Alþýðublaðið - 25.01.1968, Blaðsíða 4

J
WGSSXXS)
fiitstjóri: Benedikt Gröndal. Símar: 14900 — 14903. — Auglýsingasfmi: 14906
— Aösetur: Aiþýöuhúsið við Hverfisgötu, Reykjavik. — Prentsmiðja Alþýðu-
blaðsins. Sími 14905. ~ Áskriftargjald kr. 120,00. — í lausasölu kr, 7,00 eintakiö,
•— Útgefandi: Alþýðufiokkurinn.
LÆRDÓMSRÍKAR KOSNINGAR
ÚRSLIT DÖNSKU kosning-
anna urðu ósigur fyrir ríkisstjórn
Jens Otto Krags og verkalýðs-
flokkana. Benda allar líkur til,
að mynduð verði hægristjórn og
Ijúki þarmeð ellefu ára stjórn-
arforustu j'afnaðarmanna, sem þó
hafa ekki haft hreinan meiri-
hluta á þessu tímabili, heldur
byggt á fallvöltu samstarfi við
áðra.
Sigurvegari kosnfnganna er
Róttæki flokkurinn. Hann jók
þingmannatölu sína úr 13 í 28, at
kvæðatölu úr 203.000 í 427.000
og atkvæðahlut úr 7,3 (/< í 15%.
Þetta er ævintýraleg auk'ning. í
heilan mannsaldur héfur þessi
■ ílokkur af og til haft stjórnar-
' samstarf við jafn-aðarmenn. En
hinn nýi leiðtogi, Hilmar Bauns-
gárd, leiddi flokkinn til hægri og
lofaði samstarfi við borgara-
flokka. Þá er þessi flokkur mjög
andvígur hemaði öllum og hefur
án efa hagnazt á flugvélarmál-
inu í Thule.
Sigur þessa óvenjulega mið-
flokks gefur' ekki ástæðu til að
tala um mikinn sigur hægriflokka
þótt í þá átt hafi stefnt. íhalds-
flokkurinn bætti við sig nokkru
fylgi og 4 þingsætum, en Vinstri
flokkurinn tapaði örlitlu fylgi og
hélt þingsætatölu sinni.
Lærdómar kosninganna eru
hins vegar fyrst og fremst fyrir
vinstrisinnað fólk í Danmörku.
Aksel Larsen tókst með klofningi
sínum að komast í. 20 þingsæti í
síðustu kosningum. Hann vildi
vinna með jafnaðarmönnum, en
um það klofnaði flokkur hans og
leiddi það til þingslita og kosn-
inga. Hinn nýi flokkur, Vinstrisós
íalistar, kom nú engum manni
að, en Larsen hrapaði í 11 sæti,
sem þykir raunar vel sloppið eft
ir aðstæðum. Samanlagt fylgi
þessara dönsku Alþýðubandalags
brota hefur hrunið úr 304.000 at-
kvæðum í 231.000 á einu ári.
Tap Jafnaðarmanna varð all-
mikið. Þeir fóru úr 69 þingsæt-
um í 63, úr 38,7% atkvæða í
34,2r/c. Er augljóst, að erfiðleik-
ar þeirra við stjórn landsins og
hið misheppnaða samstarf við
Aksel Larsen hefur dregið úr
trausti þeirra og fólk talið rétt
að reyna nú aðrar leiðir.
Eftir síðustu kosningar höfðu
verkalýðsflokkarnir meirihluta á
þingi. Þeir fengu þarmeð einstakt
tækifæri, sem klofningsstarfsend
í röðum Aksel Larsens eyðilagði
á skömmum tíma. Hinir svoköll-
uðu Vinstrisósíalistar voru svo
„róttækir“, að þeir felldu stjórn-
jafnaðarmanna og fá væntanlega
í staðinn hægristjórn. Af þessu
má draga mikilsverðan lærdóm,
gem hefur gildi víðar en í Dan-
mörku.
