Dagblaðið Vísir - DV - 14.04.1993, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 14. APRÍL 1993
15
Upplýsmgaþjón-
usta Háskólans
KjaUaiinn
Einar Þorsteinn
hönnuður
„Við sjáum 1 dag dæmin sem sanna að
einhliða atvinnuvegur getur komið
heilu bæjarfélagi á kné. Næst getur það
orðið enn stærri eining...
„Eins lengi og við segjum það, verður hér engin breyting; þá verður
þetta verstöð með verstöðvarhugarfari," segir m.a. i greininni.
Nú þegar samdráttur er orðið
eitt vinsælasta orð á íslandi stinga
uppbyggileg mál og málshefjendur
þeirra eins og ofbirta í augun. Nær
væri að segja að þau væru eins og
ljós í myrkrinu, eða það sem á vel
við það málefni er hér skal gert að
umtalsefni, að þau upp-lýsi þjóð-
málaumræðuna.
Upplýsingaþjónusta Háskólans
og frumkvöðull þeirrar starfsemi
hérlendis, Jón Erlendsson, hafa
þegar sannað ágæti sitt við söfnun
og dreifmgu upplýsinga sem sparar
mörgum manninum stórfé. Þar að
auki er krafturinn svo mikill í
starfseminni að lausn verkefna er
skilað „í gær“ og vekur það furðu
þeirra sem þurfa að jafnaði aö hafa
viðskipti við stofnanir.
Varla þarf að taka það fram að
fjárhagslega er UH í svelti. Það
nægir að líta á þá pappíra sem íjalla
almennt um starfsemina og Jón
nánast boösendir um borg og bý.
Ekki eru þeir litprentaðir né yflr-
leitt prentaðir heldur ljósritaðir á
þreytta ljósritunarvél svo að
stækkunargler kemur sér vel við
lesturinn. En það borgar sig nú
samt að rýna í handritin.
Sparar þjóðinni stórfé
Tilgangurinn með UH er að spara
þjóðfélaginu stórfé, ekki bara með
upplýsingaflæði, heldur með því að
spara mönnum það að vera „að
finna upp hjólið" svo vitnað sé í
forstöðumanninn.
Og er þjónustan svo mikið notuð?
Ótrúlega lítið hefði ég sagt ef ég
væri ekki einmitt líka frá þessu
allsvitandi samfélagi. Það er næsta
víst að mjög fáir landsmenn átta
sig á þeim hagnaði og hagræðingu
sem Upplýsingaþjónusta Háskól-
ans getur skapað þeim. En þess
vegna er einmitt verið að vekja
máls á henni hér.
Sjálfsnám UH - þitt tækifæri
Nú gætu menn haldið, sem ekki
þekkja til Jóns, að hann hirti bara
sín laun frá Háskólanum og léti sig
litlu skipta hve mikil aðsóknin er
að þjónustunni: Ekki getur hann
sjálfur skammtað sér rekstrarfé
eins og hann ætti raunar skilið. En
nei, það er nú eitthvað annað.
Nú kynnir UH: Skipulegt sjálfs-
nám um atvinnumál og tækifæra-
sköpun. Honum rennur það greini-
lega til rifja hversu komið er fyrir
hugarfari landsmanna, sem ein-
blína á fiskinn eins og hann geti
að eilífu skilað okkur brauðinu.
Einhver sagði nýlega að landið
væri verstöð. Hver var það aftur?
Og þar kemur hugarfarið einmitt í
ljós: Eins lengi og við segjum það,
verður hér engin breyting; þá verð-
ur þetta verstöð með verstöðvar-
hugarfari. Af hverju dettur engum
í hug að segja að hér sé orkumið-
stöð norðursins?
Við sjáum í dag dæmin sem sanna
að einhliða atvinnuvegur getur
komið heilu bæjarfélagi á kné.
Næst getur það orðið enn stærri
eining, þegar þróunin er einu sinni
komin af stað. Þess vegna þarf heila
flóru af framleiðsluatvinnu hér á
landið núna. Starfsemi UH er beinn
liður í þeirri viðleitni.
