Dagblaðið Vísir - DV - 14.08.1992, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 14. ÁGÚST 1992.
15
Tyrkneskur fríverslimarsamningur:
Þegar Tyrkland
varðaðEES
í vetur, þegar eftir heimkomu
samningamanna frá Brussel meö
EES-drögin upp á vasann, sagði
utanríkisráöherra í viðtah aö þjóö-
aratkvæðagreiösla vegna samn-
ingsins væri óþörf. Hann tók þá
samlíkingu að verið væri að gera
íríverslunarsamning við Tyrkland
og engum dytti í hug að bera hann
undir þjóðina. Sama gilti auðvitað
um EES-plögginn sem væru auðvit-
að bara venjulegur fríverslunar-
samningur sem auðvitað væri ekki
unnt af tæknilegum og lýðræðis-
legum ástæðum að leggja í dóm
fólks. Fréttamaðurinn spurði ekki
um frekari skýringu á þessari Æra
Tobba-líkingu ráðherra.
Málflutningur Jóns Baldvins,
sem er snarpur í ræðustól.er dæmi-
gerður fyrir óprúttna baráttuað-
ferð margra EES-sinna. í einn stað
eru notaðar einhverjar langsóttar
og óraunhæfar samlíkingar og í
hinn reynt að gera sem minnst úr
víðtækum áhrifum samningsins ef
hann tekur gildi með öllu sem
fylgja ber.
Ótyrknesk gjörbreyting
A öllum þúsundum síðna EES-
plagganna felast vissulega mestu
breytingar sem gengið hafa í einu
yfir íslenskt þjóðfélag. íslendingar
missa hiuta sjálfsákvörðunarréttar
í veigamiklum málum, þeir skerða
dómsvald að hluta, taka upp reglur
um lagasetningar sem fyrirgerir
fullu sjálfstæði við gerð laga og
reglna (nema til að segja já eða
nei) og þeir opna allt hagkerfið fyr-
ir erlendum aðilum sem hafa alia
burði til harðari samkeppni, meiri
fjárútláta og tillitslausari nýtingar
auðlinda en við getum nokkru
sinni staðið fyrir.
Nær öll svið þjóðlífsins munu
finna fyrir mikilli breytingu. Ekk-
KjaUarinn
Ari Trausti
Guðmundsson
jarðfræðingur
ert af þessu er „auðvitað bara frí-
verslun". Þetta er umbylting,
hænufeti frá ullri aðild að Banda-
ríkjum Vestur-Evrópu, þar sem
löndin verða aðeins hlutríki. Ef
tyrknesk-íslenski samningurinn
var hliðstæður í augum Jóns Bald-
vins, hefur hann verið á tyrknesku
eingöngu.
Skerðing hvers
Menn deila um áht færra lög-
fræðinga sem sitt sýnist hverjum.
Fjórir sérfræðingar kveða upp dóm
um fullveldisframsal og stjómar-
skrá sem hafin er upp af ríkis-
stjóminni sem Salómonsdómur.
Til þess að kóróna fáránleikann
eru gild rök annarra sérfræðinga,
eins og Guðmundar Alfreðssonar,
ekki rædd alvarlega á opinberum
vettvangi. Úm þetta má margt segja
en vænlegast þó að staldra við hug-
tökin og ósvífna meðferð EES-
sinna á þeim og vanvirðu við þann
vafa sem leikur á og ber að túlka
núverandi sjálfstæði og stjómar-
skrá í hag. Hvað þýða hugtök eins
og fullveldi, sjálfstæði, sjálfræði,
sjálfsákvörðunarréttur þjóða?
Hver er þess umkominn án vafn-
inga eðavafa að skanna 15.000 síð-
ur og greina úr þeim ekkert sem
stefnir neinu af því er þessi fjögur
hugtök innibera í hættu?
Sannleikurinn er sá að margir
vita fullvel að sjálfsákvörðunar-
réttur íslensku þjóðarinnar skerð-
ist verulega við þó ekki sé nema
almenna yfirlýsingu hinna fjög-
urra setninga EB um fijálsa fiár-
magnsflutninga, frjáls viðskipti,
fijálsa mannflutninga og fijálsar
fiárfestingar. Þeir telja slíkt í lagi
og halda að það bæti stöðu ís-
lenskra fyrirtækja og fiármagns-
„Þetta er umbylting, hænufeti frá fullri
aðiid að Bandaríkjum Vestur-Evrópu
þar sem löndin verða aðeins hlutríki.
