrir tillög-
unni, að óeðlilegt væri að samþykki
allra félagsmanna þyrfti til laga-
breytinga, enda væri þá nær ómögu-
legt að koma fram lagabreytingum.
Það kom greinilega fram í ræðu
Friðriks Pálssonar, forstjóra Sölu-
miðstöðvarinnar, að hann er með-
mæltur samruna stærstu fisksölu-
fyrirtækja landsins. Hann minnti í
upphafi ræðu sinnar á þá umræðu
um samruna stærstu fisksölufyrir-
tækjanna sem átt hefur sér staö. Síö-
an sagði hann orðrétt.
„Á undanfómum árum hefur mikil
áhersla verið lögö á nauðsyn hag-
ræðingar, samvinnu og samruna fyr-
irtækja hérlendis og erlendis. Jafii-
vel má tala um byltingu á því sviði.
Hérlendis nægir að nefna samruna
Loftleiöa og Flugfélags íslands á sín-
um tíma., sameiningu Bæjarútgerð-
ar Reykjavíkur og ísbjamarins hf.
og næst okkur í tímanum má nefna
sameiningu fiögurra banka auk þess
sem fiölmörg önnur dæmi mætti
nefiia. í öllum þessum tilvikum hafa
eigendur sóst eftir meiri styrk og
stærri markaðshluta auk spamaðar
og hagræðingar. Ég fullyrði að
hvergi er nú meiri þörf á sterkum
fyrirtækjum en einmitt við útflutn-
ingsstarfsemi okkar íslendinga."
Og aö öðra leyti gekk ræða Friðriks
Pálssonar út á að sannfæra menn um
nauösyn og ágæti þess að koma upp
hér á landi stóru og öflugu fiskút-
flutningsfyrirtæki.
Jón Ingvarsson stjómarformaður
upplýsti í ræðu sinni að nú væri að
störfum 6 manna nefnd á vegum
Sölumiðstöðvarinnar sem hefur þaö
hlutverk aö endurskoða stöðu sam-
takanna og athuga hvort núverandi
félagsform tryggi enn hagsmuni fé-
lagsmanna best.
Eftir samtölum við fulltrúa á aðal-
fundi Sölumiðstöövarinnar að dæma
er það innri markaður Evrópu-
bandalagsins sem tekin- til starfa
1992 sem rekið hefur stærstu fiskút-
flutningsfyrirtækin til að kanna alla
möguleika á samruna þeirra.
> -S.dór
Jóhannes Nordal:
Vill taka yfirdráttar-
heimildina af Ólafi
og setja mörk á erlenda skuldasöfnun ríkissjóðs
Jóhannes Nordal, bankastjóri
Seðlabankans, vill draga úr yfir-
dráttarheimildum ríkissjóðs í
bankanum til að sporna við halla-
rekstri ríkissjóðs. Þetta kom meðal
annars fram í ræðu Jóhannesar á
aðlafundi bankans í gær.
Jóhannes sagði að hreinar skuld-
ir ríkissjóðs hefðu þrefaldast á síð-
astliðnum fimm árum. Vaxta-
greiðslur af þessum sívaxandi
skuldum væru orðnar 10 prósent
af ríkisútgjöldum. Þessu til viö-
bótar munu óbeinar skuldbinding-
ar falla á ríkissjóð á næstu áram
vegna lífeyrisskuldbindinga og nið-
urgreiðslna á húsnæðislánum að
ekki sé nefnd áhætta ríkissjóðs
vegna ríkisábyrgða.
Eins og málum er háttað í dag
getur ríkissjóður fengið ótakmörk-
uð rekstrarlán í bankanum gegn
því að gera þau upp á fyrsta árs-
fjórðungi næsta árs. Að fenginni
reynslu undanfarinna ára vill Jó-
hannes setja fjármálaráðherra
undir meiri aga. í fyrsta lagi lagði
hann til að ríkissjóður yrði að gera
örar upp yfirdráttinn gagnvart
Seðlabankanum. í öðru lagi vill
hann setja ákveðin mörk á erlenda
skuldasöfnun ríkissjóðs nema um
sé aö ræða arðbærar framkvæmd-
ir. -gse
íslandsmet
í erlendum lánum
í ársskýrslu Seðlabankans er
staðfest að íslandsmetið í erlendum
lánum hefur verið slegið. í fyrra
námu löng erlend lán 51,3 prósenti
af landsframleiðslu en hæst var
þetta hlutfall áður árið 1985 þegar
það var 51,1 prósent.
Jóhannes Nordal, bankastjóri
Seðlabankans, vék að þessu í ræðu
sinni og taldi mikilvægt að leita
ráða til að draga úr erlendum lán-
tökum. Hann benti meðal annars á
að gjaldeyrisreglur varðandi er-
lendar lántökur væru tiltölulega
rúmar á meðan fjárfesting íslend-
inga erlendis væri nánast forboðin.
Við slíkar aðstæður væri að sjálf-
sögðu tilhneiging til nettó-skulda-
söfnunar gagnvart öðrum löndum.
Jóhannes mælti með að fjármagn
fengi að streyma jafnauðveldlega í
báðar áttir. Slíkt frjálsræði gerCi
miklar kröfur til innlendrar hag-
stjórnar þar sem hætta væri á íjár-
magnsflótta ef óvissuástand skap-
aðist. Jóhannes sagðist hins vegar
ekki vera í nokkrum vafa um að
sá agi, sem af þessu skapaðist, yrði
til góðs.
-gse
2.670 milljóna
hagnaður í fyrra
Samkvæmt reikningum Seðla-
bankans nam hagnaður á rekstri
bankans á síðasta ári 2.670 milljón-
um króna. Af þessum hagnaði
runnu 473,4 milljónir í ríkissjóð.
Samanlagður hagnaður Seðla-
bankans á undanfómum tveimur
árum er um 4,1 milljarður og hefur
ríkissjóður fengið um 570 milljónir
af þeim fjármunum í sinn hlut.
Afgangurinn hefur rannið í sjóði
Seðlabankans. Eigið fé bankans
var orðið um 8,3 milljarðar í árslok.
-gse