Alþýðublaðið - 01.05.1967, Blaðsíða 3

3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 1. maí 1967
AÐ STJÓRNA MEÐ
VERKALÝÐNUM
EN EKKI Á MÓTI
VERKALÝÐSHREYFINGIN telur það mrkils virði að
þær ríkisstjórnir sem fara með völd hverju sinni,
séu vinsamlegar í garð samtaka vinnustéttanna og
vilji hafa,við þau samvinnu.
Hér á landi hafa hinir eiginlegu verkalýðsflokkar
aldrei náð meiri hluta á Alþingi, enda þótt þeir hafi
setið einir 'að stjórn allmargra. bæjarfélaga. Þess
vegna verður verkalýðshreyfingin jafnan að meta
samsteypustjórnir og gera sér grein fyrir, hvort
stefna þeirra og vilji er að styðja kjara- og réttinda-
baráttu verkalýðsins — eða spyrna fæti gegn sókn
hans.
Á fyrstu árum viðreisnarstefnunnar urðu allharðir
árekstrar milli ríkisstjórnar og verkalýðshreyfingar.
Síðan hefur verið unnið að betra samkomulagi. Urðu
tím'amót, þegar verðstöðvunarfrumvarp stjórnarinn-
ar var stöðvað á síðasta snúning á Alþingi — og
teknir upp samningar við verkalýðsfélögin í þeirra
stað. Þá beittu þingmenn Alþýðuflokksins sér mjög
á bak við tjöldin, en það hefur verið flokknum mik-
ið áhugamál að ríkisstjórni'n næði vinsamlegu sam-
bandi við verkalýðinn og reyndi að vinna með samtök
um hans.
Þetta takmark náðist að verulegu leyti með júnísam
komulaginu, sem frægt er orðið. Síðan það var gert,
má segja, að sambúðin hafi verið góð, enda hefur
ríkisstjórnin einlæglega vilj'að mikið á sig leggja til
þess að verða við óskum verkalýðssamtakanna og
tryggja vinnufrið. Með þessu samkomulagi hefur
verkalýðurinn fengið framgengt ýmsum miklum á-
hugamálum sínum, sem áhrif hafa á hag hinna lægst
launuðu. Ber húsnæðismálin þar hæst, en á því sviði
hefur samstarf ríkisstjórnar og verkalýðs leitt til þýð-
ingarmikilla nýjunga, sem mikil áhrif hafa haft á
íbúðabyggingar.
Til þess að meta rétt þessa sögulegu þróun verður
að líta aftur til ársins 1955. Þá kom til stórátaka milli
verkalýðs og atvinnurekenda, enda hafði verðbólga
verið mikil. Þá sat ríkisstjórn Framsóknarflokksins
og Sjálfstæðisflokksins. í stað þess að taka að sér hlut
verk sáttasemjara og greiða fyrir samkomulagi, sner-
ist stjórnin gegn verkalýðnum. Var haldið fram þeirri
kenningu, að kaupskrúfa væri aðalorsök verðbólgunn-
ar, og þyrftu verkalýðsfélögin að „tapa verkfalli“. Þá
mundi skaplegar ganga í framtíðinni.
Þessi stefna leiddi til einhverra mestu verkfalls-
átaka í sögu þjóðarinnar. Þúsundir manna og kvenna
lögðu niður störf og fylktu liði til varnar réttindum
sínum, og tjón af vinnustöðvuninni nam stórfé.
Alþýðuflokkurinn var þá utan ríkisstjórnar, og féll
hlutverk sáttasemjara ekki sízt á Emil Jónsson. Hann
lagði fram hugmyndina um atvinnuleysistrygging-
ar, sem leysti málið. Þar með var la’gður grundvöllur
að þeim tryggingum sem 'að vísu hefur lítið reynt á
vegna nógrar atvinnu, en sjóðir þeirra hafa reynzt
þýðingarmikill aflgjafi með lánum tif margra þeirra
framkvæmda, sem hafa tryggt öllum vinnu undan-
\ farin ár.
Sagan frá 1955 sýnir, hvað gerist ef ríkisvaldið og
verkalýðurinn standa á öndverðum meiði. Þjóðin í
heild bíður tjón.
Til skamms tíma hefur flokkapólitík haft mikil á-
hrif á þessi mál. Allir flokkar’hafa nú nokkur áhrif
innan verkalýðssamt-akanna. Skammsýnir menn hafa
talið sjálfsagt að beita verkfallsvopninu gegn ríkis-
stjórnum, sem þeim eru andstæðar í flokkadeilum.
Hefur oft kveðið rammt að þessu, og er þetta einhver
skaðlegasti þáttur íslenzkra verkalýðsmála, sem
sýnir mikinn vanþroska. Það er fráleitt, að allir stjórn
arandstæðingar eigi að geta beitt verkalýðsfélögum
gegn öllum ríkisstjórnum til að stytta valdadaga
þeirra. Til þess skollaleiks er verkfallsvopnið alltof
dýrmætt. Hugsanlegt er að sjálfsögðu, að verkalýðs-
hreyfingin neyðist til að verja hendur sínar, en þá
verður vopnið að vera beitt, en má ekki vera deigt
'af óhyggilegri ofnotkun.
Góð sambúð ríkisstjórnar og verkalýðshreyfingar
er eitt hið verðmætasta, sem unnizt hefur á síðustu
árum. Þetta samstarf hefur fært verkalýðnum mik-
inn ávinning, og hafa leiðtogar samtakanna margir við
urkennt það, þótt þeir séu ekki pólitískir stuðnings-
menn stjórnarinnar.
Það er mikilsvert fyrir þjóðina í heild, að þetta
samstarf haldist og íslandi verði í framtíðinni jafnan
stjórnað MEÐ verkalýðshreyfingunni en ekki Á
MÓTI henni.