Einar Þorsteinn
Féþúfa Landgræðslunnar
og mývetnskir þúf nabanar
Mikið varð ég glaður er ég heyrði
og sá þær fréttir að nokkrir valin-
kunnir sómamenn í Mývatnssveit
hefðu tekið til sinna ráða og lagt
að velli sandöldu nokkra sem nálg-
ast óðum Dimmuborgir. Og glæsi-
legar voru dráttarvélarnar. Skín-
andi fagrar voru þær og aldregi
fyrr hef ég séð svo marga skínandi
kostagripi til dráttar samankomna.
Já, vel er búið á stórbúum Mý-
vatnssveitar. Enda margt fé.
Kempumar, sem töldu sig vera að
leggja „féþúfu“ Landgræðslunnar
að velli, ljómuðu líka af hugsjóna-
eldi. Já, það gerðu þeir.
Smámoldarryk var að vísu enn í
augum þeirra sumra frá því í fyrra-
vor, þegar helvítis fjölmiðlamir
vom að skipta sér af rollunum
þeirra, en það skánar vonandi fyrir
næsta moldarbyl.
Þeirfærafórnir
Er nú gott til þess aö vita að land-
græðslustarfið í Mývatnssveit er
KjaUarinn
Sigurjón Benediktsson
tannlæknir á Húsavik
komið í ömggar hendur. Land-
græðslan hefur sjálfsagt búið til
þessa sandöldu til að klekkja á
blessuðum rollunum. Svei þeim.
Svo segja illar landgræðslutungur
að þessi sandalda sé afleiðing upp-
blásturs á afrétti Mývetninga.
Kjánamir þeir ama.
Fallegar vom líka heyrúllumar
sem sómamennirnir valinkunnu
dreifðu á sandölduna. Mér var
hugsað til þeirrar fómar sem þess-
ir sómamenn voru að færa: Taka
rándýrt hey sem er ræktað með
erfiðsmunum 300 metrum yfir sjáv-
armáli og færa það aftur móður
jörð. Að vísu hvarflaði að mér að
meiri árangur hefði borið að gefa
rollunum þetta hey og spara þann-
ig viðkvæman gróður. En þeir vita
nú hvaö þeir em að gera gróður-
vinirnir í Mývatnssveit og ekki trúi
ég að heyið hafi verið ónýtt. 120
rúllur, hver u.þ.b. 300 kiló! Nei,
slíkt hendir aðeins búskussa en
varla málsvara þessa heybagga-
verks hvað þá aðra mývetnska
bændur.
Þegar ég sá og las um þetta aff eks-
verk Mývetninga rann upp fyrir
mér að Landgræðslan er greinilega
á villigötum í Mývatnssveit og tími
til kominn að breyta vinnulagi þar.
Þessir sómamenn hafa sýnt það og
sannað, svo ekki verður um villst.
Viö sem ekki höfum enn náð eins
langt og þeir í landgræðslu og land-
vemd fógnum því að nú geti Land-
græðsla ríkisins farið að sinna öðr-
um verkefnum í Þingeyjarsýslum.
Verkefhin em ærin.
Reikningur fyrir ruddann
Ljóst er að mikið mun xýmka
fjárhagur Landgræðslunnar við
það aö Mývatnssveit er nú bjargað
vegna aðgerða títtnefndra sóma-
manna. Stór hluti útgjalda Land-
græðslunnar hefur farið til áburð-
arkaupa og ekki höfum við hin séð
eftir því að áburðartonnin frá
Landgræðslunni hafi lent á hlaðinu
hjá þessum sómamönnum og út-
vörðum gróðurvina. Sei, sei nei.
Og flutningurinn. Ó, já, ekki höfum
við skattborgaramir talið hann eft-
ir heldur. Ávallt hef ég horft með
stolti á eftir þreyttum vömbílum
hlöðnum glitrandi áburðarpokum
bruna upp í Mývatnssveit til bjarg-
ar landinu.
Valinkunnir bændur hafa nú tek-
ið að sér uppgræðslu í Dimmu-
borgagirðingmmi í Mývatnssveit.
