Alþýðublaðið - 13.08.1967, Qupperneq 5

Sunnudags Alþýðublaðið — 13. ágúst 1967
5
JuK/tudsUjf

Ritstjórl: Benedikt Gröndal. — Eitstjóri Sunnudagsblaðs: Kristján
Bersi Ólafsson. — Sfmar: 14900—14903. — Auglýsingasími 14906.
Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu, Eeykja\dk. — Frentsmiðja
Alþýðuhlaðsins. Sími 14905. Askriftargjald: kr. 105,00. — í lausa-
sölu: kr. 7,00 eintakið. — Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
ÞRATEFLI
AUGLJÓST ER, að Bandaríkjamenn
hafa hraðvaxandi áhyggjur af ófriðin-
um í Vietnam og hrýs hugur við þeirri
tilhugsun, að nú þurfi að senda tugi
þúsundir hermanna til viðbótar austur
þangað og stórauka skatta til að standa
undir kostnaði. A sama tíma blasir við
hið risavaxna verkefni að þurrka út fá-
tækrahverfi borga og gera lífskjör
blökkmanna betri.
Fréttaritari „New York Times” í Víet-
nam hefur nýlega sent blaði sínu lýs-
ingu á ástandi þar, og er mun svart-
sýnni en stjórnin í Washington um ófrið
inn. ILann segir, að stríðið í Víetnam
virðist vera þrátefli, sem ógerningur sé
að losna úr.
Enda þótt Bandaríkjamenn hafi fellt
um 200.000 hermenn andstæðinga sinna,
er herstyrkur Vietcong í dag meiri en
nokkru sinni fyrr.
Þrátt fyrir loftárásir og hernað Banda
ríkjamanna eru hermenn Vietcong nú
búnir fullkomnustu vopnum, muníbetri
en þeir áður höfðu.
Bandaríkjamenn og bandamenn þeirra
eiga erfitt með að senda öllu meira lið
án sérstakra ráðstafana heima fyrir.
Norður Vietnam hefur aðeins sent
fimmta hluta hers síns til Suður Viet-
nam.
Ef Bandaríkjamenn færu frá Suður
Vietnam, segir Times, mundi stjþrnin
í Saigon hrynja eins og spilaborg á
skömmum tíma. Svo litlum árangri
hefur verið náð við umbætur í landinu.
Framlag Suður Vietnam til ófriðarins
er sagt vera lítið, enda skorti þar mjög
menn með forustuhæfileika.
Þessar staðreyndir, sem New York
Times bendir á, eru uggvænlegar, af
því að friður virðist svo fjarri. Þó má
ekki örvænta, og verða allir sem ein-
hverju geta um ráðið að freista þess
að fá aðila að samningaborði. Verður
að finna leið út úr þessum sorglega ó-
ÚTSALA
Á HANDTÖSKUM.
MIKIL VERÐLÆKKUN.
BERNHARÐ LAXDAL
KJÖRGÁRÐL
Kópavogur
Alþýðublaðið vantar börn til blaðburðar í
Austurbæ og Vesturbæ.
Upplýsingar hjá afgreiðslu blaðsins í Kópa-
vogi í síma 40753.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
friði og gera síðan stórátak til að hjálpa fólkinu í
hinu ógæfusama landi til að byggja það upp á frið-
samlegan hátt.
Forsetakosningarnar í Suður-Vietnam eru lítið
meiri en leikur harmleiks öllu frekar en skopleiks.
Virðast Vesturálfumenn ætla >að læra seint, að þeir
geta ekki flutt stjórnarkerfi sín og pólitíska hugsun
til annara landa eins og tyggigúmmí. Það þarf
meira til.
HAUKUR RAGNARSSON tilraunastjóri skrif-
ar kjallaragreinina í dag og fjallar hún um
tilraunastöð Skógræktar ríkisins að Mógilsá.
við Íhlíð iþess önnur afbrigði af
lerki á sambærilegum aldri.
Af þessú dæmi getum við séð,
að hvaða atriðuim rannsóknar.
starfsemi í skógrækt þarf að
ibeinast, en það eru:
1. Mælingar og rannsóknir á
þeim tegundum og afbrigðum,
sem gróðursett hafa verið í ís-
lenzka mold.
