Alþýðublaðið - 02.04.1967, Blaðsíða 11

Sunnudags ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 2. apríl 1967
11
Nýjar bækur frá Almenna Bókafélaginu
Tvær nýjar alfræðibækur
Um þessi mánaðamót hafa Al-
fræðasafni AB bætzt tvær nýjar
bækur Hljóð og heyrn, í þýðingu
Örnólfs Thorlacius menntaskóla-
kennara, sem einnig skrifar for-
mála fyrir bókinni, og Skipin í þýð
ingu Gísla Ólafssonar ritstjóra, en
formála að þeirri bók ritar Pétur
Sigurðsson.
Hljóð og heyrn er ellefta bók
Alfræðasafnsins og segir nafn
Ihennar glögglega til um efni henn
ar í meginatriðum. Höfundarnir,
Iþeir S.S. Stevens og Fred War-
hofsky eru „sérmenntaðir vísinda
menn, sem jafnframt kunna þá
list að færa efni í aðgengilegan
ibúning", eins og segir í formála
þýðandans. Að óreyndu mætti svo
virðast sem venjulegum lesendum
yrði ekki auðsótt leiðin um hin
undarlegu — og um leið undur-
samlegu völundarhús þeirra vís-
inda, sem Hljóð og heyrn tekur
til, 'hvað þá heldur að ferðalagið
með hinum kunnáttusömu höfund-
um verði engu síður girnilegt til
skemmtunar en til fróðleiks um
þá hluti, sem í reyndinni varða
hvern mann, og stundum ærið
persónulega. Heyrnin er mikilvæg
asti tengilður mannsins við um-
hverfi sitt og umheim, þó að fæst-
ir gefi því mikinn gaum á meðan
allt er með felldu. En „mikilvægi
heymarinnar kemur gleggst fram
er hana vantar. Barn, sem fætt er
blint eða skynlaust á sársauka
sigrast oft á erfiðleikum sínum og
verður nýtur borgari. En barn,
fætt heyrnarlaust, fer oft á mis
við mannlega tilveru“, eins og
segir í upphafi bókayinnar.
Vandamál „tilfallandi” heyrn-
ardeyfðar eru einnig alvarleg og
koma víða við, en þau eiga sér
iíka „margar lækningar,” svo sem
hér er greint frá. Erfiðastar við-
fangs eru þær hættur í nútíma-
þjóðfélagi, sem stafa af hávaða
frá vaxandi umferð. verksmiðju-
vélum og fjölmiðlunartækjum, en
„hann veldur mörgum líkamlegum
breytingum, sem koma heyrn ekk-
ert við.” Þannig getur langvar-
andi og óslitinn hávaði af miðl-
ungshljóðstyrk á breiðu tíðnisviði
valdið sjóntruflunum og jafnvel
raski á efnaskiptum líkamans. í
þessu efni standa frumstæðar
þjóðir betur að vígi. Sérfræðileg
rannsókn á Mabaanmönnum, ,sem
lifa kyrrlátu steinaldarlífi við
landamæri Súdans og Eþíópíu, —
leiddi í Ijós, að heyrn þeirrar
dofnar ekki með aldrinum, og svo
til hver maður „gat heyrt lágt
muldur þvert yfir rjóður á stærð
við knattspyrnuvöll.”
Um ailt þetta er Hljóð og heyrn
heil náma af fróðleik, og eins og
Örnólfur Thorlacius tekur fram,
er þar að finna „athyglisvert yf-
irlit um helztu gerðir heyrnar-
kvilla., orsakir þeirra og afleið-
ingar, og aöferðir til lækningar,
ef þekktar eru. Einnig er greint
frá uppeldisaðferðum, sem beitt
er viö heyrnarlaus börn til að
minnka það bil, sem óhjákvæmi-
lega skilur þau frá heyrandi jafn
öldrum sínum.”
S k i p i n eru tólfta bók Al-
fræðasafnsins og eru höfundar
hennar þeir próf. Edward V. Lew
is og Robert O’Brien, sem einnig
var annar aðalhöfundur að Veðr-
inu, en hún var sjötta Alfræða-
bókin. Segja má, að þessi bók
hafi að geyma í máli og myndum
áhrifamikinn þverskurð af þróun-
arferii alls mannkyns frá fyrstu
tíð og fram á vora daga. Skip
hafa frá öndverðu leyst hina djúp-
stæðu útþrá einstaklinga og þjóða
úr læðingi, þau hafa staðið undir
landafundum og viðskiptum og
komið stórveldum á legg á sama
tíma og aðrar þjóðir glötuðu
frelsi sínu fyrir vanrækslu eigin
skipastóls. Fyrir því ætti hverjum
manni að þykja slík bók sem þessi
harla forvitnileg og þá ekki hvað
sízt íslendingum, sem á . öllum
öldum hafa átt sjóinn að megin-
farleið og forðabúri. Það er pví
óhætt að taka undir með Péti'i
Sigurðssyni, þar sem hann kveðst
„treysta því, að þessi bók, sent
f jallar um skipið og sögu þéss, allt
frá frumstæðustu eintrjáningum,
grárrar forneskju til risastórra
hafskipa nútímans þar sem allt,
stórt og smátt, hlýðir hnitmiðun
vísindalegrar nákvæmni, muni
verða mörgum fróðleiksfúsum
löndum mínum til yndis og ánægju,
og það því fremur, sem hinir kunn
áttusömu höfundar hennar hafa
einstakt' lag á að miðla mikilli
þekkingu í óvenjuskýrri og
skemmtilegri frásögn.”
|l
Ljóðabók eftir Jón Dan
Komin er á markaðinn ný bók
eftir Jón-Dan og nefnist hún Ber-
fætt orð. Er það þriðja bókin, sem
Almenna bókafélagið gefur út eft-
ir þennán vinsæla höfund, en
jafnframt er það fyrsta ljóðasafn-
ið, sem hann sendir frá sér.
Jón Dan hóf snemma að iðka
skáldskap, einkum sagnagerð, en
hefur alla tið gert sér meira far
um vandvirkni en afköst. Hann
vakti fyrst á sér athygli fyrir smá
sögur, sem birtust í tímaritum
og höfðu sumar hverjar aflað hon-
um verðlauna. Þótti hann þá
strax auðkenndur af persónuleg-
um stíl og sérstæðu efnisvali, og
þegar fyrsta bók hans, smásagna-
safnið Þytur um nótt, kom út ár-
ið 1956 voru ritdómendur á einu>
máli um það, að sumar sagnanna,
er þar birtust, væru meðal • hinna
fremstu í þeirri grein íslenzkrar
skáldlistar. Seinna hefur hann.
færzt meira í fang og aukið hróð-
ur sinn að sama skapi. Skáldsagan.
Sjávarföll, 1958, og Tvær band-
ingjasögur, 1960, leiddu ótvirættj
í Ijós, að þar var á ferðinni vand-
látur og vaxandi höfundur.
Berfætt orð hafa að geyma 35
Framhald á bl. 14.
Plastbréfabindin
frá Múlalundi
Plastbréfabindín frá Múlalundi ^ru skrifstofuprýði
MULALUN DUR
ÖRYRKJAVINNUSTOFUR S.Í.B.S. ÁRMÚLA 16 — SÍMAR: 38450 og 38400
eru góð og skraut-
leg ge msla
fyrir fylgiskjöl
Fyrirliggjandi í þrem hentugum
stærðum og ýmsum Iitum.
Sama bindið má nota aftur og aftur
árum saman án verulegs viðbótar-
kostnaðar.