Alþýðublaðið - 05.01.1968, Síða 5

ÚR HEIMI VÍSINDANNA
Hvers vegna lifa
sumir af krans-
æöastíflu?
VISSIR skapgerðar eiginleik-
ar geta haft úrslita áhrif á það
hvort miðaldra menn lifa af
hjartaslag.
Þetta er tilgáta sett fram af
Dr. Oglesby Paul, við háskólann
í Illinois, eftir að hafa rann-
sakað ýtarlega 2000 starfsmenn
iðnfyrirtækis nokkurs í Chicago.
Mennirnir sem voru á aldrin-
um 40—55 ára fengust við marg-
vísleg störf innan iðnfyrirtækis-
ins. Voru m. a. verkstjórar, iðn-
verkamenn, skrifstofumenn, verk-
fræðingar o. s. frv. Gengu þeir
aliir undir nákvæma læknisrann-
sókn, en engin merki komu fram
um hjartasjúkdóm meðal nokk-
urs þeirra. Síðan gengu þeir
árlega undir sams konar rann-
sókn.
Allir gengu þeir undir
visst skapgerðarpróf (skamm-
stafað MMPI) við fyrstu hjarta-
rannsóknina og einnig, eða þeir
sem þá voru á lífi, að fimm ár-
um liðnum.
Meðan á rannsóknum stóð sem
tóku yfir fimm ára tímabil, fengu
106 mannanna kransæðastíflu
og þar af létust fimmtán fáum
mínútum eftir að þeir kenndu
sjúkdómsins. Gerður var saman-
burður á skapgerðarprófum
þeirra sem létust og hinna sem
lifðu hjartaslagið af til loka
rannsóknartímabilsins. Menn-
irnir sem létust virtust hafa eft-
irfarandi skapgerðareinkenni í
mun ríkari mæli, á mælikvarða
MMPI skapgerðarprófsins, en
þeir sem náðu sér aftur.
★ TAUGAVEIKLUNAR
MÆLIKVARÐINN.
Þessi mælikvarði mælir að
hve miklu ieyti mikil geðræn
spenna (stress) getur valdið
greinilegum taugaveiklunar ein-
kennum eða líkamlegum sjúk-
dómseinkennum.
★ GEÐVEIKLUNAR
MÆLIKVARÐINN.
Aðaleinkenni þeirra sem
til þessa hóps telja er skortur á
djúpu tilfinningalífi. Þeir eru e.
t. v. í andstöðu við þjóðfélagið
og hafa ríkari tilhneigingu en
aðrir 'til þjófnaðar, eru lausir í
rásinni í kynfei’ðismálum og
háðir áfengi cða eiturlyfjum.
★ MÆLIKVARÐI Á
ÞVINGANDI HÁTTALAG.
Undir þennan mælikvarða
flokkast þeir einstaklingar sem
þjást af tilhæfulausum ótta eða
þvingandi háttalagi, t. d., óhóf-
legum handþvotti eða því, að
þurfa að vera sífellt að telja
alla mögulega hluti.
Einnig kom fram, að þeir, sem
létust, höfðu meiri tilhneigingu
til þunglyndis og bölsýni en þeir
sem náðu sér aftur eftir krans-
æðastífluna.
Sítrónusafi
notaður við
sálgreiningu
EINS og allir vita, fá þeir menn
vatn í munninn af góðri matar
lykt. En nýlega hefur komið
fram, að samband er á milli
munnvatnsframleiðslunnar og
persónugerðar manna. Þótt ótrú-
legt megi virðast lítur út fyrir að
munnvatnið sem myndast þegar
nokkrir sítrónusafadropar eru
settir á tungu þína sé grundvöll-
ur mikilvægrar sálgreiningar.
Sálgreiningunni er ætlað að
segja til um hvort viðkomandi
sé inn- eða út-hverfur. En það er
eitt þeirra grundvailar atriða sem
allar skapgerðar rannsóknir
reyna að komast að. Gildir þá
einu hvort verið sé að velja
geimfara eða sálgreina tauga-
veiklað barn.
Þær aðferðir sem notaðar
hafa verið fram að þessu til að
komast að raun um hvort við-
komandi sé inn- eða úthverfur
eru í formi spurninga. Sítrónu-
safagreiningin virðist hafa marga
kosti fram yfir spurningaformið.
