Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.1990, Qupperneq 15

FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 1990.
15
Óeðlileg vinnubrögð
forsætisráðherra
Steingrimur Hermannsson forsætisráðherra og Jón Baldvin Hannibals-
son utanríkisráðherra. - „Gagnrýni forsætisráðherra virðist því koma
úr hörðustu átt þegar ummæli Jóns Baldvins eru höfð i huga,“ segir
Sigurður m.a. í greininni.
Það verður vart sagt að forsætis-
ráðherra, Steingrímur Hermanns-
son, fjalli um málefni líðandi
stundar af hógværð og sanngimi.
Kemur þetta stundum augljóslega
fram en oft tekst honum að villa
mönnum sýn og er á því sviði snill-
ingur.
110. tbl. Framsýnar, blaði Fram-
sóknarfélaganna í Kópavogi, frá
okt. sl., er grein eftir hann sem ber
heitið „Tryggjum áframhaldandi
stöðugleika“ og kennir þar margra
grasa. Steingrímur rekur þar við-
skilnað ríkisstjórnar Þorsteins
Pálssonar. Hann segir síðan orö-
rétt: „Þegar ríkisstjórn Þorsteins
Pálssonar hrökklaðist frá í sept-
ember 1988 blasti við hrun.“ Hann
rekur síðan meint úrræðaleysi
Þorsteins og við atvinnuvegum
þjóðarinnar hafi blasað algjört
hrun.
Öllum er kynna sér þessa sögu
má vera ljóst að kveikjan að stjórn-
arslitum var þegar lokatillaga Þor-
steins Pálssonar forsætisráðherra
var lögð til lausnar efnahagsvand-
anum. Lagði hann þá til verulega
uppstokkun fjármála og að hinn
umdeildi matarskattur yrði lagður
niður. En Jón Baldvin Hannibals-
son, form. Alþýöuflokksins, og
Steingrímur Hermannsson, form.
Framsóknarflokksins, en þeir voru
jafnframt ráðherrar í ríkisstjórn
Þorsteins, höfnuðu tillögunum í
beinni sjónvarpssendingu.
Þar brutu þeir og þá viðurkenndu
leikreglu að þeir réðust að Þor-
steini að honum fjarstöddum og án
þess að hann fengi tækifæri að
veija sig. En það sem þó var öllu
verra að útilokað var að þeir hefðu
getaö kynnt sér málin nægjanlega
KjaUaiinn
Sigurður Heigason
viðskipta- og lögfræðingur.
Frambjóðandi sjálfstæðismanna
í prófkjöri í Reykjaneskjördæmi
fyrir þennan sögulega sjónvarps-
þátt.
Hvor segir ósatt, Jón Baldvin
eða Steingrímur?
Steingrímur ræðir síðan um úr-
ræði Þorsteins í efnahagsmálum í
dag og gagnrýni stjórnarandstöð-
unnar og segir um það orðrétt.
„Þetta var mjög gagnrýnt af stjóm-
arandstöðunni, en ekki bentu þeir
á aðrar leiðir, nema þá helst stór-
fellda gengisfellingu án frekari af-
skipta stjórnvalda þ.e.a.s. frjáls-
hyggjuna."
Þessi ummæh forsætisráöherra
voru kveikjan að því að ég fór að
kynna mér skrif nokkurra stjórn-
málamanna frá þessum tíma. í
Morgunblaöinu þann 2. okt. 1988
birtist svar Jóns Baldvins Hanni-
balssonar við grein Þorsteins Páls-
sonar sem bar heitið „Urðum fyrir
djúpum vonbrigðum með Sjálf-
stæðisflokkinn". Þar segir hann
m.a. orðrétt. „Við lentum alhr ein-
faldlega í óstjórnlegu tímahraki
svarta miðvikudaginn eftir þing-
slit, þegar ríkisbankarnir skipu-
lögðu gengisfelhngu með áhlaupi á
gjaldeyrisvarasjóðinn. Ég hef aldr-
ei álaSað sjálfstæðismönnum fyrir
þetta, þótt stjórn væri á ábyrgð for-
sætisráðherra. Við skorumst held-
ur ekki undan ábyrgð, þótt vitað
hafi verið alla tíð að Alþýðuflokk-
urinn lagðist hart gegn gengisfell-
ingarkröfum sem þá voru hvað
harðastar af hálfu framsóknar-
manna."
