Dagblaðið Vísir - DV - 12.08.1991, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 12. ÁGÚST 1991.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsinaar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SIMI (91 )27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð I lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Eflum íþróttastarfið
Á blaðamannafundi, sem heilbrigðisráðherra efndi
til í síðustu viku, gerði hann að umtalsefni þá staðreynd
að „verulegur hluti heilbrigðisútgjalda stafar af því að
samfélagið er að bæta það tjón sem fólk hefur unnið á
sjálfu sér með óhollum lifnaðarháttum“. Lyfjanotkun á
í mörgum tilvikum rætur sínar að rekja til þess að fólk
er að bjarga heilsu sinni þegar það sjálft hefur vanrækt
líkama sinn. Alkunna er að viðnámsþróttur sjúklinga
er minni þegar líkamlegt ástand þeirra er slæmt fyrir.
Sjúkdómarnir eiga greiðari leið að þeim sem ekki hafa
ræktað heilsu sína og heilbrigði. Langfyrirferðarmestu
kröfurnar, sem gerðar eru til heilbrigðiskerfisins, eru
þær að bæta fólki upp það heilsutjón sem það hefur
sjálft skapað sér.
Þetta eru hinar bláköldu staðreyndir, svo og þær him-
inháu fúlgur sem fara af almannafé til að standa undir
þeim kostnaði sem endurhæfmgin eða björgunaraðgerð-
ir heilbrigðisstéttanna hafa í för með sér. Við stynjum
undan þunga þess kostnaðar og af því stafar meðal ann-
ars deilan um lyfjaverðið og lyflanotkunina.
Þessi umræða beinir óneitanlega athyglinni að þeim
þætti málsins sem lýtur að lífsháttum almennings og
þeim atbeina sem hið opinbera hefur um forvarnar-
starf, einkum er varðar heilsurækt og íþróttir. Ástundun
íþrótta og líkamsræktar í einni eða annarri mynd er
besta forvörn hvers einstaklings. Ef menn temja sér
íþróttaiðkun á unga aldri og gera þá iðju að fóstum
þætti í sínu daglega lífi er stöðugt verið að byggja upp
viðnám gegn sjúkdómum og hrörnun. Með aukinni
áherslu á íþróttastarf og almennri þátttöku í hvers kon-
ar hreyfmgu og þjálfun er dregið úr líkunum á heilsu-
leysi og þá um leið úr þeim kostnaði sem fylgir heilbrigð-
isþjónustunni.
Það er vissulega ánægjulegt þegar stjórnvöld og
stjórnmálamenn gera sér grein fyrir þessum þætti heil-
brigðismálanna, enda er ljóst að betri fjárfesting er ekki
fyrir hendi heldur en sú að hvetja fólk til heilbrigðs líf-
ernis. Sparnaðurinn í heilbrigðiskerfmu verður marg-
faldur á við allar þær ráðstafanir sem stjórnvöld neyð-
ast til að grípa til þegar allt er komið í óefni.
En hver er þá þáttur hins opinbera gagnvart íþrótta-
hreyfmgunni og hinu skipulagða íþróttastarfi í landinu?
Hann er því miður í skötulíki. Ríkisvaldið hefur að
mestu komið byggingu íþróttamannvirkja yfir á hendur
sveitarfélaga og beinn styrkur í peningum talinn til
íþróttanna er sáralítill. Fjárveitingar til íþróttamála eru
skornar við nögl. Hinni frjálsu íþróttahreyfmgu er ætlað
að taka við æskufólki og öðru fólki sem stunda vill
íþróttir og stuðla þannig að hollri líkamsrækt og for-
vörnum. En á sama tíma er hún hálfgerð hornreka í
augum stjórnmálaaflanna og ríkisvaldsins og hefur
aldrei fengið þá viðurkenningu sem henni ber.
Ef nú er að vakna skilningur á almennri heilsurækt
er bæði eðlilegt og sjálfsagt að ríkisvaldið geri íþrótta-
hreyfmgunni kleift að byggja upp það forvarnarstarf
sem sparar heilbrigðisútgjöld og venur æskufólk við
heilsusamlega lífshætti. Til þess þarf fé og aðstöðu sem
þó er hverfandi kostnaður miðað við fúlguna sem fer í
afleiðingarnar af óhollum lifnaðarháttum. í íþrótta-
hreyfmgunni eru þúsundir sjálfboðaliða sem bíða
óþreyjufullir eftir langþráðum stuðningi. Þar er aflið
sem á að virkja til sparnaðar fyrir ríkissjóð og til heilsu-
bótar fyrir þjóðina.
Ellert B. Schram
Ráðherra skolar
á sér munninn
Sighvatur Björgvinsson, sem ber
nú starfstitilinn heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra, hefur
breytt lyfjareglugeröinni alræmdu
sem tók gildi 1. júlí. Hann hefur
með öðrum orðum hopað örlítið -
hefur látið undan pólitískum og
faglegum þrýstingi.
Skolun -ekki hreingerning
Þegar ég gagnrýndi lyíjareglu-
gerðina fyrir þremur vikum svar-
aði ráðherrann fullum hálsi með
fúkyröum. Hann hafði efnislega
það eitt til málanna að leggja að
greinarhöfundur ætti að skola á sér
munninn. Nú hefur ráðherrann
farið að eigin ráðum og skolað á
sér munninn og lagað reglugerðina
örlítið. En hreingerningin er enn
eftir. Hún verður bersýnilega ekki
á næstunni og sjálfsagt ekki fyrr
en ráðherrann hefur verið settur
af. ^
Það er þegar kominn tími til þess
að Sighvatur segi af sér sem jafnað-
armaður, þó að hann geti sjálfsagt
gengið sem ráðherra í hægri ríkis-
stjórn. Heilbrigðisráðherra er
hann ekki; hann er aðallega for-
maður fjárveitinganefndar. Eins og
stendur heldur enginn ráðherra
uppi merki heilbrigðismála á Is-
landi.
