Dagblaðið Vísir - DV - 08.11.1990, Qupperneq 27

FIMMTUDAGUR 8. NÖVEMBER 1990.
35
Skúli Halldórsson gefnr út söngverk sín:
Sextíu ára aldurs-
munur á tveimur lögum
Skúli Halldórsson við flygilinn heima hjá sér að Bakkastíg 1. DV-mynd BG
Skúli Halldórsson tónskáld á að
baki langan og giftusamlegan feril
sem tónskáld. Á meira en sextíu ára
ferli liggur eftir hann fjöldi laga sem
hafa glatt söngelska þjóð. í heild eru
lög Skúla komin langt á annað
hundrað. Eins og hjá flestum íslensk-
um tónskáldum er takmarkað sem
hefur verið prentað og gefið út og
mörg laga Skúla, sem gefin hafa ver-
ið út, eru löngu uppseld.
Skúli hefur því lagt í það mikla
verk að gefa út úrval laga sinna og
er 1. bindið af þremur að líta dagsins
ljós þessa dagana. Geta má þess að í
bókinni eru erlendir textar við mörg
laganna og eru þeir sérprentaðir aft-
ast. DV spurði Skúla um tilurð bók-
arinnar sem nefnist Söngverk 1:
„Ég er nú að gera þetta til þess að
losna við að hggja með þetta í möpp-
um hér heima. Sumt hefur að vísu
komið út áður en er orðið ófáanlegt.
Fyrsta söngbók mín kom út 1941,
nefndist hún Sjö sönglög. Sú bók var
öll handsett, nótur sem og stafir.
Tæknin við að setja upp sönglagabók
er allt önnur í dag og er Söngverk 1
Öll tölvusett af Jóni Kristni Cortes.
Höfum við verið að vinna að henni
í heilt ár. Á endanum urðu það 32 lög
sem prýða bókina.
Ég vel lögin að hluta til eftir höf-
undum. í þessu fyrsta hefti legg ég
aðaláhersluna á ljóð eftir langafa
minn, Jón Thoroddsen, og Theodóru
Thoroddsen, ömmu mína. I heild eru
sextán ljóðahöfundar í fyrsta bind-
inu. í næsta hefti mun ég leggja
mesta áherslu á Jónas Hallgrímsson
og Einar Benediktsson og í þriðja
heftinu Jóhannes úr Kötlum og Öm
Arnarson. Auðvitað em einnig ljóð
eftir aðra höfunda í öðru og þriðja
bindi.
Tímaröðun er engin í heftunum. í
fyrsta heftinu er tif að mynda Smafa-
stúlkan, sem ég samdi 1930 og er elsta
lag mitt, sem ég er ánægður með í
dag. Og í heftinu eru einnig Brúna-
ljós sem ég tileinka Ástríði Thorar-
ensen borgastjórafrú. Brúnaljós eru
lag við texta séra Gísla Brynjúlfsson-
ar og samdi ég það í sumar."
Við spyrjum Skúla hverjir hann
haldi að hafi mest gagn af slíkri bók.
„Þetta kemur auðvitað langmest
að gagni í söngskólum, þar sem er
fólk sem er fært um að leika lögin,
því sum lögin er erfitt að spila. Þar
kemur heftið einnig að bestum not-
um fyrir fólk sem er að læra söng
enda er það sérstaklega ætlað söng-
fólki.“
Skúli segir að byrjað sé á næsta
hefti og ef hann fær styrk, sem hann
hefur sótt um, þá vonast hann til að
' það komi út eftir um það bil eitt ár.
_________Merming
Björgvin
Halldörsson
áfjalir
Borgar-
leikhússins
Nú standa yfir æfingar hjá
Leikfélagi Reykjavíkur á söng-
leiknum Á köldum klaka eftir
Gunnar Þórðarson og Ólaf Hauk
Símonarson. Ólafur Haukur hef-
ur verið viðloöinn leikhús i mörg
ár en þetta er i fyrsta sinn sem
Gunnar Þórðarson semur lög fyr-
ir söngleik. Hann er ekki eini
nýhðinn í hópnum sem stendur
að söngleiknum. Engimi annar
en söngvarinn dáði, Björgvin
Halldórsson, mun stiga i fyrsta
sinn á fjalir Borgarleikhússins og
leika eitt hlutverk í söngleiknum.
Aðrir sem leika í verkinu eru
meðal annarra Guðmundur Ól-
afsson, Gísli Rúnar Jónsson,
Hanna María Karlsdóttir, Aðal-
steinn Bergdaf og Bára Lyngdal.
