Dagblaðið Vísir - DV - 27.04.1994, Síða 24

24
MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1994
Aðalfundur
Málarafélags Reykjavíkur
verður haldinn miðvikudaginn 4. maí kl. 20.30 að
Lágmúla 5, Reykjavík, 4. hæð.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Önnur mál.
Mætum vel og stundvíslega.
Stjórnin
Samkeppni um nafn
Samstarfsnefnd um sameiningu sveitarfélaga í Vestur-
Barðastrandarsýslu, Barðastrandarhrepps, Rauðasands-
hrepps, Patrekshrepps og Bíldudalshrepps, auglýsir hér
með eftir nafni fyrir hið nýja sveitarfélag.
Hugmyndum ber að skila í lokuðum umsiögum, merktum
„Tillaga um nafn“, á skrifstofu Patrekshrepps eða Bíldu-
dalshrepps fyrir 7. maí nk.
Samstarfsnefnd um sameiningu sveitarfélaga í
Vestur-Barðastrandarsýslu.
Dagvist barna
Grunnnámskeið fyrir dagmæður
Fyrirhugað er að halda grunnnámskeið fyrir ein-
staklinga sem vilja gerast dagmæður og starfa
allan daginn.
Takmarkaður fjöldi kemst á námskeiðið og ein-
ungis einstaklingar sem munu starfa í Vesturbæ,
Miðbæ og Hlíðum.
Námskeiðið verður tvískipt, fyrri hlutinn í maí
og seinni hlutinn í september. Námskeiðið byrj-
ar laugardaginn 7. maí.
Kennt verður 3 kvöld í viku og 3 laugardaga.
Námskeiðið kostar kr. 10.000 (innifalin náms-
gögn).
Skráning og nánari upplýsingar veita umsjónar-
fóstrur dagmæðra hjá
Dagvist barna, Hafnarhúsinu,
sími 27277, kl. 9-11 þessa viku.

HÚS & GARÐAR
///////////////////////////////
Aukablað
HÚS OG GARÐAR
Miðvikudaginn 4. maí nk. mun aukablað
um hús og garða fylgja DV.
Meðal efnis:
★ Vorlaukar
★ Gróðursetning
★ Klipping
★ Áburðargjöf
★ Mótun nýrra limgerða
★ Kryddgarður í stofuglugga
★ Nýjungar hjá gróðrarstöðvum
★ o.fl. o.fl.
Þeir auglýsendur, sem hafa hug á að auglýsa í
þessu aukablaði, vinsamlega hafi samband við
Björk Brynjólfsdóttur, auglýsingadeild DV, hið
fyrsta í síma 63 27 23.
Vinsamlegast athugið að síðasti skiladagur aug-
lýsinga er fimmtudagurinn 28. apríl.
ATH.I Bréfasími okkar er 63 27 27.
Þverholti11 105 Reykjavík
Sími 91 632700 Simhréf 91 -632727
Menning
Laugarásbíó: 8 sekúndur: ★★
Saga af
góðum dreng
Hroðreið (bullriding) er ein af þeim áhorfendaíþrótt-
um sem beinlínis eru gerðar til þess að einhver slasi
sig. Það er hluti af skemmtuninni að sjá mannýg naut
hrista af sér fullvaxna karlmenn eins og þeir væru
tuskubrúður og þeyta þeim í loftið með hornunum ef
því er að skipta. Þeir sem eru nógu khkkaðir til að
sitja nautin og ná jafnvel fæmi í því eru sagðir miklar
hetjur, kaldir kúrekar í krapinu, sem hjálpar þeim
örugglega að gera ótaldar sjúkralegurnar bærilegri.
Kvikmyndin 8 sekúndur fjallar um síöustu ár stuttr-
ar ævi hroðreiðmannsins Lane Frost. Smálest af hopp-
andi, skoppandi, bandbrjáluðu nautakjöti batt enda á
glæstan feril hans fyrir nokkrum árum og varð þann-
ig veröldin af, ekki bara miklum afreksmanni, heldur
einnig einstaklega góðum og vel liðnum dreng. Því
Kvikmyndir
Gísli Einarsson
heldur myndin a.m.k. fram og eftir því sem ég best
veit þá er engin ástæða til að véfengja hana hvað það
varðar.