Gagnrýni forsætisráöherra virð-
ist því koma úr hörðustu átt þegar
umrnæh Jóns Baldvins ery höfð í
huga. Hér þarf forsætisráðherra að
gefa viðhhtandi skýringar, annars
verður vart komist hjá því að skoða
ummæh Jóns Baldvins sem rétta
lýsingu á atburðarásinni hvað
snertir harðan gengisfellingará-
huga Framsóknarflokksins á þess-
um tíma.
Kjarasamningarnir fram-
lengdu líf ríkisstjórnarinnar
Steingrímur ræðir síðan ítarlega
ágæti núverandi stjórnvalda og
gott samkomulag stjórnvalda við
aðha vinnumarkaðarins og bænd-
ur. Hér verður vart sagt að rétt sé
skýrt frá atburðarásinni. Það voru
aðilar vinnumarkaöarins sem
lögðu til samstilltar aðgerðir til
þess að halda verðbólgunni í skefj-
um og leiðir til úrbóta í þeim efn-
um. Samþykktar voru litlar kaup-
hækkanir til þess aö þessu mark-
miði væri náð. Tilburðir Stein-
gríms að eigna sér þessar tillögur
eru því markleysa ein. En þar er
aftur umhugsunarefni hvort
áframhaldandi lífdagar núverandi
ríkisstjórnar teljist heillaspor, ef til
lengri tíma er litið.
í dag blasir við að þjóðarfram-
leiöslan vex ekki og aukning á út-
flutningstekjum er í engu samræmi
við þróunina hjá öðrum vestræn-
um þjóðum og við blasir að við sé-
um þar að dragast aftur úr. Nýj-
ustu upplýsingar sýna að við erum
í dag í 16. sæti miðað við meðaltekj-
ur OECD ríkja en vorum í 10. sæti
áöur en núverandi ríkisstjórn tók
viö völdum.
Þjóðin þarf því að fella núverandi
stjórnvöld í næstu alþingiskosh-
ingum ef okkur á að takast að efla
lífskjörin aö nýju. Höfum í huga
að lýðræðið er best tryggt með ör-
uggum efnahag.
Sigurður Helgason
„Það er aftur umhugsunarefni hvort
áframhaldandi lífdagar núverandi rík-
isstjórnar teljist heillaspor ef til lengri
tíma er litið.“
íbúðin ísland
„Miðhálendinu verður að halda sem heild, friðlýsa það og setja undir
eina stjórn,“ segir m.a. í greininni.
Þegar ég tala við börn um nátt-
úruvemd hef ég stundum beðið
þau að hugsa um íbúðina sem þau
búa í. íbúðum er skipt í herbergi,
forstofur og þvottahús, eldhús og
ganga, svefnherbergi og stofur.
Krakkarnir vita auðvitað hvað er
við hæfl aö gera í hverju herbergi
og hvað ekki.
En ef við hugsum okkur að landið
sé eins og íbúð og íbúar þess ein
fjölskylda, hvernig er þá herbergja-
skipan þeirrar fjölskyldu? Jú, það
reynist ekki erfitt. Flugvelhr og
hafnir em eins og forstofur. Verk-
smiöjur, bóndabæir og þjónustu-
stofnanir eins og eldhús og þvotta-
hús. Einstök hús og íbúðir eins og
svefnherbergi.
En stofur? Em einhverjar stofur
í landinu? Stofur þar sem enginn
má ganga um á drullugum skónum.
Þar sem ekki má ærslast til þess
að fella ekki eða mölva skraut-
muni. Stofur þangað sem gestum
er boðið. Stofur þar sem allir finna
til samábyrgðar að ganga vel um.
Jú, krakkarnir eru venjulega ekki
í vandræðum að benda á stofur
landsins, staði skreytta fossum og
fjöllum, klettum og hverum, blóm-
um og dýrum. í framhaldi af því
er auðvelt að kynna stofur lands-
ins, þjóðgarða og önnur friðuð
svæði og hve mikilvægt er að
vernda þá sameiginlegu auðlind
þjóðarinnar.
