Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.1994, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 11. JANÚAR 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvaemdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÖLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Bandalag á brauðfótum
Ráðamenn Atlantshafsbandalagsins vilja ekki, að það
fari inn 1 tómarúmið, sem myndaðist í Austur-Evrópu
við skyndilegt fráfall Sovétríkjanna. Þess vegna fer
bandalagið undan í flæmingi, þegar nýjar ríkisstjómir í
þessum heimshluta fara fram á aðild að bandalaginu.
Atlantshafsbandalagið lamaðist, þegar óvinur þess,
Varsjárbandalagið, hvarf af vettvangi með Sovétríkjun-
um. Svo samofið var bandalagið við andstæðu sína í
austri, að það hefur haltrað um í ráðaleysi misserum
saman, án þess að fá sér nýjan tilverugrundvöll.
Þetta kom greinilega fram, þegar Júgóslavía hðaðist í
sundur. Þetta var ríki á mörkum austurs og vesturs og
hafði raunar árum saman verið vestan jámtjalds, þegar
það hrundi. Atlantshafsbandalagið hefur ekkert mark-
tækt gert til að hlaupa í skarð Júgóslavíu heitinnar.
Aðgerðaleysi Atlantshafsbandalagsins í arftakaríkjum
Júgóslavíu hefur eflt öryggisleysi 1 heiminum, þar á
meðal í Sovétríkjunum. Róttækir öfgamenn úr röðum
þjóðemissinna um allan heim hafa tekið eftir velgengni
sálufélaga sinna í röðum serbneskra stríðsglæpamanna.
Serbar hafa staðið fyrir óhugnanlegum stríðsglæpum,
glæpum gegn mannkyninu og glæpum gegn menningar-
sögunni í nágrannaríkjum sínum, fyrst í Króatíu, nú í
Bosníu og næst í Kosovo. Þessi ögrun við vestræna menn-
ingu hefur orðið öðrum glæpamönnum fyrirmynd.
Aidid gefur Bandaríkjunum langt nef í Sómalíu og
Cédras gefur þeim lengra nef í sjálfum túnfæti Bandaríkj-
anna, á Haiti. Atlantshafsbandalagið skelfur, þegar geð-
bilaður stjórnmálamaður veður elginn í Moskvu. Þannig
em brauðfætur sigurvegara kalda stríðsins.
Ef Atlantshafsbandalagið hefði haft innri burði til að
setja Serbum stólinn fyrir dyrnar í Bosníu, hefði það
sent allt önnur skilaboð til heimsbyggðarinnar. En
bandalagið sá ekki tækifærið, sem Bosnía gaf því til að
ganga í endumýjun lífdaganna í breiðara hlutverki.
Ef bandalagið hefði nú innri kraft til að læra af bit-
urri reynslu í Bosníu og samþykkti að taka við þeim lönd-
um Varsjárbandalagsins, sem fullnægja vestrænum lýð-
ræðisreglum, mundi það um leið fá annað tækifæri til
að sýna fram á tilverurétt sinn í breyttum heimi.
En nú eru ráðamenn ríkja Atlantshafsbandalagsins
einmitt staddir í höfuðstöðvunum í Bruxelles til að segja
Zhírínovskí í Moskvu og Milosevic í Belgrad og öðrum
útþenslusinnum, að bandalagið treysti sér ekki til að
fylla í tómarúmið, sem myndazt hefur í Austur-Evrópu.
Bandarískur ráðherra var í Reykjavík í síðustu viku
og flutti þær fréttir, að öryggi Bandaríkjanna, íslands og
Vesturlanda yfirleitt stafaði ekki ógn af arftökum fyrri
andstæðinga úr kalda stríðinu. Hann sagði frá miklum
samdrætti í hemaðarlegum viðbúnaði Bandaríkjanna.
Samkvæmt þessu hefur Atlantshafsbandalagið ekki
lengur fyrra hlutverk. Innihaldið er að hverfa og formið
eitt stendur eftir. Hafnað er sögulegu tækifæri til að
treysta vestrænt lýðræði í sessi með því að treysta örygg-
ishagsmuni þess á miklu víðara landsvæði en áður var.
Með því að neita að taka inn ríki í Austur-Evrópu er
Atlantshafsbandalagið að neita að fylla tómarúmið, sem
myndazt hefur. Um leið er það óbeint að bjóða öðrum,
hættulegri aðilum að fylla hluta þess, sVo sem Milosevic
hefur reynt að gera og Zhírínovskí segist ætla að gera.
Fundurinn í Bruxelles hefur staðfest, að Atlantshafs-
bandalagið er orðið að skrifræðisstofnun, sem er ófær
að laga sig að nýjum kringumstæðum í veraldarsögunni.
Jónas Kristjánsson
Greinarhöf. segir Ijóst að nýju þingsköpin hafi í raun litlu breytt öðru en almennu andrúmslofti í þinghúsinu,
sem hafi batnað verulega.
Stórvirkar vinnuvélar
duga ekki á Alþingi
Þmgsköpum Alþingis var breytt
sl. haust. I þriðja sinn á þessu kjör-
tímabili. Allar hafa þessar breyt-
ingar verið til bóta að mínu mati
og um þær hefur verið algjör sam-
staða á Alþingi. Þá hefur tekist að
knýja það fram að stjómarandstaö-
an er aðili að stjórn þingsins; ann-
ars vegar í forsætisnefndinni en
hins vegar í forystu þriggja þing-
nefnda. Næsta skref þarf að vera
sjálfstæðari umíjöllun fagnefnda
um viðkomandi kafla í íjárlaga-
frumvarpinu.
