Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.1993, Síða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 22. DESEMBER 1993
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI 14. 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
í skugga hátíðar
Jólahátíðin er á næsta leiti og fólk er önnum kafið við
innkaup, undirbúning og athafnir í tengslum við helg
jól. Eftirvænting skín úr augum bamanna og hinir eldri
hrífast með og skarta því sem til er og jafnvel því sem
ekki er til. Snaran um hálsinn er greiðslukortin sem
bjarga jólunum en slá skuldadögunum á frest.
Það er gamall og góður siður að efna til veislu um
jól. Hlaða gjöfiim á vini og fjölskyldur, bera fram dýrind-
is mat og gleðja sjálfan sig og aðra við afisnægtaborð.
Almennt er fólk meðtekið af boðskap jólanna og kirkju-
sókn er fádæma góð. Trúin á sterk ítök meðal þjóðarinn-
ar, þó ekki væri fyrir annað en bera virðingu fyrir kirkju
og kenningu og gera sér grein fyrir því að Jesús Kristur
er fæddur til eilífs lífs.
En í skugga þessarar hátíðar nú sem endranær vofir
atvinnuleysi, fátækt og sorg yfir mörgum heimilum og
einstaklingum. Aðstæður í þjóðfélaginu eru erfiðari
mörgum og þungbúnari en í langan tíma um okkar ald-
ur. Þar geta hvorki greiðslukort, vinahót né stundarbirta
jólaljósanna breytt miklu til hins betra. Það eru ekki
allir sem halda gleðileg jól á þessu ári.
Atvinnuleysi er útbreitt og fer vaxandi. Áætlað er að
um sex þúsund manns hafi ekki vinnu um þessar mund-
ir. Reiknað er með að atvinnuleysi aukist strax eftir ára-
mótin. Það eru blikur á lofti í byggingariðnaði, sjávarút-
vegi og verslun og viðskiptum.
Frá Mæðrastyrksnefnd og öðrum þeim líknarstofnun-
um og félögum sem sinna bágstöddu fólki berast þær
fréttir að ásókn aukist og hjálparbeiðnum fari íjölgandi.
Þar er ekki verið að leita eftir dýrum gjöfum eða miklum
peningum heldur er fólk í leit að mat og brýnustu nauð-
synjum. Það er að draga úr sárasta skortinum. Aðrar
bjargir eru bannaðar.
Árásin á vegfarandann á Hverfisgötunni nú um síð-
ustu helgi er talandi dæmi um þá lífsbaráttu sem margir
verða að búa við. Tveir grímuklæddir menn ráðast að
konu og hafa af henni aleiguna. Og hver var aleigan?
Fimmtán þúsund krónur.
Spyrja má hvor sé umkomulausari, konan sem verður
fyrir árásinni, öryrki með fimmtán þúsund króna aleigu,
eða ógæfumennimir sem grípa til þess óyndisúrræðis
að verða sér sjálfir úti um fé með ráni og ofbeldi? Slíkir
menn eiga varla mikið fé handa á milh, hvað þá að þeir
hafi þá mannúð eða hugsun að hlífa samborgara sínum
og virða eignir ókunnugrar konu.
Þessi atburður minnir á grirnma og miskunnarlausa
hegðan hungraðra rándýra frumskógarins sem ráðast á
allt kvikt sér til lífsviðurværis.
Sem betur fer hafa margir orðið til að rétta konunni
hjálparhönd og þess eru fjölmörg dæmi að einstaklingar
og fyrirtæki hafi látið rausnarleg framlög af hendi rakna
til þeirra sem minna mega sín. Engu að síður varpar það
skugga á hátíðina og gleðina yfir jólunum að bil á milli
ríkra og fátækra, vellystinga og örbirgðar, giftu og ógæfu
á íslandi er óðfluga að breikka og dýpka.
Það er þakkarvert þegar jólin vekja upp samvisku og
samhygð gagnvart einstæðingum, öreigum og lítilmögn-
um og að því leyti eru kristnir menn samkvæmir sjálfum
sér í samhjálpinni og samkenndinni. En hitt væri þó
meira um vert að þjóðin léti það ekki koma fram í tíma-
bundinni tilhtssemi heldur varanlegum og skipulegum
atbeina tfi að jafiia lífskjörin. Boðskapur Krists var í
þeim anda og Kristur er ekki eingöngu hjá okkur á jól-
um. Hann er í öUu og aUtaf. E]]ert B
„Ákveða verði að Landspítalinn skuli vera eina háskólasjúkrahúsið og að öll sjúkrahúsin í landinu geti ver-
ið kennslusjúkrahús," segir m.a. í grein Finns.
Endurskipulagning
sjúkrahúsanna
Aukin sérhæfing í kjölfar rann-
sókna og vaxandi þekkingar, bætt-
ar samgöngur, búferlaflutningar
og breytt fjárhagsleg uppbygging
sjúkrahúsanna á undanförnum
árum hafa breytt hlutverki þeirra,
hvort sem er úti á landsbyggðinni
eða í Reykjavík. Heildarútgjöld
heilbrigðisþjónustunnar eru í
kringum 32 milljarðar á ári. Stofn-
anaþjónustan er langstærsti kostn-
aðarhður heilbrigðisþjónustunnar
eða í kringum 60% af heildarút-
gjöldunum.