Áætlað er að frumsýna söngleik-
inn á miUi jóla og nýárs á stóra
sviöinu.
Japönskog
frönsk
kvikmynda-
vikaí
Regnboganum
Regnboginn mun á næstunni
bjóða upp á veislu fyrir kvik-
myndaáhugamenn. Þar verður
boðið upp á japanska og franska
kvikmyndaviku. Fyrr í röðinni
verður japanska vikan sem verð-
ur dagana 17.-23. nóvember. Er
kvikmyndavikan haldin í sam-
ráði við japanska sendiráðið. Það
er einnig franska sendiráðið sem
stendur að baki frönsku kvik-
myndavikunnar. Stendur hún
yfir frá 1.-7. desember. Yfirleitt
eru það nýjar kvikmyndir sem
sýndar verða en þó munu ein-
staka klassískar myndir fljóta
með.
Nýspennu-
sagnaskáld
áberandi í
jólabóka-
flóðinu
Eins og fyrri ár verður nokkuð
um nýjar íslenskar skáldsögur á
komandi jólabókavertið. Það er
tvennt sem vekur athygli. í fyrsta
lagi eru viðurkenndir rithöfund-
ar af eldri kynslóðinni ekki með
nýjar bækur þetta árið og í öðru
lagi eru margir rithöfundar að
senda frá sér^ína fyrstu skáld-
sögu. Sameiginlegt mörgum þess-
um rithöfundum er spennu-
sagnaformið, sem er þeim ofar-
lega í huga, þótt reynt sé í leið-
inni að skrifa bókmenntaverk.
Nefna má Ömar Ragnarsson sem
sendir frá sér skáldsöguna í einu
höggi. Er hér um að ræða
spennusögu um mann, sem beðið
hefur skipbrot í lífinu, og ætlar
að fá uppreisn æru og skrá nafii
sitt i söguna með eftirminnileg-
um hætti. Þá má nefna Baldur
Gunnarsson sem sendir frá sér
Völundarhúsið. Er hér um aö
ræða Reykjavíkursögu sem að
hluta byggir á raunverulegum
atburðum. Auður Ingimarsdóttir
sendir frá sér Mefisto meðal vor,
sem lýst er sem nútima íslenskri
hryllingssögu af spillingu i ís-
lensku þjóðfélagi, stórþjófnuðum
í íjármálalífi og bönkum, hvers
kyns svikum, glæpum og morð-
um. Björgúlfur Ólafsson sendir
frá sér skáldsöguna Síðasta saka-
málasagan sem er morösaga með
óvæntum fiéttum sem koma les-
andanum á óvart.
-HK
Gengið mjðg nálægt aðalpersón
unni og ekkert undan skilið
- segir Rúnar Helgi Vignisson, höfundur nýútkominnar bókar, Nautnastuldur
Nýlega kom út skáldsagan Nautnastuldur eftir
Rúnar Helga Vignisson. Rúnar er ekki þekktur
rithöfundur en Nautnastuldur er þó ekki hans
fyrsta skáldsaga. 1984 kom út Ekkert slor og
þótti „mjög efnilegt byrjandaverk", eins og einn
gagnrýnandi orðaði það. Rúnar Helgi er Isfirð-
ingur og hefur búið erlendis að mestu allan síð-
asta áratuginn, verið í Frakklandi, Þýskalandi,
Danmörku og nú síðast í Bandaríkjunum en
oftast komið heim á sumrin og dvahð þá á
heimaslóðum.
í tilefni útgáfu skáldsögu sinnar var Rúnar í
stuttri heimsókn í höfuðborginni. DV greip
tækifærið og spjallaði htillega við hann um
Nautnastuld og fleira sem tengist ferh hans sem
rithöfundar. Hann var fyrst spurður hvort
skáldsögur hans tvær tengdust á einhvern hátt:
„Fyrsta bók mín, Ekkert slor, fjallar um lifið
í frystihúsi og gerist í þorpi sem nefnist Pláss.
Þorp þetta kemur að vísu fyrir í Nautnastuldi
en að öðru leyti tengjast bækumar ekki á neinn
hátt.“
Nautnastuldur engin
sjálfsævisaga
- Ér Egill Grímsson, aðalpersónan í Nautna-
stuldi, að einhverju leyti þú sjálfur?
„Að sjálfsögðu notar maður sitthvað úr eigin
lífi en ég vh taka það fram að Nautnastuldur
er engin sjálfsævisaga. Ég held því aftur á móti
fram aö maður skrifi ahtaf best um það sem
maður þekkir. Svo bætir maður við, les sér th
og fer i smiðju th sérfræðinga."
