Alþýðublaðið - 05.11.1967, Síða 9

Sunnudags AlþýSublað — 5. nóvember 1967
Sé það talið ársverk að semja
meðalstóra skáldsögu og 2500 ein-
tök meðalupplag slíkrar bókar
þarf höfundur hennar að bera
meðal-árslaun úr býtum til að
geta stundað starf sitt til fram-
búðar og af nokkurri alúð. Sam-
kvæmt nýrri neyzlurannsókn
nema þurftartekjur meðal-fjöl-
skyldu um 250 þúsund krónum á
ári, og þarf höfundurinn því að
fá í sinn hlut 100 krónur af hverju
eintaki ef bók hans selst í þessu
upplagi. Það eru 25% ef meðal-
verð væri talið 400 krónur. Þetta
dæmi er einfalt, — en einhvern
slíkan reikning hljóta samtök
rithöfunda að bera fyrir sig í
samningum um kjaramál félags-
manna sinna. Og augljóslega
hljóta rithöfundasamtökin að beita
sér fyrir því að fá viðurkenndan
einhvern normal-samning sem fé-
lagsmenn geti stuðzt við í við-
skiptum við útgefendur sína. Yera
má að útgefendur telji að bóka-
útgáfa okkar mundi ekki standast
slík ritlaun — þó hún standist úr-
elt bókband viö óhóflegu verði.
En getur bókaútgáfa staðizt án
frumsaminna bókmennta? Ragn-
ar í Smára stakk upp á því að
ríkið skærist í þennan leik og
„greiddi niður” kostnaðarverð
bókmennta eins og margt annað,
með því að styrkja útgáfu frum-
saminna bókmennta af opinberu
fé, og taldi það hliðstætt stuðn-
ingi við annað listastarf í land-
inu. Má vera að þetta sé rétt
lausn — þó sjálfsagt yrði kurrað
um framkvæmd hennar. Og áður
en svo langt er gengið þarf
minnsta kosti að ganga úr skugga
um að bókaútgáfa sé ekki einfær
um að standa undir tilkostnaði
sínum.
[
" ins og bókaútgáfu er komið
hér á landi virðist hún stödd í
vítahring. Lesendur hafa vanizt
við að kaupa fyrst og fremst bæk-
lir af tiltekinni mjög svo fá-
breyttri gerð og að mestu eða ein-
vörðungu á tilteknum 'tíma árs-
ins. Vegna þessa vaná lesenda
leggja bóksalar langmest upp úr
sölu innlendra bóka að haustinu
og fram að jólum, senda útgefend-
ur flestar bækur sínar á markað
þann tíma sem sölulíkur teljast
mestar, miða bókagerðarmenn
sín verk við þær kröfur sem jóla-
markaðurinn gerir um gerð og út-
lit bóka. Reynsla útgefenda herm-
ir að með þessum söluháttum fari
upplag bóka síminnkandi, og hlýt-
ur verð að hækka að því skapi;
en hækkandi bókaverð stuðlar
enn að því að markaðurinn
minnki. Engu að. síður virðist upp-
lag íslenzkra bóka æðibreytilegt.
Eftir því sem næst verður kom-
izt gefa útgefendur sem selja
bækur sínar á almennum markaði
þær út í upplagi sem nemur svo
sem 1000—3000 eintökum, stöku
bók í minna upplagi, einkum
ljóðabækur, og stöku bók sem
hefur miklar sölulíkur í stærra;
upplag bókafélaga má áætla með
sama fyrirvara 1500—4000 eintök.
Þó verður upplag einstakra bóka
til muna meira: alfræðibækur Al-
menna bókafélagsins eru gefnar
út í 6000 eintökum, orðabók
Menningarsjóðs í 8000, og dæmi
hafa verið nefnd um bækur sem
seldust í 10 þúsund og 15 þús-
und eintökum. í slíku upplagi
seljast bækur ekki í venjulegri
bókaverzlun. Og sterk rök virðast
hníga að því að hér eins og ann-
ars staðar sé hin hefðbundna
bókaverzlun að verða úrelt og
megni ekki lengur að viðhalda
nauðsynlegu sambandi höfunda
og útgefenda annars vegar, kaup-
enda og lesenda bóka hins vegar.
