Alþýðublaðið - 09.01.1968, Page 4

Ritstjórn: Benedikt Gröndal. Símar 14900 — 14903. — Auglýsingasími: 14906 —
Aðsetur: Alþýðuhúsið við Hverfisgötu. Reykjavík. — Prentsmiðja Alþýðublaðsins.
Sími 14905 :— Áskriftargjald kr. 120.00. í lausasölu kr. 7,00 eintakið. — Útgefandi:
Alþýðuflo .kurinn. «
Mestu aflaklær veraldar
STórilÐJA er eitt af trúarat-
riðum flestra íslendinga í dag.
Nýjar starfsgreinar, framleiðsla
í stórum stíl eins og áburður, sem
ent eða ál, munu hafa mikla þýð-
ingu fyrir afkomu þjóðarinnar á
komandi árum.
Stóriðnaður er annað orð, sem
ekki er eins oft nefnt. Það má
nota um iðngreinar, sem tíðum
eru dreifðar á mörg fyrirtæki, en
samanlagt hafa svo mikla fram-
leiðslu og veita svo mörgu fólki
atvinnu, að þær eru stór og þýð-
ingarmikill hluti efnahagslífs-
ins. Fyystiiðnaður og síldariðnað-
ur eru glögg dæmi um þessar
greÍRt>'“.
Síðastliðinn sunnudag birti Al-
þýðublaðið yfirlitsgrein um
skipasmíðar á íslandi. Hún leiddi
í ljós, að þær eru þegar orðnar
að stóriðnaði í landinu, og eru
þó möguleikar á aukningu hans
og stækkun sýnilega miklir.
Hér eru þegar sex stálskipa-
smíðastöðvar, sem hafa 350
manns í vinnu.
Hér eru tvær tréskipasmíða-
stöðvar, sem hafa tæplega hund-
rað manns í vinnu.
Loks eru í landinu 15 dráttar-
brautir, sem eingöngu fást við
viðgerðir skipa, og starfar þar
mikill fjöldi manna.
Það vakti mikla ánægju, er
ríkisstjórnin tilkynnti fyrir jól,
að Slippstöðin á Akureyri mundi
smíða tvö strandferðaskip. Þar
starfa nú 136 manns, en verður
fjölgað í 200. Hjá Stálvík í Garða
hreppi starfa 43 menn, en gætu
með fullum afköstum verið 80-
90. Á Akranesi starfa 110 manns,
en geta verið um 150. Þannig
mætti telja áfram hjá minni fyrir
tækjunum.
Ríkisstjórnin hefur sýnt
mikinn áhuga á að byggja upp
aðstöðu skipasmíðastöðva og
dráttarbrauta um land allt. Hún
hefur greitt fyrir smíði nokkurra
skipa innanlands, sem ýmsir töldu
hagstæðara að smíða erlendis.
Rétt er að fara hægt um að
fjölga fyrirtækjum á þessu sviði,
en efla heldur þau, sem fyrir eru
enda eru þau í öllum landshlut-
um. Þyrfti að samhæfa starfsem-
ina undir opinberri forustu og
tryggja samhangandi verkefni.
Til þess þarf m.a. að gera ís-
lenzku stöðvunum kleift að
veita kaupendum skipa lánakjör
sambærileg við það, sem erlend-
ar stöðvar veita með aðstoð sinna
ríkisstjórna. Ef slík heildarskipu-
lagning og heildaraðstoð kæmi til
greina, er ekki óhugsandi að
smíða fiskiskip fyrir erlenda að-
ila vegna þeirrar óvenjulegu
reynzlu, sem hér er á því sviði
og þeirra meðmæla, að íslenzkir
sjómenn eru, maður fyrir mann,
mestu aflaklær veraldar.
Það hafa orðið snögg um-
skirti í átökunum milli frank-
ari og dollarsiiis, de Gaulles
og Johnsons.
Fyi’ir nokkrum vikum var
á allra vitorði, að franska
stjórnin stóð að meira eða
minna leyti á bak við stórfelld
guilkaup og aðrar árásjr á
steriingspundið og síðar á doll
arann. Frakkar settu sig á há-
an hest og kröfðust þess, að
gengí dollarsins yrði lækkað
með því að breyta verði gulls.
Það átti að brjóta á bak aft-
ur þá stöðu, sem sterljngspund
og dollar hafa haft sem skipti
skiptimynt flestra þjóða.
Nú hefur Johnson forseti
gripið til alvarlegra aðgerða
til að draga úr greiðsluhalla
lands síns. Hann hefur ýmist
bannað eða takmarkað fjár-
fest.ingu Bandaríkjamanna í
flestum löndum, þar á meðal
Evróuuríkjum utan Bretlands.
Hann hefur og hvatt Banda-
ríkjamenn til að ferðast ekki
til útlanda, og er talið hugsan
legt, að settur verði ferðaskatt
ur iil að framfylgja þeirri
stefnu.