Annars er merkilegt, að Danir
fækkuðu flokkum sínum. Aðeins
FÓLK
OG
FLEIRA
k HINN 12 |narz ver'ða .fyrstu
prófkosningar fyrir forsetakosn
ngar Bandaríkjamanna í nóv-
ember í haust. . . New Hairp-
shire er fyrst þeirra ríkja, sem
oróflrör hafa, . . Þar beinist at
hygrlin að repúblíkönum, Ric-
hard Nixon er talinn hafa 3:1
niöguleikum til sigurs yfir Ge
orge Romney, mormónanum frá
Michigan. . . En Romney kann
að vinna á.
★ LÍKLEGT er talið, að hvor
ugur þeirra verði frambjóðandi
rewúblíkana gegn Johnson (eða
Robert Kennedy?) . . Ef Romn
ey bíður ósigur í New Hamp-
shire kann að fara svo, að Nel
son Rockefeller, landssíjóri í
New York, takí upp merki frjáls
lyndra repúblíkana, en skoðana
könnun sýnir, að hann liafi
mesta möguleika gegn Jolin-
son.
★ ÁRIÐ 1967 var talið merkis:
ár i sögu Suður Ameríku . . .
Það var engin hershöfðingja-
bylting gerð í álfunni allt árið!
★ JOHN GREY CORTON,
sex fengu þingsæti. Þessir komu
engum manni að: Réttarsamband
ið, Frjálslyndi miðflokkurinn,
Vinstri sósíalistar, Kommúnistar
og Hinir óháðu.
nýi forsætisráðherra Ástralíu
er dálítið óásjálegur í andliti. .
Fyrir því eru þær ástæður, að
hann var orustuflugmaður í
heimsófriðnum og var skotinn
niður rétt fyrir fall Singapore.
Ilann ber merki þess enn, en
það dregur ekki úr vinsældum
hans og trausfi.
S.Þ. sambykkt um j af nrétti kvenna
VANTAR ATKVÆÐISRETT.
Þjóðlegar jafnt og alþjóðleg-
ar framfarir kréfjast þess ckki
síður cn efling friðarins, að á
öllum sviðum mannlífsins láti
sem flestir til sín taka, þæði
karlar og konur. segir í Yfir-
lýsingu um afnám sérmeðfei’ðar á
konum, sem nýlega var samþykkt
af Allsherjarþingi Samcinuðu
þjóðanna. í yfirlýsingunni er
kveðíð syo að orð'i að sérmeð-
ferð á konum sé fullkomlcga ó-
réUiát og bejn móðgun við
-manngildí þeirra. Er þess kraf-
izt. að aðildarríkin felli úr gildi
lagalega. efnahagslega, félagslega
og menningarlega sérmeðferð
kvenna.
Yfirlýsingin var samin af
nefnd Saméinuðú þjóðanna, sem
fjallar um stöðu kvenna, að und
arlagj Allsherjarþingsins 1PR3. í
umrseðunum létu margir fu'iitrú-
ar í.lj.ós .þá.skoðua, að. Sanicin-
uðu þjóðirnar ættu líka að
standa að sáttmála um samá
efni, sem aðildarríkin yrðu að
staðfesta og væri bindandi fyr-
ir þau. Um það kom þó ekki
fram nein formleg tillaga.
Hin nýja yfirlýsing er semsé
ekki bindandi, heldur er hún
á sama hátt, og Mannréttinda-
yfirlýsingin takmark eða mæli-
kvarði. í yfirlýsingunni eru
ríki. frjáls samtök og einsíakl-
ingar hvött til að stuðla að því,
að grundvallaratriði hennar nái
fram að ganga í daglegu lífi.
Lagafyrirmæli, siðvenjur, úr-
skurðir og framkvæmdir, sem
haila á rétt kvenna, verða að
falla úr gildi, segir í yíirlýs-
ingunni. og í staðinn ber að
vernda með lögum jafnræði og
jafnrétti karla og kvenna. Hafa
ber áhrif á almenningsálitið, og
í þjóðfélaginu á almennt að
leitast við að uppræta fordóma
og afnema siðvenjur, sem byggj-
ast á hugmyndinni um síðri
liæfileika kvenna én karla.