Hér á landi hafa bókafélögin
orðið til að koma á nýjum sölu-
háttum bóka. Athyglisvert er dæmi
Almenna bókafélagsins sem telur
um 8000 félagsmenn og gefur út
bækur sínar í 3000—4000 eintök-
um að meðaltali að sögn Baldvins
Tryggvasonar. AB selur bækur
sínar árið um kring og að lang-
mestu leyti til áskrifenda, bók-
IS
sala þess í verzlunum mun vera
óveruleg og bækur félagsins ekki
notaðar nema að mjög litlu leyti
til gjafa. Ætli viðskiptum við
önnur bókafélög sé ekki svipað
farið, menn kaupi bækur þeirra
einkum til eigin afnota, meðan
hin hefðbundna bókaverzlun verð-
ur æ háðari gjafamarkaði jól-
anna? Bókafélögin sanna að með
nýrri sölutækni má ná betri ár-
angri en venjulegum bókaverzl-
unum auðnast, og gæti sá árangur
sjálfsagt orðið betri með auknu
samstarfi þeirra innbyrðis, til að
mynda með sameiginlegri dreif-
ingu sem eflaust yrði til verulegs
sparnaðar fyrir þau öll. En bóka-
félögin leysa ekki vanda bóksöl-
unnar til neinnar hlítar — né
er það æskilegt neinna hluta
vegna að bókaútgáfa færist í enn
meira mæli í hendur þeirra. Vel
rekið bókafélag hlýtur sjálfrátt
eða ósjálfrátt að miða að því að
einoka lesendahóp sinn, reyna að
fullnægja þörfum hans, fyrir lestr-
arefni, og verður útgáfa þess fjöl-
breytt að því skapi og vandað til
hennar eftir mati félagsins á' les-
endum sínum; starf bókafélags
takmarkast að hinu leytinu af
kaupgetu og smekk viðskipta-
manna þess. Þótt gott bókafélag
■sé þarfiegt fyrirtæki er það því
þarflegast að önnur bókaútgáfa
og bóksala í landinu fari fram
með eðlilegum hætti.
Á
" "hugi virðist á hinn bóginn
takmarkaður á því að rjúfa víta-
hring hinnar venjulegu bóksölu
þrátt fyrir góð orð þeirra sem
við hann koma. Áreiðanlega má
þó ýmislegt gera sem til þess
væri fallið að auka tilbreytni í
bóksölu — og þar með bókagerð
og bókaútgáfu. Hugmynd Gils
Guðmundssonar um „bókaviku”
■sem hagnýtti alla áróðurs- og aug-
lýsingatækni nútímans bókinni* til
Framhald á 14. siðu.
T
PYREX
OFN FASTAR SKÁLAR OG FÖT
MEÐ LOKI.
v«",ÍÍD

MUC/Ij
BAZAR
Verkakvennafélagsins Framsóknar verður
þriðjudaginn 7. nóvember í Góðtemplarahús-
inu, kl. 2 s.d.
Komið og gerið góð kaup.
BAZARNEFND.
HÁTÍÐARSAMKOMA
a£ tilefni 50 ára afmæli Sovétríkjanna í Há- j
skólabíói 6. nóvember 1967.
EFNISSKRÁ: '
Samkoman sett
Árni Bergmann, formaður Reykjavíkurdeild-
ar MÍR . \
Ávörp flytja
Gylfi Þ. Gíslason, menntamálaráðherra
Nikolaj Vazhnov, ambassador Sovétríkjanna
M.N. Sukhorútsjenko, aðstoðarsjávarútvegs-
málaráðherra Sovétríkjanna, forseti íslands-
vinafélagsins í Moskvu
Októberbyltingin 50 ára
Brynjólfur Bjarnason, fyrrverandi mennta-
málaráðherra
Karlakórinn Fóstbræður syngur
Ragnar Björnsson stjórnar
HLÉ
Tónleikar sovézkra Iistamanna
Ljúdmila ísaeva, sópransöngkona, Samúil
Fúrer, fiðluleikari. Undirleik annast Taisia
Merkúlova
Kynnir verður Jón Múli Árnason
Auglýsig í Alþýðubtadinu