Sjúlingaskattur - ekkert ann-
að
í munni ráðherra heita reglu-
geröirnar um lyfjakostnað ennþá
sparnaður. Það er rangt. Hér er um
að ræöa skattlagningu á sjúklinga
og þá sem verða að nota lyf af
ýmsu tagi. Fyrir liggur að ríkis-
stjórnin ætlar með þessum aðgerð-
um að innheimta af sjúkum mörg
hundruð milljónir króna. Fyrir
liggur einnig að þessi kostnaður
lendir á öldruðum og barnaljöl-
skyldum fremur en nokkrum öðr-
um hópum.
En það er hægt að spara
Það er hægt aö spara í lyfjakostn-
aði. Það átti ekki að gera með þeim
hætti sem ákveðið var. Það átti aö
gera með því að lækka álagningu á
lyfjum. Til þess þarf ekki laga-
breytingu. Til þess þarf að gera
ágreining í lyíjaverðlagsnefnd. Það
getur fulltrúi ráðherra gert. Verði
ágreiningur í nefndinni hefur ráð-
herra vald til að ákveða álagning-
una. Það er því fyrirsláttur að ráð-
herrann hafi ekki átt neinn annan
kost.
í grannlöndum okkar hefur verið
tekið upp það kerfi að sjúklingar
borgi hlutfall af kostnaðarverði
hvers lyfs. En jafnframt er sett þak
á greiðslurnar til hvers einstakl-
ings. Þaö mætti einnig gera hér á
landi og miða við tiltekið þak á
mánuði. Það gat ráöherrann líka
gert. Hann gerði þaö ekki. Hann
valdi verstu og vitlausustu leiðina.
Alþýðuflokkurinn í skítverkin
Það er athyglisvert í núverandi
hægristjórn að það eru alþýðu-
flokksráðherrarnir sem ganga í
skítverkin fyrir íhaldið. Þeir
skerða og skera velferðarkerflð.
Halldór Blöndal segir nei. Þor-
steinn Pálsson segir nei. En Sig-
hvatur Björgvinsson gerir þaö sem
kerflð ætlast til af honum, það er
fjármálakerfið. En hann starfar
ekki sem heilbrigðisráðherra.
Af þessu tilefni hafa hundruð
manna sem kusu Alþýðuflokkinn í
síðustu kosningum ákveðiö að
snúa baki við Alþýðuflokknum.
Margir þeirra hafa látið sjónarmið
sín koma fram í blöðunum. Al-
þýðuflokkurinn er ekki Jafnaöar-
mannaílokkur íslands. Hann heitir
það bara - en það er rangnefni.
Hægri stjórnin starfar á ann-
an hátt
Athyglisvert er hverjir þaö eru
Kjallarinn
Svavar Gestsson
þingmaður fyrir Alþýðubanda-
lagið í Reykjavík og fulltrúi í
heilbrigðis- og trygginganefnd
Alþingis
sem hafa orðið fyrir barðinu á
hægri stjórninni: Það eru sjúkling-
ar. Það eru námsmenn.
Það eru þeir sem skulda hús-
næöislán með vaxtahækkun, bæði
almennri hækkun og sérstakri
vaxtahækkun aftur í tímann.
Aðrir þurfa ekki að óttast um
sinn hag. Fjármagnseigendur
sleppa. Það er til dæmis búið að
lýsa því yfir að skattar verði alls
ekki hækkaðir. Það þýðir að íjár-
magnsskattur verður ekki tekinn
upp. Það er athyglisvert.
Þjóðin er á tímamótum
Með tilkomu hægri stjórnarinnar
stendur þjóðin á tímamótum. Vel-
ferðarkerfið er allt í hættu. Jafnað-
arhugsjónir eru að engu hafðar.
Forn siðalögmál íslenska samfé-
lagsins eru brotin á bak aftur. í
fyrirrúmi rær Alþýðuflokkurinn
sem forðum eignaði sér - að vísu
ranglega - almannatryggingakerf-
ið. Það ætlar aö verða sögulegt
hlutverk Alþýðuflokksins að eyði-
leggja þetta kerfi. Þar með er orðið
fátt um fina drætti.
Nú stendur þjóðin á tímamótum.
Hún vill viðhalda velferðarkerfmu.
Hún vill jöfnuð. Hún kaus ekki
þessa stjórnarstefnu ójafnaðar yfir
's’g. Nú stendur uppi einn jafnaðar-
mannaflokkur á íslandi. Hann heit-
ir Alþýðubandalag. Eitt brýnasta
verkefni komandi ára er að safna
svo liði umhverfis þann flokk að
menn með stefnu eins og Sighvatur
Björgvinsson komist aldrei til
starfa í heilbrigðisráðuneytinu
framar.
Svavar Gestsson
Sighvatur Björgvinsson, heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra. - „Hann
valdi verstu og vitlausustu leiðina," segir greinarhöf. m.a.
„í munni ráðherra heita reglugerðirn-
ar um lyfjakostnað ennþá sparnaður.
Það er rangt. Hér er um að ræða skatt-
lagningu á sjúklinga og þá sem verða
að nota lyf af ýmsu tagi.“