Ein grein yfirlýsingarinnar
fjallar um rétt kvenna til að
neyta atkvæðisréttar með sömu
skilmálum og karlar, vera
kjörgengar, gegna opinberum
störfum og æðstu embættum.
Greinin er í stórum dráítum
samhljóða sáttmála Sameinuðu
þjóðanna frá 1952 um pölitísk
réttindi kvenna. Þessi sátfmáli
hefur nú verið staðfestur af 55
löndum, þeirra á meðal öllum
Norðurlöndum. Síðasta skýrsla
Sameinuðu þjóðanna sýnir. að á
árinu 1966 höfðu konur jafn-
rétti við karla að því er rnerti
atkvæðisrétt í 114 löndum, en
í 8 löndum höfðu þær ekki at-
kvæðisrétt.
í yfirlýsingunni eru mörg á-
kvæði sem eiga rætur að rckja
til fyrri sáttmála. Þannig segir
t. d. að konur eigi að hafa sama
rétt og karlar til að hljóta,
breyta eða halda ríkisbovgara-
rétti. Hjúskapur við útlending
á ekki að hafa sjálfkrafa áhrif
á borgararéttindi konunnar, —
bvort sem um er að ræða að liún
verði ríkisfangslaus og neyðist
til að taka upp ríkisfang eigin-
mannsins. Árið 1957 samþykktu
Sameinuðu þjóðirnar sáttmála
um ríkisfang giftra kvenna, sem
nú hefur verið staðfestur af 36
löndum. Af Norðurlöndum hafa
Danmörk, Noregur og Svíþjóð
staðfest hann.
Einn kafli yfirlýsingarinnar
fjallar um konur og einkamála-
rétt, og segir þar m. a., að kon-
ur skuli hafa sama rétt og karl-
ar til að eignast, stjórna, eiga,
afhehda og erfa eignir, einnig
eignir sem þeim áskotríást í
h.jónabandi. Hjónabönd barna
og trúlofanir stúlkna áður en
þær eru komnar á kynþroska-
skeið á að banna og lögfesta lág-
marksgiflingaraldur. Skráning
lijónabanda á að vera lögskyld.
Vændi og önnur verzlun með
konur á að hverfa.
4 25. janúar 1968 — ALÞÝÐUBLAÐID
* NORMAN THOMAS, liinn
aldni (83ára) leiðtogi banda-
t’ískra jafnðarmanna, liefur nú
alvcg dregið sig í hlé og kem
ur ekki Iengur fram. . . Hann
nýtur mikillar virðingar í Ame
ríku, þrátt fyrir sósíalisma
sinn, enda mikilhæfur maður
og snjalli ræð’umað'ú’ á sinni
tíð. . . Hann er nú einn harðasti
andstæðingur Vietnam ófriðarT
ins.
* KAÞÓLSKIR nienn hafa átt
crfitt með tækni nútíma heilsu-
fræði af strangtrúarlegum á-
stæðcm., . . . Þeir eru til dæmis
enn formlega á móti getnaðar
vörnum hvað'a nafni sem nefij
ast, en fólk þeirra er hætt að
hlýða því og er von á opinberri
stefnubreytingu innan skamms.
. . En livað segja þeir um
hjartaskipti í fólki? . . .
Einn af prófessorum Gregori-
anska háskólans í Róm . hefur
ieyst það mál með því að segja:
Þetta er chætt. Sálin er alls
?taðar í líkamanum. Hún er
íkki frckar í lijartanu en litla
'ingrinum.“
* SOVÉTMENN skutu 66 geini
förum á braut umhverfis jörðu
á síðastUðnu ári og hafa in cfa
einbeitt sér vegna bylting'araf
inælisins. . . Ekki er búizt við
meiri háttar nýju- skoti fyrr en
í vor.