Hálfkarað hús
Þegar ég fyrir skömmu rakst á
gamla minnispunkta um þetta efni
varð mér ljóst aö ég hefði gleymt
þeim börnum á íslandi sem búa í
ófúllgerðu húsnæði. Margir sem
KjaUaiinn
Sigrún Helgadóttir
kennari, umhverfisfræðingur
og varaþingmaður Kvenna-
listans í Reykjavík
lagt hafa út í hina séríslensku þegn-
skylduvinnu að byggja sér hús yfir
höfuðið, flytja inn í hús sín rétt til-
búin undir tréverk. Þá er ekki enn
búið að reisa milliveggi og ekki
skörp skil á milli vinnuherbergja,
sérherbergja og stofu. Þannig er í
raun ástand landsins okkar.
Hér ægir öllu saman, landbúnaði
af ýmsum gerðum, skógrækt, beit,
fiskeldi, virkjunum, ferða-
mennsku, friðun, nánast eins og
heima hjá fjöldkyldu sem býr í
húsi rétt tilbúnu undir tréverk.
Skipulag - land-
nýtingaráætlun
Ibúðir þarf að skipuleggja til þess
að þær nýtist sem best, fólk geti
bæði unnið og hvílt sig, notið lista
og tekið á móti gestum. Eins þarf
að skipuleggja landið, meta á
grunni þekkingar og heildarsýnar
hvar og hvernig heppilegast sé aö
koma fyrir umsvifum landsbúa.
í maí 1986 kom út skýrsla á veg-
um landbúnaðarráðuneytisins:
Landnýting á íslandi og forsendur
fyrir landnýtingaráætlun. Nefndin,
sem tók þessa skýrslu saman, lagði
til aö Skipulagi ríkisins yrði falið
að vinna að gerð landnýtingaráætl-
unar, en það hefur ekki enn verið
gert. Því er það að ég líki landi
okkar við hús tilbúið undir tréverk.
Reginmunur er þó þar á. Það
skiptir ekki máli hvað húsið sjálft
áhrærir, hve lengi fjölskyldan býr
í því hálfgerðu. - Hvað landið
snertir getur skipulagsleysi valdið
spjöllum sem verða ekki bætt.
Stofur - miðrými - mið-
hálendi
Nú þegar hafa nokkrar „stofur"
verið teknar frá, þar sem íbúar
þessa lands leita hvíldar, njóta feg-
urðar og bjóða inn gestum. Mörg
önnur svæði bíða þess að fylla flokk
friðlýstra svæða með formlegum
hætti. Stærsta og dýrmætasta
svæðið í þeim flokki er miðhálendi
landsins. Það er enn eins og stórt
miðrými í ófullgerðri íbúð. Hingað
til hefur mest verið litið á það sem
almenning. Hvorki var hirt um að
helga sér þar land í upphafi né reisa
„milliveggi" eða hreppamörk í
seinni tíð.
Hins vegar bregöur nú svo við
að sumir eru farnir að lielga sér
stað í þessu stóra rými, farnir að
draga þangað inn sínar persónu-
legu eignir og koma sér upp auka-
bælum hér og þar. Þeir sem telja
sig fulltrúa húsráðenda eru þarna
í stórframkvæmdum og leggja var-
anlegar rafmagnssnúrur þvert yfir
stofuna. Þetta hefur það í for með
sér að það veröur engan veginn
eins fýsilegt að fara þangað eða
bjóða þangað gestum, hvorki í nú-
tíð né framtíð.
Til eru tillögur um að miðhálend-
inu verði skipt á milli þeirra sveit-
arfélaga, sem að því liggja, hkt og
miðrými í húsi væri skipt á milli
sérherbergja. íbúar þeirra sér-
herbergja hafa án efa ólíkar skoð-
anir og áherslur og hætt er við að
heildarsýn skorti í skipulagi þessa
miðrýmis.
Miðhálendinu verður að halda
sem heild, friðlýsa það og setja
undir eina stjórn. Það á að vera
sameiginlegur réttur allrar þjóðar-
innar að fá að njóta þessa svæðis
og öðlast þá lífsfyllingu sem það
veitir. Það á líka að vera skylda
allrar þjóðarinnar að standa vörð
um að þar sé engu spillt. Rétt eins
og um sé að ræða stofu í íbúð sam-
heldinnar fjölskyldu.
Sigrún Helgadóttir
„Margir sem lagt hafa út í hina sérís-
lensku þegnskylduvinnu aö byggja sér
hús yfir höfuöið, flytja inn í hús sín
rétt tilbúin undir tréverk.“