Þeir sem fylgjast með störfum
Alþingis hafa tekið eftir því að allt
frá myndun núverandi ríkisstjórn-
ar hefur ríkt hálfgert hernaðar-
ástand á Alþingi. Þar til nú. Ástæð-
an var sú að áður reyndi þingmeiri-
hlutinn að valtra yfir minnihlut-
ann með svipuðum aðferðum og
tíðkast í borgarstjórn Reykjavíkur
og hafa tíðkast þar um árabil. Nið-
urstaðan varð stöðugur ófriður.
Þannig tókst til dæmis ekki að
ljúka þingi fyrir jól í fyrra eða hitt-
iðfyrra; þingið stóð fram yfir ára-
mótin bæði árin. Þá tókst ekki að
skapa samstöðu um þinglokin síð-
astliðiö vor þegar forsætisráðherra
sleit þinginu með offorsi eins og
alkunna er.
Valtarinn komst ekki inn í
Alþingishúsið
Nú um síðustu áramót hafði for-
sætisráðherra gert sér ljóst að
borgarstjórnarvinnubrögðin duga
ekki á Alþingi. Borgarstjórnarvalt-
arinn kemst ekki inn í Alþingishús-
ið. Þess vegna hóf forsætisráðherra
viðræður við stjórnarandstöðuna í
tæka tíð og unnt reyndist þvi að
ljúka þinginu með eðlilegum hætti.
Það flýtti svo líka fyrir þingstörfum
að Jón Baldvin var í burtu.
Kjallarinn
Svavar Gestsson
alþingsimaður
Forseti Alþingis hefur sagt frá því
í fjölmiðlum að nýju þingsköpin
hafi flýtt fyrir því að þinghaldinu
lauk. Það er ekki rétt. Það er alveg
sama hvernig þingsköpin eru ef
stjórnarliðiö vanrækir höfuðskyld-
ur sínar sem eru tvær:
í fyrsta lagi verða stjómarflokk-
arnir að leggja þingmálin nægilega
snemma fram. Það var ekki gert
nú. í öðru lagi verða stjórnarflokk-
arnir að hefja viðræður við stjórn-
arandstöðuna í tæka tíð. Það var
gert.
Svipuð afköst og venjulega
Skrifstofa Alþingis hefur tekið
saman yfirlit um framlagningu og
afgreiðslu þingmála til jóla. Þar
kemur margt fróðlegt fram:
Stjórnarfrumvörp sem urðu að
lögum fyrir áramót voru 20 talsins.
í fyrra voru þau 27, í hittiðfyrra 18,
en þar áður 31 frumvarp sem varð
að lögum. Mælt í fjölda lagafrum-
varpa ríkisstjórnarinnar sem náðu
afgreiðslu voru afköst þingsins því
minni nú ef oftast áður ef við skoð-
um fimm ára tímabil.
Hins vegar er málafjöldi að frum-
kvæði stjórnarandstöðu meö allra
mesta móti á þinginu það sem af
er eða til jóla.
Það er því ljóst að nýju þingsköp-
in hafa í raun litlu breytt öðru en
almennu andrúmslofti í þinghús-
inu. Sem hefur batnað verulega og
birtist í almennt betra samstarfi
stjómar og stjórnarandstöðu. í
upphafi kjörtímabilsins átti að úti-
loka stjórnarandstöðuna frá for-
sætisnefnd og forystu þingnefnda.
Hvort tveggja mistókst. Hins vegar
hefur stjómarhðið gert sér ljóst aö
það dugir ekki að beita stórvirkum
vinnuvélum á Alþingi. Árangurinn
nú er eftir því. Betri.
Svavar Gestsson
„í upphafi kjörtímabilsins átti að úti-
loka stjórnarandstöðuna frá forsætis-
nefnd og forystu þingnefnda. Hvort
tveggja mistókst.“
Skoðanir aimarra
ísland og Evrópufjölskyldan
„Frá og með áramótum érum við hluti af sameig-
inlegu Evrópsku efnahagssvæði og eiga íslendingar
þvi rétt á að setjast aö í og njóta sömu réttinda og
heimamenn í sextán öðrum Evrópuríkjum. Ef ísland
á að vera æskilegur valkostur fyrir ungt fjölskyldu-
fólk í framtíðinni verður auðvitað aö búa þannig um
hnútana, að fiölskyldumyndun sé ekki ungu fólki
þungbærari hér á landi en annars staðar."
Úr forystugrein Mbl. 7. janúar.
Kreppa, velmegun og samdráttur
„Deilt er um hvort kreppuástand ríki í landinu
eða hvort hér sé aðeins um tímabundna efnahags-
lægð að ræða, sem heyra mun sögunni til innan tíð-
ar... í landinu ríkir því bæði kreppa og velmegun
og ennfremur samdráttur sem hvergi sér fyrir end-
ann á. Einhver meðaltöl um neyslu og ferðalög og
að íslendingar séu sjöunda tekjuhæsta þjóð í heimi
segja harla lítið um eiginlegt efnahagsástand og af-
komu einstaklinga og heimiia."
Úr forystugrein Tímans 7. janúar
Lágmarks varnarviðbúnaður
„Stjórnarandstaðan hefur látiö að því hggja, að
afstaða íslenskra stjórnvalda ráðist af öðru en varn-
arhagsmunum. Það er hins vegar alrangt. Aldrei,
ekki einu sinni, voru önnur rök notuð í viðræðunum
við Bandaríkjamenn. Það er einfaldlega staðreynd,
að í gildi er tvíhhða varnarsamningur við Bandarík-
in, og meðan svo er verða Bandaríkjamenn að standa
við ákveðnar skuldbindingar. Ella yrðu íslendingar
með öðrum hætti að tryggja lágmarksvarnir lítils
lands í viðsjálum heimi.“
Úr forystugrein Alþbl. 7. janúar.