Hæpnarforsendur
Nýútkomin skýrsla sem jafn-
framt eru tillögur til heilbrigðis-
og tryggingamálaráðherra um
skipan sjúkrahúsmála á lands-
byggðinni hefur vakiö upp snörp
viðbrögð. í skýrslunni er að finna
mikið af upplýsingum sem því mið-
ur eru ekki allar réttar. Því vakna
spumingar um trúverðugleika
skýrslunnar. Sem dæmi má nefna
að fjárhagslegur ávinningur af
breytingunum sem boðaðar eru í
skýrslunni er ekki rökstuddur
heldur er um ágiskanir að ræða.
Þaö er enginn vafi að það er hægt
að spara verulega fjármuni í
rekstri sjúkrahúsanna í landinu.
Sá spamaöur næst ekki með þeim
tillögum sem sjúkrahúsnefndin
hefur lagt fyrir heilbrigðisráðherra
því þar er aðeins horft á lítinn hluta
af sjúkrahúsakerfmu og aðeins
þann hluta þess þar sem minnst
von er um spamað.
Hættuleg leið
Sé mönnum alvara með sparnaö-
arhjah sínu þá er fyrsta skrefið það
að hætta við sameiningu Borgar-
spítala og Landakotsspítala í eina
Kjallarinn
Finnur Ingólfsson
alþingismaður Framsóknar-
fiokksins í Reykjavík
stofnun. Því með sameiningu þess-
ara tveggja stofnana er verið að
koma á fót tveimur jafnstómm
sjúkrahúsum í höfuðborginni sem
lenda í mikilli samkeppni um tak-
markaða fjármuni, er leiða mun til
milljarða útgjaldaauka fyrir ríkið á
næstu árum.
Fyrsta skref í verkaskiptingu
Því eru fyrstu skref til hagræð-
ingar og spamaöar í rekstri sjúkra-
húsanna í landinu þessi:
- Hætt verði við sameiningu Borg-
arspítala og Landakotsspítala.
- Ákveða verði að Landspítalinn
skuh vera eina háskólasjúkra-
húsið og að öll sjúkrahúsin í
landinu geti verið kennslu-
sjúkrahús.
- Þeim sjúkrahúsum á landsbyggð-
inni sem best eru í stakk búin til
að taka að sér aukin verkefni
verði fengin sérhæfð verkefni tíl
að takast á við.
- Komið verði á skýrri verkaskipt-
ingu milli sjúkrahúsanna og
sjúkrastofnana í Reykjavík. SÁA
verði falin öll áfengismeðferð,
því flytjist sú áfengismeðferð
sem nú er á Landspítalanum yfir
til SÁÁ, geðdeild Borgarspítalans
flytjist yfir á Landspítalann.
Barnadehd og augndeild Landa-
kotsspítala flytjist yfir á Land-
spítala. Öldrunarþjónusta
Landspítalans flytjist til Borgar-
spítalans.
Á meöan menn treysta sér ekki
til að taka neinar ákvaröanir um
verkaskiptingu milli sjúkrahús-
anna, er aht tal um hagræðingu og
spamað hjóm eitt.
Finnur Ingólfsson
„Það er enginn vafi að það er hægt að
spara verulega í rekstri sjúkrahúsanna
í landinu. Sá sparnaður næst ekki með
þeim tillögum sem sjúkrahúsnefndin
hefur lagt fyrir heilbrigðisráð-
herra... “
Skoðanir aimarra
Frjálst f iskverð til góða?
„Vart verður séð að frjálst fiskverð hafi komið
sjávarútveginum í heild tU góða. Skýtur nokkuð
skökku viö aö í þeim fjórðungi landsins þar sem at-
vinnutekjur eru hæstar, er hann kominn að fótum
fram ef marka má ummæli heimamanna. Bág rekstr-
arstaða sjávarútvegs nú á sér tvímælalaust skýringu
í því hvemig sókninni í helstu fiskstofna okkar hef-
ir verið háttaö.“
Krístjón Kolbeins viöskiptafr. í Mbl. 21. des.
Hverju skilar lengri
opnunartími verslana?
„Lenging opnunartíma fyrir jól virðist vera eöli-
legt framhald af síauknum opnunartíma verslana
undanfarin tvö ár. Sjá má mörg dæmi um að verslan-
ir, myndbandaleigur og sölutumar hafi opiö alla
daga vikunnar og langt fram eftir nóttu. En hverju
skilar lengri opnunartími fyrir verslunina? Fyrst og
fremst auknum kostnaði, því kaupgeta fólks hefur
heldur minnkað á undanfömum árum.“
G.B.Ó. í forystugrein VR blaðsins í des.
Erfðavísasamsetning kortlögð
„í Uðinni viku bámst fréttir af því að franskir
vísindamenn hefðu birt nær fullgert kort af erfða-
vísasamsetningu mannslikamans.... Erfðavísakort-
ið á eftir aö auðvelda greiningu arfgengra sjúkdóma
í framtíöinni og auka þannig líkurnar á að hægt sé
að lækna fólk. Auöveldara verður að komast að því
hvaða umhverfisþættir hafa slæm áhrif á erfðavísa
mannsins. Og síöast en ekki síst dregur kortlagning-
in úr hættunni á aö sakborningar verði dæmdir sak-
lausir. Á því máli er þó önnur hhð.“
Úr forystugrein Tímans 21. des.