Dagblaðið Vísir - DV - 01.08.1991, Blaðsíða 3

FIMMTUDAGUR l ÁGÚST 1.991.
3
Fréttir
Af lamiðlun er
vita gagnslaus
- segir Stefán Gunnlaugsson, fyrrverandi alþingismaður
Stefán Gunnlaugsson.
„Aflamiðlun er vita gagnslaus,"
sagði Stefán Gunnlaugsson, fyrrver-
andi alþingismaður og fyrrum skrif-
stofustjóri í utanríkisráðuneytinu, í
viðtali við DV i gær. Stefán var um
langt skeið manna mest ábyrgur í
málefnum sjávarútvegs en er nú
sestur í helgan stein og setur fram
gagnrýni á ríkjandi kerfi. „Ég tel að
afnema eigi svokallaða aflamiðlun í
þvi formi sem hún er rekin í dag,“
segir Stefán. „Útflutning á ferskum
fiski á að gefa frjálsan, þó með því
skilyrði að allur fiskur, sem menn
hafa áhuga á að selja á erlendum
mörkuðum, fái fyrst sölumeðferð á
íslenskum fiskmörkuðum. Þar gætu
íslenskir fiskverkendur annars veg-
ar og ísfiskútflytjendur hins vegar
keppst um kaupin. Til þess að mis-
muna ekki fiskvinnslunni eða út-
gerðarmönnum eftir landshlutum
verða að koma til fiskmarkaðir í ein-
hverju formi, til dæmis fjarskipta-
markaðir, í þeim landshlutum þar
sem þeir eru nú ekki fyrir hendi.“
„Óvenjuleg“ skilyrði
„Það á að afnema algerlega einok-
un Sölusambands íslenskra saltfisk-
framleiðenda á útflutningi saltfisks
svo og einokun Síldarútvegsnefndar
á saltsíldarútflutningi. Öðrum út-
flytjendun verði gefinn kostur á að
selja umræddar vörur til útlanda án
þess að þeim veröi gert aö uppfylla
„óvenjuleg" skilyrði, eins og þeim
hafa verið sett af SÍF, eftir því sem
mér skilst, fyrir þá sem vilja spjara
sig við sölu á saltfiski til Ameríku.
Þau skilyrði eru að því er viröist eft-
irfarandi: Útflytjandi þarf að leggja
fram skriflegan samstarfssamning
við saltfiskverkendur. Útflytjandi og
verkendur á hans snærum þurfa að
vera skuldlausir við aðra útflytjend-
ur og eiginfjárhlutfall útflytjenda
þarf að nema minnst 25 prósentum.
Slíkir afarkostir, sem útflytjendum
eru þarna settir, hafa ekki áður sést
hér á landi í sambandi við úflutning
afurðanna. Þetta er greinilega aðgerð
til verndar hagsmunum SÍF.
Nú til dags er „seljendamarkaður"
með fisk, meiri eftirspurn heldur en
framboð á fisktegundum okkar. Við
þær aðstæður er auðvelt að selja.
Hæfileikar íslenskra kaupsýslu-
manna eru nú ekki nýttir því aö allt
er í fjötrum einokunar.
Sölu á afurðum okkar til Austur-
Evrópulanda á að gefa frjálsa og hún
ætti að vera öllum útflytjendum
heimil.
Ef einokun SÍF og Síldarútvegs-
nefndar væri afnumin yrði ekki leng-
ur þörf fyrir útflutningsleyfakerfi
ríkisins," sagði Stefán Gunnlaugs-
son. „Það kerfi mætti þá leggja nið-
ur. Eins og það hefur vérið um nokk-
urt skeið hefur sú tilhögun verið til
lítils annars en að tryggja að áður-
nefnd tvö fyrirtæki gætu verið í friði
fyrir samkeppni frá öðrum, það er
haldið einokun sinni. Sú var auðvit-
að tíðin að þetta fyrirkomulag hafði
mikilsveröu hlutverki að gegna. En
það er löngu liðin tíð og algjör tíma-
skekkja að ennþá skuli það líðast að
einokun ríki á sölu og útflutningi
afurðanna.“
Útgerðarauðvaldið
„Hvað sem öðru líður hef ég ekki
mikla trú á að tillögur eins og mínar
um mikilvægar breytingar á sjávar-
útvegs- og útflutningsstefnu nái fram
að ganga. Það gildir einnig um þá
nauðsyn að afnema ætti það brask
sem nú á sér stað meðal útgerðar-
manna um fiskikvótana. í stað þessa
brasks ætti að gera útgerðarmönn-
um að greiða gjald í sameiginlegan
sjóð landsmanna fyrir réttinn til að
hagnýta verðmætustu auðlind þjóö-
arheildarinnar, fiskinn í sjónum.
