Dagblaðið Vísir - DV - 31.08.1991, Page 24

24
fDroplaugarstaðir
Snorrabraut 58, Reykjavík
Yfirsjúkraþjálfari
óskast til starfa sem fyrst. Vinnutilhögun og vinnu-
tími er samkvæmt nánara samkomulagi.
Einnig vantar starfsfólk til starfa á vistdeild. 65%
starf. Vinnutími frá kl. 8.00-12.30 virka daga. Unnið
þriðju hverja helgi.
Upplýsingar gefur forstöðumaður í síma 25811 milli
kl. 9 og 12 f.h. alla virka daga.
Bílamálarar
Vorum að fá 3ja kassettu
infrarauða hitalampa, gott verð
Pantanir óskast sóttar
'Á á Bifreiöaverkstæöi Tcmgarhöföa 8-12
WArru Gislasonar hf
HEILWERSLUN VIDGERÐIR BILALEIGA Og (91)685504

Innritun í prófadeild (öldunga-
deild)
Grunnskólastig:
Aðfaranám - ígildi 8. og 9. bekkjár gunnskóla. Ætlað
þeim sem ekki hafa lokið þessum áfanga eða vilja
rifja upp.
Fornám - ígildi 10. bekkjar grunnskóla. Foráfangi
framhaldsskólastigs.
Kennslugreinar: íslenska, danska, enska og stærð-
fræði.
Framhaldsskólastig:
Fleiisugæslubraut - 2 vetra sjúkraliðanám.
Viðskiptabraut - 2 vetra nám sem lýkur með verslun-
arprófi.
Menntakjarni - þrír áfangar kjarnagreina, íslenska,
danska, enska, stærðfræði. Auk þess þýska, félags-
fræði, efnafræði, eðlisfræði o.fl.
Nýtt: italska til prófs, 2 áfangar.
Kennsla fer fram í Miðbæjarskóla.
Skólagjald miðast við kennslustundafjölda og greið-
ist fyrirfram í upphafi annar eða mánaðarlega.
Kennsla hefst 16. september næstkomandi.
Innritun fer fram í Miðbæjarskólanum, Fríkirkjuvegi
1, dagana 2. og 3. sept. kl. 17-20.
Nánari fyrirspurnum svarað í síma 12992 og 14106.
Skrifstofa námsflokkanna er opin virka daga kl. 9-17.
Innritun í almenna flokka verður milli kl. 17 og 20
dagana 18. og 19. sept. næstkomandi.
1.AUGAKDAGUR 31. ÁGÚST 1991.
Stríð Króata og Serba er háð viðs vegar um Króatíu. Víglínur eru óskýrar og oft óljóst hver óvinurinn er. Júgó-
slavneski sambandsherinn kveöst i orði vera að stilla til friðar en í verki styður hann Serba. Króatar eiga sér
engan her en innan lögreglunnar hafa verið stofnaðar sérstakar sveitir þjóðvarðliða. Þær eru mannaðar ungum
og lítt þjálfuðum mönnum sem mega sín lítils gegn ofureflinu. Simamynd Reuter
Blaðamaður DV á ferð um Júgóslavíu þar sem háð er blóðug borgarastyrjöld:
Óttaslegið
fólk og ringul-
reið í Zagreb
- vegatálmar á götum og vopnaðir þjóðvarðliðar við allar mikilvægar byggingar
far þess að serbneskur stúdent réð
Franz-Ferdinand keisara af dögum.
Að lokinni fyrri heimsstyrjöldinni
mynduðu Serbar, Króatar og Slóven-
ar nýtt þingbundið konungsveldi.
Konungurinn, Alexander, leysti þó
fljótlega þingið upp og við tók hem-
aðarlegt einræði. í seinni heimsstyij-
öldinni voru júgóslavnesku ríkin
hernumin af ítölum og Þjóðverjum.
Eftir seinni heimsstyrjöldina komust
kommúnistar undir stjórn Títós til
valda og mynduðu ríkjasambandið
Júgóslavíu er samanstóð af sex ríkj-
um, Slóveníu, Króatíu, Serbíu, Bos-
níu-Hersegóvínu, Makedóníu og
Montenegro.
Þjóðir Júgóslavíu em óhkar um
margt þó svo að þeim hafi undir
stjórn Títós verið þröngvað til sam-
vinnu um nokkra áratugi. Þannig
hefur hver þjóð sitt eigið tungumál
þó svo að serbó-króatíska sé hið opin-
bera mál. Tvenns konar letur er á
skrifuðu máh, annars vegar latneskt
í Króatíu og Slóveníu en kyrillískt
annars staðar. Hvað trú þjóðanna
varðar þá eru Króatar og Slóvenar
rómversk-kaþólskir. Að öðru leyd er
serbneska rétttrúnaðarkirkjan ríkj-
andi á öðrum svæðum Júgóslavíu
ásamt múhameðstrú.
Þrátt fyrir að Titó hafi leitt þjóðir
JúgóslaVíu inn á braut kommúnism-
ans þá sýndi hann ætíð nokkurt sjálf-
stæði gagnvart valdhöfunum í
Kreml. Þegar árið 1949 sagði Júgó-
slavía sig úr alþjóðasambandi
kommúnistaflokka og sleit um leið
stjómmála- og viðskiptatengsl við
Sovétríkin og önnur austantjalds-
ríki.