Frost var ekki flókinn maður og lifði ekki flóknu lífi
þau 25 ár sem hann var ofan jarðar. Reyndar á mynd-
in í mestu vandræðum með að gera ævi hans að spenn-
andi umfjöllunarefni og um leið gæta þess að sýna
þeim sem fjallað er um tilhlýðilega virðingu. Yfir sög-
unni er svolítill sjónvarpsmyndabragur sem lýsir sér
í vöntun á sterkum sjónarhornum. Efnistökin ein-
kennast af tregðu við að sökkva sér ofan í þær hliðar
á einkalifi Frosts sem gætu verið krassandi, drama-
tískt séð. Handritinu verður svarafátt um aðstæður
hroðreiðmannsinns og átök hans viö klaufdýrin og
býður aðeins upp á formúlulausnir.
Það verður þó ofan á að myndin fjallar um efni sitt
af jákvæðu hugarfari og manngæsku. Leikararnir eru
aðlaðandi og sannfærandi og úr verða persónur sem
manni stendur ekki á sama um og hefur gaman af að
fylgjast með.
Sjónvarpsstjarnan Perry, sem er að feta sín fyrstu
Kúrekinn Lane Frost (Luke Perry) er einn af þeim
bestu sem stundað hafa hroðreið, hættulegustu
keppnisíþrótt í heimi.
spor á hinni hálu braut Hollywoodstjörnunnar, virðist
hafa það sem til þarf í aðalhlutverkin. Enn betri er
yngsti Baldwin-bróðirinn, Stephen, sem hreinlega skín
sem Tuff Hedeman, besti vinur Frosts og skæðasti
keppinauturinn. Cynthia Geary er í öllu vanþakklát-
ara hlutverki langþreyttrar eiginkonunnar og fer þar
ögn ósjálfstæðari kvenpersóna en sú sem hún leikur
í þáttunum góðu, Northern Exposure. í tilhugalífmu
leggur handritið turtildúfunum oft í munn fullvemmi-
legan texta en þær komast lífs af frá honum á persónu-
töfrunum einum saman.
Hroðreiðsenur koma með reglulegu milhbih og það
þarf engan sérfræðing til að sjá og skilja að hér fer
sport sem er ekki á hvers manns færi. Kvikmyndavél-
arnar færa síðan áhorfandann nær þessum kolóðu
kusum en nokkur heilvita maður myndi vilja vera og
er það ansi hrikalegt sjónarspil. Perry bregður sér
sjálfur á bak og eykur þannig á trúverðugleika atrið-
anna, en einnig eru notaðar tölvubrellur sem pru svo
raunverulegar að ég barasta fann þær ekki.
Titill myndarinnar vísar til þess lágmarkstíma sem
knaparnir þurfa að sitja steikina til að fá stigagjöf.
8 Seconds (Band. 1994) 104 min.
Handrit: Monte Merrick (Mr. Baseball, Memphis Belle).
Leikstjórn: John G. Alvidsen (Power of One, Lean on Me).
Leikarar: Luke Perry (Buffy the Vampire Slayer), Stephen
Baldwin (Posse), Cynthia Geary (Northern Exposure), James
Rebhorn (Scent of A Woman), Carrie Snodgress.
Norræn kvennabókmenntasaga
í haust birtist annað bindi af fimm um þetta efni.
Eins og fyrsta bindi er þetta nær 600 bls., í stóru broti,
einkar fallega hannað og myndskreytt.
Efnislega er hins vegar meginmunur á þessum bind-
um. Hið fyrsta spannar nær þúsund ára tímabil, það
er því næsta ósamstætt ritgerðasafn. En þetta bindi
fjallar um bókmenntaverk norrænna kvenna á nítj-
ándu öld. Það er því miklu samstæðara, af tveim
ástæðum, held ég. í fyrsta lagi virðist bókmenntalíf
ekki hafa breyst stórlega á nítjándu öld nema hvað
Bókmenntir
Örn Ólafsson
það náði smám saman til fleiri lesenda. Bókmenntir
eru samdar af menntuðu fólki í borgarastétt. Það sama
gildir um þessar konur þótt Qölbreytni sé veruleg inn-
an þess ramma. Mést ber á húsmæðrum, kennslukon-
um og barnfóstrum. Og þjóðfélagsstaða kvenna virðist
ekki hafa breyst verulega heldur á nítjándu öld fyrr
en þá rétt undir lok aldarinnar þegar konur fara marg-
ar í launavinnu og kvenfrelsishreyfingin fer að hafa
veruleg áhrif. Þetta veldur efnislegri samfehu en hins
vegar er einnig samfella í umfiöhun því að undanfarna
áratugi hefur kvenbókmenntafræði mótast af því að
fiaUa um þessa höfunda auk þeirra sem koma í næsta
bindi.