Hún er fljótvirk, auðveld í notk-
un og umfram allt érangursrík,
og engu máli skiptir hve tauga-
veiklaður tilraunaþeginn er. Þar
að auki er ekki hægt að ljúga
að sítrónusalanum.
Sítrónusafagreiningin var fyr-
ir nokkru reynd á hundrað
manns af prófessor H. J. og Sy-
bil Eysenck við háskólann í
London. Voru þetta sjálfboöa-
liðar, 50 konur og 50 karlar.
Eðlileg munnvatnsframleiðsla
hvers og eins var rnæld með sér-
stökum svampi sem settur var í
20. sek. að niunnvatnskirtlun
um undir tungunni.
Mismunurinn á þunga svamps-
ins, sem mældur var á undan
og eftir, sýndi eðlilegt magn
munnvatnsframleiðslunnar. Því
næst voru fjórir dropar af sítr-
ónusafa settir á tungu hvers
sjálfboðaliðans. Við það jókst
framleiðsla munnvatnskirtlanna
og var nú mælt hve mikið magn
af munnvatni myndaðist umfram
eðlilega framleiðslu.
Niðurstöðurnar sýndu náið
samband milli innhverfrar skap-
gerðar og munnvatnsframleiðsl-
unnar. Því innhverfari sem
sjálfboðaliðinn var, þeim mun
Framhald á 11. síðu.
Minningarorð:
Gunnar Davíösson
i
GUNNAR Friðþjófur Davíðsson
skrifstofustjóri í Utvegsbankan
um í Reykjavik var fæddur í
Hafnarfirði 13. febrúar 1910 og
var því á 58. aldursári, er hann
lézt í Landspítalanum 27. des.
síðastliðinn.
Foreldrar Gunnars voru Da-
víð Kristjánsson trésmiður í
Hafnarfirði og Ástríður Jens-
dóttir kona hans. Davíð var æít
aður úr Þingeyjarsýslu, frjáls-
lyndur hugsjónamaður. — Hann
hneigðist mjög að guðspeki-
kenningum og var einn af braut
ryðjendum Alþýðuflokksins í
Hafnarfirði og lengi bæjarfull-
trúi hans. Ástríður var frá
Feigsdal í Arnarfirði, mikil
myndarkona í sjón. og reynd.
Gunnar Davíösson
Þau Davíð og Ástríður áttu
3 syni og eina dóttur, sem dó
á barnsaldri. Gunnar var yngst
ur systkinanna. Hann missti
móður sína 15 ára gamall og
tveimur árum síðar lézt annar
bræðra hans. Hinn bróðirinn
er nú einn á lífi systkinanna.
Það er Jens Davíðsson trésmið-
ur í Hafnarfirði, valinkunnur
maður. Voru þeir bræður, Jens
og Gunnar, jafnan nijög sam-
rýndir.
Gunnar fór ungur að vfnná
við Verzlun Þorvalds Bjarnason
ar í Hafnarfirði, fyrst sem seuri-
ill, en síðar sem afgreiðslumatJ-
ur. Þótti bann strax trúr og
lipur starfsmaður. Er það fil
marks um álit húsbónda toanr
á honum, að þegar hann hætti
þar störfum til þess að stunda
nám við Verzlunarskóla íslands.
gaf Þorvaldur Bjarnason to07i-
um gullúr sem. viðurkenningi»i
Hann lauk prófi úr Verzlunar-
skólanum árið 1933 og hóf þá
störf sem bókari og siðar gjatl
keri hjá Bæjarútgerð Hafnar-
fjarðar. Var hann þar til 1942,
að hann í'éðist í Útvegsbauk-
ann í Reykjavík og sinnti þar
gjaldkerastörfum. AðalgjalU
keri bankans varð hann 1956,
en síðar gerðist hann skrifstofu
stjóri þax í bankanum.
Vinsældir Gunnars í star.it
minnkuðu ekki, þótt störf hniiS
yrðu ábyrgðarmeiri og yfirgrips
meiri en fyrrum. — Hann var
hinn mesti reglumaður um alla
hluti og mjög vandlátur viö
sjálfan sig um að hvert verk
væri sem bezt af hendi leyst’.