Að sama skapi hefur Júgóslavia
ætíð verið nokkuð opin gagnvart
vestrænum ríkjum og fyrir vikið
hafa áhrif Vesturlanda orðið meiri
þar en í öðrum kommúnistaríkjum
Evrópu og lífskjör betri. Einnig lagði
Tító á þaö mikla áherslu að ríki Júgó-
slavíu hefðu visst sjálfstæði varðandi
eigin málefni. Þannig tókst honum
með undraverðum hætti að halda
Flugstöðin í Zagreb líktist drauga-
borg, umgirt vopnuðum hermönn-
um, og á flugbrautunum voru ein-
ungis herflugvélar. Flugsamgöngur
höfðu að mestu legið niðri en þó var
heimilað flug frá París. Það fór ekk-
ert á milli mála að það ríkti styrjald-
arástand þarna.
Blaðamaður DV átti leið um Júgó-
slavíu fyrir skömmu og dvaldi meðal
annars um tveggja vikna skeið í
Zagreb, höfuðborg Króatíu. Sú lífs-
reynsla verður undirrituöum
ógleymanleg. Fyrir augu bar þjóðfé-
lagslega upplausn og óttaslegiö fólk.
Það var ekki laust við að það færi
um mann á leiðinni inn í borgina.
Frá henni streymdu herflutninga-
lestir til vígstöðvanna í austri og
suöri. Frá vígstöðvunum var hins
vegar straumur flóttamanna, mest
konur, börn og gamalmenni. Inni í
borginni ríkti ringulreið. Á hveiju
götuhomi og við allar mikilvægar
byggingar voru þjóðvarðhðar gráir
fyrir járnum og á mikilvægum
gatnamótum voru vegatálmar. Skól-
ar, sjúkrahús og fleiri byggingar
voru þakin Rauða kross fánum.
Á götum og á kaffihúsum var fólk
þögult og áhyggjusvipurinn leyndi
sér ekki. Bros þess var kurteislegt
en augljóslega framkallað af vana
fremur en gleði. Að baki bjó örvænt-
ing og ótti. Nokkuð bar á ungum
mönnum sem voru í þann mund að
kveöja vini og unnustur. Þeir voru
sjálfviljugir á leið til vígstöðvanna,
tilbúnir að fórna lífi sínu í skiptum
fyrir sjálfstæði þjóðarinnar. í kirkj-
um mátti sjá mæður og feöur á bæn;
Guð gefi að sonurinn snúi heill heim.
Rótgróinn fjand-
skapur blossar upp
Það er undarleg tilfmning að vera
staddur í landi þar sem þjóð heyr
blóðugt stríð til varnar fuhveldi og
sjálfstæði. í Evrópu hafa menn ekki
upplifað slíkan hildarleik hátt í hálfa
öld. í Júgóslavíu ríkir hins vegar
slíkt ástand um þessar mundir. Þar
geisar nú blóðug borgarastyrjöld
milli Serba og Króata. Tekist er á um
landsvæði og póhtískan viðskilnað
þess kommúnisma sem Tító kom þar
á eftir seinni heimsstyrjöldina.
Við efnahagslegt og pólitískt hrun
kommúnismans í austantjaldslönd-
unum á undanfornum misserum
hafa þjóðir risið upp gegn hinni ára-
löngu kúgun. Þjóöir Júgóslavíu eru
þar engin undantekning. Leið þeirra
til sjálfstæðis og fullveldis virðist þó
þyrnum stráð. Margir telja aö átökin
milli Serba og Króata séu rétt byij-
unin. Síðar eigi átökin eftir að breið-
ast út um gjörvalla Júgóslavíu og
fleiri þjóðarbrot taka þátt í þeim.
Undirrót þeirra átaka sem nú geisa
er rótgróinn fjandskapur Króata og
Serbg. Markmið Króata er að endur-
heimta sinn fyrri sess í samfélagi
Evrópuþjóða með sjálfstæði en í hug-
um margra Serba er stund hefndar-
innar runnin upp. Minnast þeir með
óhug þeirra tíma er Þjóðveijar, með
aðstoð króatískra fasista, myrtu
hundruð þúsunda Serba í seinni
heimsstyijöldinni. Innan kommún-
istaflokks Júgóslavíu fóstruðu Ser-
bar þá hugmynd að mynda utan um
sig stórt og öflugt ríki. Nú freista
þeir þess að hrinda henni í fram-
kvæmd til mótvægis við þá lýðræðis-
þróun sem átt hefur sér stað í Aust-
ur-Evrópu.
Króatar stoltþjóð
meó litríka sögu v
Króatar eru stolt þjóö og eiga sér
glæsta menningarsögu innan Evr-
ópu. Ásamt Slóvenum í vestri til-
heyrðu þeir Austuríska-Ungverska
keisaraveldinu sem leið undir lok í
kjölfar fyrri heimsstyrjaldarinnar.
Upphaf styijaldarinnar má reyndar
rekja til þess að keisaraveldið sagði
Serbum í austri stríð á hendur í kjöl-