Kvenskáld
Það fer varla miUi mála að aðstaða kvenna til rit-
starfa hefur versnað verulega á nitjándu öld. Allt frá
því í lok sautjándu aldar voru uppi konur sem voru
heimsfrægar fyrir ritstörf, einkum þóttu þær bera af
körlum í bréfasöfnum og enn í upphafi nítjándu aldar
var frú de Staél einhver frægasti stjórnmálahöfundur
Vesturlanda, höfuðandstæðingur Napoleons. En þetta
bindi rekur það hvemig nýtt viðhorf grefur um sig;
að það sé andstætt eðh sannra kvenna að skrifa eða á
annan hátt að koma fram fyrir almenningssjónir, því
verði aðeins líkt við vændi því staða kvenna sé á heim-
Uinu. Það er með ólíkindum hve fast þessi skoðun sat
í sjálfum skáldkonunum langt fram eftir öldinni. Að
vísu skrifa þær en verk þeirra eru þá þrungin þeim
boðskap að konur hljóti aö helga sig fiölskyldunni og
skirrast við bókmenntum og hvers kyns sviðsljósi!
Ekki er að undra að margar þeirra skrifuðu undir
dulnefnum og þá oft karlmannsnöfnum.
Þetta er merkileg bókmenntasaga og þótt meginá-
herslan sé enn sem fyrr á efnisval og afstöðu í einstök-
um ritverkum er hér stundum merkUega fiallað um
efnistök. Og þar voru þessar skáldkonur stundum
brautryðjendur nýjunga sem síðar urðu ríkjandi (im-
pressionisminn). Eg sakna þess helst að ekki skuli
meira horft til stóru menningarheildanna, ensku,
frönsku og þýsku. Mig meir en grunar að þar myndu
birtast merkUegar hUðstæöur og forsendur bók-
menntastarfs norrænna kvenna.
íslenski hlutinn
nær yfir einungis tólf bls., 2% ritsins. En það skýr-
ist af kaflanum sjálfum sem er ljóst og hressilega sam-
inn af Dagnýju Kristjánsdóttur. Hún segir fyrst frá
nafngreindum skáldkonum rímna og lausavísna og
sýnir að fátt greindi þær frá karlkynsskáldum. Þá seg-
ir í stuttu máli frá TorfhUdi Hólm sem var fyrsti at-
vinnurithöfundur íslands en í helmingi lengra máli
segir frá kvenréttindabaráttu Bríetar Bjamhéðinsdótt-
ur en einkum frá bréfum hennar tíl Laufeyjar dóttur
hennar. Þessi frásögn sýnir vel hve erfitt uppdráttar
menntakonur og skáldkonur áttu á íslandi áratugina
kringum síðustu aldamót og er óþarft að réttlæta hana
með því að kaUa bréf Bríetar „brevroman" enda verð-
ur ekki séð af umfiöUuninni að þessi bréf hafi verið
bókmenntaverk.
Þessi bók hefur mikið gildi fyrir íslendinga þótt eðU-
lega segi fátt af íslenskum skáldkonum í þessu bindi.
Hér birtist þó bakgrunnur þeirra sem seinna komu
fram og ekki síður bakgrunnur karlkyns skálda og
íslenskra lesenda. Því ritið er það rækilegt að hér birt-
ist blæbrigðarík mynd bókmenntalifs nítjándu aldar,
ekki síst þess sem þá var vinsælt en nú er löngu gleymt.
Nordisk kvindelitteraturhistorie II.
Faderhuset. 1800-1900
Ristjóri Elisabeth Moller Jensen.
Rosinante, Kaupmannahöfn 1993, 593 bls. (600 Dkr.)