Hann var lipur, greiðvikinn og
sanngjarn við starfsfélaga sina
og undirmenn. Það var þægi-
legt að eiga við hann skip>i
vegna hóglátrar glaðværö u
hans og lipurðar, en jafnframt
var hann trúr starfsmaö'iu
þeirrar stofnunar, sem hann
vann við. Það er því ekki aS
undra, þótt yfirmenn hans og
undirmenn, samstarfsmenn og
viðskiptavinir sakni hans, þog-
ar hann nú er horfinn.
Gunnar kvæntist 6. febrúar
1943 Svanhvít Guðmundsdótt-
ur, dóttur Guðmundar Magnús-
sonar skipstjóra í HafnarfirJi
og síðar í Reykjavík og konu
hans, Margrétar Guðmundsdólt
ur, útvegsbónda á Brunnastö'i-
um á Vatnsleysuströnd, ívars-
FramhaW á 11. síðu.
JOHNSON forseti tilkynnti um
láramótin nýjar reglur sem ætl
að er að draga verulega úr hin
um mikla gjaldeyrishalla Banda
ríkjanna. Mesta athygli vekur
það, að hann hefur takmarkað
rétt amerískra fyrirtækja til að
„fjárfesta í Evrópu og nokkrum
öðrum löndum. Er bannið af-
dráttai'laust um alla Evrópu, —
nema Bretland, en það er und-
anskilið vegna hins nána sam-
'bands hinna engilsaxnesku
þjóða — og án efa til að hjálpa
Bretum út úr efnahagserfiðleik
um sínum. Þá yerður fjárfesting
minnkuð í löndum eins og Kan-
ada og Ástralíu.
Þessar ráðstafanir munu ekki
aðeins þykja nauðsynlegar til
að styrkja dollarinn, heldur
munu þær bæta sambúð Banda
ríkjanna við mörg lönd. Und-
anfarin ár hafa bandarísk fyr-
irtæki seilzt freklega inn á svið
efnahagslífs Evrópu og keypt ■
upp gömul og gróin stórfyrir-
læki. Alkunn eru dæmin úr
bílaiðnaðinum. General Motors
á Vauxhall í Englandi og Opel
í Þýzkalandi, Ford á Cortínu í
Englandi, Taunus í Þýzkalandi
og svo framvegis.
Þetta hefur satt að segja geng
ið svo langt, að Evrópumönnum
þykir nóg um. Ýmis stórfyrir-
tæki eins og Swiss Aluminium
hafa gert sérstakar ráðstafanir
til þess að amerískir aðilar geti
ekki keypt hlutabréf og náð
valdj á fyrirtækinu. Sérstaklega
hafa menn í Frakklandi litið
þessa útþenslustefnu dollarsins
óhýru auga — og er það ekki
allt gaullismi.
Að baki þessari þróun eru nð
visu orsakir, sem verður að gefa
gaum. Þær eru einfaldar en ó-
þægilegar staðreyndir: Banda-
ríkjamenn eru ekki aðeins komn
ir lengra í tækni, heldur eir.nig
og ekki síður í skipulagningu,
stjórnun og sölu en Evrópu-
menn. Leiðin til að minnka
þetta bil er þó ekki 'sú, að Banda
ríkjamenn kaupi upp mestallan
iðnað Evrópu.
Hin vanþróuðu lönd eru r,ð
sjálfsögðu undanskilin reglum
Johnsons forseta. Ekkert er
eðlilegra en að bæði fé og tækni
kunnátta síreými frá auðuig-
asta ríki heims til liinna fá-
tæku. En það verður að gerast
á eðlilegan hátt, ekki þannig að
hin nýju og fátæku ríki verði
bananalýðveldi.
Ekki verður séð, fljólt á lit-
ið, hvort skipanir Johnsor.s
hafa ’áhrif á málefni okkai' í's-
lendinga. Hér skortir án efa
erlent fjáriuagn á næstu árum,
I.
þótt rétt sé að fara þar rre.5
gætni, eins og Alþýðuflokkur
inn hefur bent á. Helzt hefur
verið talað um amerískt fé í
olíuhreinsunarstöð, en það or
vonandi hægt að fá frá ýmsurn
öðrum löndum, þegar því mikla
máli verður hrundið af stað.
— ALbÝÐUBLAÐIÐ 5
4 janúar 1968