- Ef tyrknesk-íslenski samningurinn
var hliðstæður 1 augum Jóns Baldvins
hefur hann verið á tyrknesku ein-
göngu.“
„Hvað þýða hugtök eins og fullveldi, sjálfstæði, sjálfræði, sjálfsákvörðun-
arréttur þjóða?“
eigenda (við hin bætum svo „eitt-
hvað“ í kjölfarið). Nútiminn þarfn-
ast ekki fullvalda ríkja - segja
mennimir.
Gott og vel en reynið þá ekki að
fela þá skoðun eða fá okkur hin til
þess að trúa að engu sé verið að
breyta er máli skiptir, svara ég.
Já eða nei
Fyrir skömmu lýstu opinberir
aðilar því margoft yifir að mönnum
mætti ekki mismuna eftir þjóðerni
við eignakaup hér á landi ef EES-
samningurinn tekur gildi. Annað
sögðu samningsmenn, annað sögðu
ráðherrar, annað segja sumir lög-
fræðingar. Hvort menn vilja að er-
lendir aðilar geti keypt það sem
falt er eða ekki. Er ekki spurning
í ætt við „tyrkneskan fríverslunar-
samning". Það er snertir einfald-
lega umhyggju um næstu framtíð
tæplega fimmtugs lýðveldis sem
hefur kosti og galla er þorra þjóðar-
innar þykir í lagi að búa við. Um
þetta vilja menn fá að segja já eða
nei.
Kröfuna um þjóðaratkvæða-
greiðslu er hvorki unnt að afgreiða
sem ranga vegna lítils umfangs
samningsins né óþarfa vegna þess
að EES-aðildin skerði ekki sjálfsá-
kvörðunarréttinn.
í fyrra tilvikinu er um að ræða
að samningurinn er altækur
stjórnmála-, félagsmála-og efna-
hagsmálasamningur við öflugustu
ríkjasamsteypu heims. í því síðara
á vafinn að nægja til þess að öllu
verði kostað til umræðu, fræðslu
og atkvæðagreiðslu.
Ef ekki...
Ef EES-samningum verður
þröngvað upp á þjóðina í skjóli þess
að hún hafi gefið ríkisstjórnar-
flokkunum umboð til þess í kosn-
ingnum, skal telja það valdníðslu.
Verði sofandaháttur alltof margra
meðal almennings til þess að fullri
stjórn mála verði glatað, hlýtur það
að teljast óhappaverk. Verði van-
hæfni íslensks efnahagskerfis til
þess að fleyta landinu að lokum inn
í EB, verða það endalok lýðveldis-
ins eins og við þekkjum það og
upphaf að fullri þátttöku í skertu
lýðræðiskerfi EB, átökum þess við
önnur öflug ríki og þriðja heiminn
og tilhtslausu arðráni innan
bandalagsins.
Stjórnarskráin fyrirskipar ekki
þjóðaratkvæðagreiðslur og hún ber
ekki í sér ákvæði er heimta -/
meirihluta um EES-samninginn
eins og í Noregi og Svíþjóð. Hún
hefur að þessu leyti aðeins tvo ör-
yggisventla: í fyrsta lagi látlausar
kröfur og þrýsting almennings um
þjóðaratkvæði og kröfu um virð-
ingu fyrir niöurstöðu hennar og í
öðru lagi neitun forseta að skrifa
undir lög vegna gildistöku samn-
ingsins. Þá fylgja þingkosningar í
kjölfarið; kosningar er myndu snú-
ast að mestu um samningamálið.
Annað tveggja verður að ganga
eftir.
Ari Trausti Guðmundsson
Mig langartil...
Greinarhöfundi finnst ekki mikið til koma um umferðaröryggi fyrir gang-
andi. Á Hverfisgötunni.
Mig langar að geta farið til messu
í Langholtskirkju. Mig langar að
heyra tónhst í Langholtskirkju.
Langholtskirkja er við Sólheima
11-13. Mig langar að fara gangandi
í stórhýsin númer 25 og 27 og til
læknis í Sólheimum 35. Mig langar
að ganga að raðhúsinu við gangstíg
við Sólheima 35.
Gangbrautir hverfa
Bamasögur byija oft með setn-
ingu eins og „Einu sinni var kon-
ungur og drottning..." Það er
hægt að segja núna um gangbraut-
ir. Fyrir nokkru fékk ég skýrslu
um gangbrautir í Reykjavík og þar
var skýrt frá því að árin 1989 og
1990 hefðu 29 gangbrautir verið
teknar í burtu hvort ár. Það er að
segja gangbrautum fækkaði árlega
um 29. Af hveiju veit ég ekki. Né
heldur voru gefnar upplýsingar um
ástæðuna. Aðeins hvar það var, t.d.