Þar verður melnálin holl eins og
fyrrum. Og miklu hafa þessir menn
áorkað: Framleitt haugakjöt á eyði-
mörk og fengið greitt fyrir úr sam-
eiginlegum sjóðum, beitt fé á við-
kvæman gróður á almenningi en
fengið gefins áburð á heimalönd og
loks fengið greitt fyrir land-
græðslustörf sem þeir segja sjálfir
að skili engum árangri. Hvað er þá
eðlilegra en að senda nú Land-
græðslunni reikning fyrir hey-
mddann?
Framtíð Mývatnssveitar er björt
eða hvað? Já, blessuð sértu sveitin
mín. Margblessuð.
Sigurjón Benediktsson
„Og miklu hafa þessir menn áorkað:
Framleitt haugakjöt á eyðimörk og
fengið greitt fyrir úr sameiginlegum
sjóðum, beitt fé á viðkvæman gróður á
almenningi en fengið gefins áburð á
heimalönd.“
Verndum
„Viö höfúm
ekkifengiðal-
mennilegan
þorskárgang
síðan 1984.
1985-1992 eru
árgangamir
annað hvort
afspymulé-
legireðaund- Sveinn Sveinbjörns-
ir meðallagi. son flskifræðlngur.
A þessu tíma-
biU höfum við upplífað bæöi gott
og slæmt ástand í hafinu en al-
mennilegir árgangar hafa ekki
komiö. Það eina sem hefur veriö
stöðugt þennan fíma er lítill
hrygningarstofn. Hrygningar-
stofh þorskins er svo smár að það
em líkur á því að hann sé tak-
markandi í viðkomu þorskstofns-
ins. Því er nauðsynlegt að leyfa
þeim kynþroska fiski, sem nú er
til í sjónum, að hrygna svo við
nýtum hrygningarstofhinn eins
vel og hægt er. Með veiðistoppinu
emm viö að vemda fiskinn tíma-
bundið til að leyfa honum að
hrygna.
Ástæða þess að veiðistoppiö er
lengra en áður, 15 dagar, er aö
hrygningin gerist ekki öll á einni
viku. Hún á sér stað á lengri tíma.
Ef vemda á þorskinn á sem
áhrifaríkastan hátt verðum viö
því aö lengjafriðunartímann. Við
teljum okkur ná til aðalhrygning-
artfmans með veiöistoppinu.
Menn em hræddir um að lítill
hrygningarstofn sé orðinn mjög
takmarkandi þáttur i nýliðun
þorskstofnsins.Því era helstu
hrygningarstöðvar þorsksins
friöaðar núna."
Kolvitlaus
vinnubrögð
„Páska-
stoppiö er
upphaflcga
sett út af
vinnu í landi,
það var ekki
sett í tengsl-
um við
hrygningu _ moln
þorsksins. ***£.
Það er enginn sk‘P*ti°r 1 est'
aö mótmæla manna^um'
því að stoppa veiðar yfir hrygn-
ingartímann en páskarnir dga
alls ekki að ráöa þvf hvenær
hætt er að veiða. Þorskui'inn hag-
ar sínum hrygningum ekkert eft-
ir því hvort páskamir em í mars
eða apríL Það á að fylgjast meö
því hvenær fiskurinn hrygnir og
beita síðan skyndilokunum á
hrygningarsvæðunum. Það á
ekki að fara eftir svona mgli eins
og á sér stað núna.
Þetta framlengda páskastopp
skilar sér ekki nema að takmörk-
uðu leyti. Það er í fyrsta lagi um
mánaðamótin sem þorskurinn
hrygnir úti í köntunum þar sem
viö höfum veriö að veiða. Þannig
vom þijár vikur í hrygningu þeg-
ar viö hættum, 7. apríl. Inni á
grunninu hrygnir þorskurinn
hins vegar fyrr. Vegna mismun-
andi hrygningartíma þarf að
fylgjast vel með hrygoingunni og
beita skyndilokunum. Það er ekki
hægt aö gefa sér það að þorskur-
inn hrygni á fyrhfram ákveðnu
15 daga tímabili sem miöast viö
páska. Viö erum búnir að veiða á
þessum svæðum í 20 ár en þaö
er aldrei hiustað á okkur. Þeir
vita þetta allt betur við skrifborð-
in í Hafró og þannig hefur þaö
alla tíð verið. Svo sjáum viö svona
snarvitlausvinnubrögð." -hih