Johnson
Nú kernur skyndilega í ljós
að ráðstafanir sem þessar koma
ekki eins illa við ncina og
Frakka sjálfa. Þeir eru þegar
búnir að reka aðalstöðvar
NATO og bandarískt lið lir
landi sínu. Það kostar þá um
200 milljónir dollara. Þá hafa
Frakkar þrátt fyrir stóru orð
in verið fúsir til að þiggja
fjárfestingu bandarískra fyrir-
tækja, sem talin er hafa numið
De Gaulle.
gerir gagnsókn
um 300 milljónum dollara ár-
lega. Mikill peningur og mikii
atvinna fara þar forgörðum.
Þá eru eftir ferðamennirnir,
sem hafa verið stórfelld tekju
lind fyrir Frakka og Ameríku
menn hafa ávallt verið sá hóp
urinn, .sem mest fé flutti til
Frakklands. Hvort sem ráð
stafanir Johnsons á þessu sviði
bera meiri eða minni árang-
ur, er þegar uppi víðtæk hreyí
ing meðal Ameríkumannn,
sem ferðast til Evrópu, um að
sniðganga Frakka, koma þav
eklci. Þar tapast mikið fé.
Niðurstaðan af öllu þessu
er sú, að líklega mun engin
þjóð verða fyrir öðrum eins
skakkaföllum af róðstöfunum
Johnsons og Frakkar. Verður
þó ekki sagt, að það hafi ver-
ið tilætlunin, því öllum hef-
ur verið ljóst síðustu ár, að
Bandaríkjamenn yrðu að grípa
í taumana fyrr eða síðar og
minnka verulega greiðsluhalla
sinn. Þeir geta ekki haldið á
fram að eyða svo miklu meira
en þeir afla hvað gjaldeyri
snertir, enda þótt þeir eigi
mikið gull grafið í Knoxvirk
Jolinson.
inu og geta lengi jafnað metin
á þann hátt.
Það er aðeins athyglisverð
hliðarafleiðing þess máls, að
risið á hinum mikla Frakk-
landsforseta og veldi hans hef
ur lækkað, Þjóð hans mundi
farnast betur, ef hann sýndi
svo sem álíka mikið lítillæti í
sefnu sinní og aðrir þjóðhöfð
ingjar gera - lengra þarf hann
ekki að ganga.
4 9- janúar 1968 —
VIÐ I
MÓT -
MÆLUM
VIÐ ætlum okkur að mótmæla
ýmsu, sem aflaga fer í þjóðfé-
laginu, í þessum dálki Alþýðu
blaðsins. Við bjóðum lesendum
okkar, sem eru í mótmælahug,
að senda okkur pistla, en þeir
verða að vera hressilegir og
ekki skrifaðir á neinni tæpi-
tungu.
o
Fyrstu mótmæli okkar verða
eins og við á, gegn því sem þyk
ir æðst og fínast í íslenzku
þjóðfélagi. Það er déskotans
orðuregnið enda tvær skúrir
nýafstaðnar ein rétt fyrir jól,
önnur að vanda um áramótin.
o
Þetta orðustand er ekkert
annað en tildur af verstu teg-
und, og ætti tvímælalaust að
afnema allar orður fyrir íslend
inga, en það mætti halda snotr
um krossi til að hengja á er-
lent fólk, meðan það telst ó-
hjákvæmilegt.
o
Fáar ræður hafa verið flutt-
ar eins snjallar á Alþingi í
seinni tíð og ræða Skúla Guð-
mundssonar gegn fálkaorðunni.
Hann dró þetta glingur sundur
og saman i háði, en benti í al-
vöru á það hróplega óréttlæti,
sem falizt hefur í úthlutun
krossanna. Sérstaklega sýndi
hann fram á, að konur séu yfir
leitt ekki taldar hafa ,,eflt
hag eða heiður fósturjarðarinn-
r“ svo að notuð séu orð lag-
anna þær fái svo til aldrei orð
ur.
o
Orðudraslið virðist vera
hengt á háttsetta embætismenn
okkar eftir einhvers konar
kerfi, og fer þá ljóminn af heiör
inum þegar þetta verður eins
konar kauphækkun, sem iþó ber
að skila aftur, þegar menn drep
ast. Svo er einstaka bónda og
skipstjóra skotið inn á milli til
að róa samvizku yfirsnobbanna,
sem stýra hinu hefðbundna og
fína embættisvaldi í Reykjavík.
o
Það eru til menn í vinstri-
flokkunum sem hafa neitað
að taka við orðum. Var til dæm
is glæsilegt að sjá Hermann
Jónasson forsætisráðherra í
tign síns eigin myndarleika, en
broslegt að sjá undirmenn hans
sinúast ikringum hann skreytt
an eins og jólatré með þetta
glingur frá mörgum þjóðlönd
um.
Orðufarganið erlendis er yf-
irleitt af hernaðarlegum upp-
runa. Orður verða til, þegar
þjóðir geta ekki á annan hátt
þakkað sonum sínum frækilega
baráttu við að verja föðurland
ið. Einmitt vegna þess uppruna
eiga íslendingar að vera orðu-
laus þjóð með öllu.
ALÞÝDUBLAÐIÐj