í Sólheimum, gangbrautin yfir Sól-
heima er ekki lengur til. Ekkert
samband var haft við íbúa við þess-
ar götur.
Nauðsynlegt er að hafa í huga að
ekki í nokkru landi er reiknað með
að sebrabrautir séu aðeins fyrir
börn yngri en 10 ára, aldraða eldri
en 65 ára og fatlaða. Ef íbúafiöldinn
er að meðaltah á aldrinum 10-65
ára er ekki tekið tihit til hans við
ákvörðun um gangbraut. Reiknað
er með að þeir sem eru á aldrinum
10-65 ára verði að ganga á milli
KjaUarinn
Eirika A. Friðriksdóttir
hagfræðingur
bha sem aka á miklum hraða!
Mig langar einnig að koma í Þjóð-
leikhúsið. Áður var hægt að ganga
yfir Hverfisgötu við Ingólfstræti,
þ.e.a.s. milh Bankastrætis og
Hverfisgötu, en það er ekki lengur
hægt. Þar sem umferðin á Hverfis-
götu er allan daginn mjög mikfi
varð ég að kaupa mér far í leigubO
eða hætta að fara í Þjóðleikhúsið,
það geri ég og margt annað fólk.
Nýr hættustaður er kominn í
Reykjavík, misvísandi með öllu -
Austurstræti.
Yfir akbrautinni er oft allan dag-
inn stórt skhti sem sést mjög vel
úr Bankastræti en við Lækjartorg,
við hhðina á akbrautinni, eru um-
ferðarljós, varla sýnheg en skipta
um lit og sýna reglubundið rautt
ljós. Ég lenti næstum með 50 cm
milhbih undir bO. BOlinn fylgdi
skOtinu OPIÐ og ég grænu ljósi á
umferðarljósum. Þetta minnti mig
á stríðsárin í London!
Sem íbúi Reykjavíkur og greið-
andi útsvars og eignaskatts krefst
ég þess að gatnamáladeild sendi
gangandi og sjáandi rannsóknar-
mann sem fyrst þangað tO að koma
í veg fyrir dauðaslys.
Slysafiöldinn er mikill og fiöldi
manns kemur á slysadeOd. Það er
talan sem gOdir, ekki aðeins fiöldi
þeirra sem eru settir í skýrslur lög-
fræðinga, Umferðarráðs og trygg-
inga. í árbók Nordisk Statistiks eru
tölur frá lögreglunni um þetta
færri en 1.000 en frá sjúkrahúsinu
nærri 3000! En ísland er hæst alls
staðar.
ílyftum
Eins og ég skýrði frá í grein fyrir
nokkru er fólk ahtaf í hættu eða
getur verið í hættu í fólkslyftum í
opinberum byggingum, t.d. í Perl-
imni og Ráðhúsinu. Stuttu eftir að
Perlan var opnuð í fyrra voru 14
manns næstum dánir í lyftu sem
er á stærð við litla snyrtingu í eins
manns íbúð. Á hverri hæð ætti að
vera skhti við lyftuna þar sem tO-
tekinn væri sá fiöldi manna og sú
þyngd sem lyftan getur tekið.
Þessi skhti vantaði og því voru
14 manns í lyftunni. Neyðarbjaha
var ekki í gangi og ekki var hægt
að senda neyðarkah í vasatæki
húsvarðar. Reglugerð 203/1972 er
ennþá í ghdi, endurútgefin 6. maí
1992.
En ef við getum ekki hugsað sem
menn með tilhti th mannlegrar
skyldu, hugsað um öryggi manna
og líkama, væri e.t.v. hægt að láta
fólk hugsa um peningabudduna
sína. ísland er ferðamannaland,
það er dýrt, en ef það er þar að
auki hættulegt land munu ferða-
menn hugsa sig um áður en þeir
ákveða að koma hingað. Tekjutap
okkar yrði mikið: 1991 voru tekjur
okkar skv. upplýsingum frá Þjóð-
hagsstofnun þessar:
Fargjöld 5,5 mihjarðar kr.
Neysla 6,9 mihjarðar kr.
Samtals 12,4 mihjarðar kr.
Tekjur frá útflutningi ahs: 126
mihjarðar kr.
Hver vih borga?
Eiríka A. Friðriksdóttir.
„ísland er ferðamannaland, það er
dýrt, en ef það er þar að auki hættulegt
land munu ferðamenn hugsa sig um
áður en þeir ákveða að koma hingað.“