- Er Nautnastuldur raunsæisskáldskapur?
„Nautnastuldur hefur mjög sterk raunsæis-
einkenni. Að visu er komið inn á þjóðsögur um
skottur og þær tengdar silfurskottum og verður
sagan þar kannski hálfsúrrealísk. En að stofni
th er veriö að fjalla á raunsæjan og persónulega
hátt um Egil Grímsson. Það er gengið mjög ná-
lægt hans persónu og ekkert undan skihð, hvort
sem hann situr á klósettinu eða glímir við kyn-
hvötina."
- Aðlagast Egill Grímsson hla þjóðfélaginu?
„Já. Hann á vissulega við nokkur aðlögunar-
vandamál að glíma. Hann er, eins og svo marg-
ir hér sunnanlands, alinn upp úti á landi. Þar
Rúnar Vignisson, höfundur skáldsögunnar
Nautnastuldur. DV-mynd BG
elst hann upp við þennan veiðimannahugsunar-
hátt. Það á að vinna með líkamanum til að gera
gagn og helst að vera sjómaður eða vinna í fiski.
Síöan gengur hann menntaveginn og á dálitið
erfitt með að sætta þessar andstæður, annars
vegar það sem hann fær út úr uppeldinu og
hins vegar það sem hann fær út úr menntastofn-
uninni. Þetta endurspeglast svo í samskiptum
hans við annað fólk. Nautninni er stolið frá
honum og hann stelur nautninni frá öðrum. í
sögunni mátar hann sig við ýmsar tegundir af
fólki og gegnum þau samskipti sjáum við svo
betur ýmsa fleti á persónuleika hans.“
Egill Grimsson er andhetja
- Telur þú að Nautnastuldur sé öðruvísi bók
en Ekkert slor?
„Vissulega. Sögurnar eru mjög ólíkar. Ég legg
að vísu eins og fyrr mikið upp úr stíl og hef
unnið mikið í þeim stíl og byggingu sem sjá má
í Nautnastuldi. Bókin er vandlega hugsuð. Það
á ekkert að vera þar sem hefur engan tilgang
fyrir söguna og hluti af merkingu sögunnar er
fólginn í byggingu hennar.
Sumir gætu látið þessa byggingu fara í taug-
arnar á sér og það kæmi mér ekkert á óvart.
Það er kannski hluti af þeim áhrifum sem ég
reyni að ná fram.
I lok bókarinnar er Egill farinn, eins og svo
margir íslendingar, að halla sér að bandarískri
hugmyndafræði, bandarísku gildismati, og les-
andinn gæti haldiö að hann væri hólpinn en
ekki er allt sem sýnist í þeim efnum.
Kannski er rétt að taka það fram að persónan
er þannig uppbyggð að hún er andhetja. Hún
er ekki þessi klassíska hetja sem við eigum að
venjast í bókmenntum. Egill er þar með að
mörgu leyti algjör andstaða nafna síns, Skalla-
grímssonar. Ekki er ólíklegt að þessi andhetja
reyni stundum á þolrifin, sérstaklega framan
af, og væri ekkert óeðlilegt þótt lesandann lang-
aði að taka ærlega í lurginn á Agli þar sem
hann lúrir í sinni lokrekkju. En ef menn kom-
ast í gegnum fyrsta hlutann þá eru þeir hólpn-
ir. Þá hressist söguhetjan til muna og sagan
verður ærslafyllri og átakameiri eftir því sem
líður á.“
- Hvað tekur við? Er von á fleiri skáldsögum?
„Ég hef undanfarið verið mjög upptekinn við
að „gera gagn“ og vinna upp skuldir. Tekjur
voru ekki miklar meðan ég lá yfir Agli. Jú, ég
er með ýmsar hugmyndir og ætla mér að halda
áfram skriftum. Eg hef hug á að fjalla um eitt-
hvað sem tengjast mundi vestfirskum veruleika.
Þaö hefur verið þannig undanfarna áratugi að
Vestfirðingar hafa fengið litið af bókmenntum
um sjálfa sig, minna en aðrir landsmenn. Þar
er óplægður akur sem vert er að vinna í. Nú er
ég aftur á móti á forum til Ástralíu eftir áramót
þannig að flakkinu er ekki alveg lokið. Síðan
liggur leiðin th Chicago með viðkomu á íslandi.
En ég og eiginkona mín erum farin að leggja
drög að því að flytja heim og þegar maður er
kominn alla leið til Ástralíu getur leiðin eigin-
lega ekki legið neitt annað en th baka.“ -
-HK