2. Rannsóknir á vaxtarskil-
yrðum í hinum ýmsu landshlut
um og innan þeirra og saman-
burður á þeim, t.d. veðurfars-
og jarðvegsrannsóknir.
3. Samanburðartilraunir á
tegundum og afbrigðum og sam
anburður á ræktunaraðferðum
við mismunandi skiiyrði um
land allt.
Rannsóknarstöð Skógræktar
ríkisins á Mógilsá er ætlað að
verða miðstöð þessarar tilrauna
starfsemi. Þar á að vinna úr
þeim gögnum, sem aflað er víðs
vegar um land. Sú úrvinnsla er
oft mjög tímafrek, og til henn-
ar þarf góðar vinnuaðstæður,
sem verða munu á Mógilsá nú,
þegar stöðin er fullbyggð. Auk
þess verða á Mógilsá skilyrði til
þess að gera ýmsa hluti, sem
sér^laka aðtöðu þarf til, t.d.
gróðurhús, sérstaklega útbúið
fyrir græðlingaræktun. Þegar
velja á stöð fyrir miðstö rann-
sóknarstarfsemi, er margs að
gæta. Eitt af því nauðsynlegasta
er að geta haft samband við aðr
ar rannsóknarstof. og notað sér
þá þjónustu sem þær láta í
té. Það er svo takmarkað fé,
sem lítið þjóðfélag getur lagt
af mörkum ‘til rannsóknarstarf-
semi í landinu, og því verður
að komast hjá öllum tvíverkn-
aði. í þessu sambandi má geta
þess, að ekki kom til greina
lí^ð fást við fullkomnar' jal’ð-
vegsathuganir við rannsóknar-
stöð í skógrækt, þegar til er
stofnun á næstu grösum, sem
tekið getur að sér slíkar athug-
anir. Mikill, ef ekki mestur
tíimi sérhverrar rannsóknarstofn
unar fer í það að vinna úr gögn
um, og fylgja því tímafrekir og
kostnaðarsamir útreikningar.
Þróunin er nú orðin sú, að mest-
ur hluti slíkrar reiknivinnu fer
fram í svokölluðum tölvum, og
er því nauðsynlegt að hafa greið
an aðgang að þeim. Nauðsynlegt
er fyrir hverja rannsóknarstfn.,
að hafa greiðan aðgang að góð-
um bókasöfnum í skyldum fræði
gr„ Þegar fjallað var um stað-
setningu stöðvarinnar, voru of-
angreind atriði höfð í huga, og
því ljóst, að ætla yrði þessari
miðstöð rannsóknarstarfsemi í
skógrækt stað í Reykjavík eða
í næsta nágrenni hennar. Mó-
gilsá varð því fyrir valinu af
eftirfarandi ástæðum: í fyrsta
lagi af ofangreindum ástæðuim,
í öðru lagi vegna þess, að þar
fékkst nægilegt landrými til
þess að framkvæma ýmsar til-
raunir, sem ætla má, að hafi
almennt gildi fyrir Suðvestur-
land allt, og í þriðja lagi vegna
þess, að þar fékkst kostnaðar-
lítið nægur jarðhiti til upphit-
unar húsa, gróðurhúss og vænt
anlegra vermireita.
Veturinn 1963 — 1964 var unn
ið að leikningum húsa að Mó-
gilsá. Arkitektar voru þeir
Gunnlaugur Pálsson og Hörður
Bjarnason, og unnu þeir í sam-
ráði við stjórnarnefnd þjóðar-
gjafarinnar og þann, sem grein
þessa ritar. Hinn 15. maí 1964
stakk Guðmundur í. Guðmunds-
son, þáverandi utanríkisráð-
'herra, fyrstu skóflustunguna að
viðstöddum forvígismönnum
skógræktar, nokkrum Noregs-
vinum og fulltrúum sveiarfélags
ins og fréttamönnum. Nokkrum
dögum síðar hófust svo bygg-
ingaframkvæmdir. Hlöðver Ingv
arsson var yfirsmiður, en höf-
undur þessarar greinar hafði
yfirumsjón með verkinu. Bygg-
ingarframkvæmdum var svo
lokið sumarið 1965, og hafði þá
verið varið til þeirra 4/5 norsku
þjóðargjafarinnar.