íslensk verkalýðshreyfmg hefur
nú um nokkurra ára skeið búiö við
veika forystu sem ekki er tekið tillit
til eins og áður var gert. Samtímis
hefur máttur hins svokallaða útgerð-
ar- og peningaauðvalds aukist. Ráð-
herrar og aðrir ráðamenn fara að
ábendingum og tillögum þessa auð-
valds,“ sagði Stefán. „Ég hygg að það
sé andvígt þeim tillögum sem ég hef
komið með. Þar af leiðir að þær
munu ekki ná fram aö ganga. Ég hef
ekki trú á að ríkisstjórnin springi út
af þessum málum.
Um áratugaskeið hafa verið í gildi
lög sem hafa veitt viðkomandi ráðu-
neyti heimild til að ákveða að ekki
megi bjóða, selja eða flytja út vöru
nema að fengnu leyfi. Úflutningsleyfi
hefur ráðuneytið getað bundið skil-
yrðum sem nauösynleg hafa verið
talin. Þessi heimild hefur verið notuð
varðandi mestan hluta útflutnings
landsmanna, allt frá gildistöku laga
um þetta efni. Þetta kerfl reyndist
vel í upphafi en með breytingu á lög-
um um Ríkismat fiskafurða kom los
á þetta kerfi. Svo má segja að útflutn-
ingsleyfakerflð hafi setiö uppi með
að sjá um þrennt: Að engir aðrir en
SÍF seldu saltfisk til útlanda. í öðru
lagi að gæta þess aö engir aðrir en
Síldarútvegsnefnd flyttu út saltsíld.
í þriðja lagi að sjá til þess að SH, SÍS
og Sölustofnun lagmetis sætu ein að
mörkuðum Austur-Evrópulanda fyr-
ir frystar fiskafurðir og lagmeti.
Þetta eru dæmi um hvernig einokun-
in hefur hreiðraö um sig en nú er svo
komið að ekki er lengur þörf á einka-
rétti af þessu tagi,“ sagði Stefán
Gunnlaugsson. -HH
Norðurland eystra:
Hvert fara krakkarnir?
Gylfi Kristjánsson, DV, Akureyii:
Lögreglan á Húsavík veltir því
nú talsvert fyrir sér hvert sá ald-
urshópur unglinga sem venjulega
hefur dvalist í Vaglaskógi undanf-
amar verslunarmannahelgar
muni halda í ár.
Að þessu sinni er skipulagt skáta-
mót í Vaglaskógi og þvi verða þess-
ir krakkar, sem flestir eru á aldrin-
um 14-16 ára, að leita eitthvað ann-
að. Lögreglumaður á Húsavík, sem
DV ræddi við, sagði að venjan und-
anfarin ár heföi verið sú að í Vagla-
skógi hefðu nokkur hundruö ungl-
inga dvalið. Þetta væru unglingar
sem ekki hefðu verið til vandræða,
langflestir þeirra kæmu frá Akur-
eyri og Húsavík og öðrum bæjarfé-
lögum á Norðurlandi eystra. Ekki
taldi lögreglumaðurinn að þessir
krakkar myndu leita í Húnaver og
velta lögreglumenn því nú fyrir sér
hvert leið þeirra liggi. Því eins og
lögreglumaðurinn orðaði það, þá
þarf að líta til með þessum ungling-
um þótt engin vandræði séu í kring
um þá.
VEGGSKÁFAR
OQ KJÖR VIÐ ALLRA HÆFI
Teg. Hit., 272 cm, litur pearl-
mut, fæst einnig svört.
Teg Sole II, 272 cm, litur
svört/grá, fæst einnig svört eða
í pearlmut.
Komdu í stærstu húsgagna-
verslun landsins og sjáöu hið
mikla úrval afveggskápum
og öðrum húsgögnum
BÍLDSHÖFÐA 20-112 REYKJAVÍK - SlMI 91-681199 - FAX 91-673511