Tvö hús voru byggð, rann-
sóknarstöð og íbúðarhús fyrir
mann þann, sem hafa á daglega
umsjón með starfseminni á staðn
um, en það er Gunnar Finn-
bogason. Rannsóknarstöðin er
1050 rúmmetrar að stærð. Mest
ur hluti hússins er á tveimur
hæðum. Á efri hæðinni er rúm-
góð rannsóknarstofa, tvö skrif-
stofuherbergi, bókasafn og fund
arherbergi og lítið gestaher-
bergi. Á neðri hæðinni er skjala
geymsla, geymsluherbergi,
þreskiherbergi og herbergi fyrir
kæligeymslu fyrir plöntur. Þá er
á jarðhæð vinnusalur og úr hon-
um innangengt í gróðurhús.
Innréttingum mun að mestu
leyti lokið á þessu vori, og verð
ur rannsóknarstöðin þá allvel
búin tækjum. Mikið af tækjum
barst Skógrækt ríkisins að gjöf
sumarið 1966 frá stjórn þýzka
sambandslýðveldisins, en hún
afhenti þau að Mógilsá. Þá hef-
ur verið komið fyrir kæliskáp
fyrir fræ og kæligeymslu fyrir
plöntur, og ýmis fleiri tæki og
verkfærf ihafa verið útveguð.
Loks er að minnast höfðinglegr
ar gjafar, sem rannsóknarstöð-
inni barst frá börnum Guttorms
heitins Pálssonar skógarvarðar,
til minningar um föður sinn.
Gjöfinni skal varið til bóka-
kaupa og verður stofn að vænt-
anlegu bókasafni á staðnum.
Mikið hefur verið unnið að
lagfæringu á umhverfi stöðvar-
innar, lítill græðireitur hefur
verið undirbúinn og skjólbelti
gróðursett.
Skipulag rannsóknarstarfsem-
innar hefur ekki verið ákveðið,
en væntanlega verður stöðinni
sett reglugerð, sem vinna skal
eftir, og stjórn, sem fylgist með
starfsemi hennar.
Að lokum skal lítillega getið
þeirra rannsókna, sem sitja
munu í fyrirrúmi. Fyrst er þá
að telja rannsóknir og mæling-
ar á gróðursetningu liðinna ára
og framkvæmd samanburðartil-
rauna með mismunandi tegund-
ir og afbrigði í ýmsum lands-
hlutum. Af öðrum rannsóknum.
sem ofarlega eru á listanum,
eru gróðurrannsóknir, jarðvegs-
athuganir og áburðartilraunir,
svo og tilraunir með mismun-
andi ræktunaraðferðir. Þá verð
ur aðstaða til þess að fjölga
barrviðum með græðlingum, og
verður þá einkum reynt að
fjölga einstaklingum, sem stað-
ið liafa af sér öll liret. Þetta
verður gert í gróðurhúsi, sem
sérstaklega er til þess búið.
konar veðurathugunum í sam-
Nokkuð mun unnið að ýmiss
ráði við spírunarrannsóknir á
öllu því fræi, sem sáð er í gróðr
arstöðvar Skógræktar ríkisíns og
einnig mun stöðin annast þresk
ingu fræs, en nú er svo komið,
að allmargar tegundir hafa unn
ið sér þann þegnrétt í landinu,
að þær eru farnar að bera þrosk
að fræ. Að lokum vil ég svo
geta eins rannsóknaratriðis,
sem of lítið hefur verið sinnt,
og það eru rannsóknir og sam-
anburður á hinum mörgu birki-
stofnum landsins. Birkið er sá
trjágróður, sem þraukað hefur
af öll hret liðinna alda, og með
úrvali og kynbótum má áreiðan-
lega bæta þessa iharðgeru inn-
lendu tegund, svo, að henni
verði meiri sómi sýndur en ver-
ið hefur á undanförnum árum.