Alþýðublaðið - 13.02.1968, Page 8

★ OLÍUDREGGJAR.
Önnur aðalorsök olíu&kemmd-
anna er hreinsun á' tönkum olíu-
skipa. Þegar stór olíuskip eru
búin að tæma tanka sína ioðir
enn mikil olía við barmana. Þar
getur verið um að ræða 200 —
300 tonn, og öllu þessu magni
er skolað brott. Það er þó venju-
lega ekki látið fara í sjóinn nú
orðið. Önnur vinnubrögð hafa
verið tekin upp. Olíulagið er
spúlað með vatni innan úr tönk-
unum en síðan er þeim vatns og
olíugraut er þá liggur r.iðri í
botni tankans dæit- yfir í ein-
hvern tank, þar sem hann er
látinn standa og setjast. Olian
flytur smátt og smátt upp og
myndar lag ofan á, og þegar svo
er komið, er vatninu dælt undan
með mikilli varkárni. Það er þá
mikils til eða alveg hreint. Ol-
ían fer þá heldur ekki til spill-
is, því næst þegar látið er í tank-
inn er hún bara sett ofan á ol-
íuna sem eftir var, þegar vatn-
inu var dælt undan. Útgerðar-
menn finna raunar þessari að-
ferð það Ul foráttu, að solt úr
sjónum sem notaður hefur verið
til að hreinsa tankana með, sefj-
ist með þessu móti að í olíunni
og komí af stað tæringu í t&nk-
börmunum.
★ SLYS.
Þá eru að lokum slys. Þau eru
fleiri á hverju ári en menn gera
sér í hugarlund. Á árunum 1964
-—1967 strandaði níutíu og eitt
sfórt olíuskip og 238 lentu í á-
rekstrum, og þetta gerist þrátt
fyrir miklar ráðstafanir til ör-
yggis, því einmitt á þessu sviði
eru útgerðarmenn fúsastir til
samvinnu. í 39 tilfellum af þess-
um slysum fór öll olían viðstöðu-
laust út í sjóinn.
borði sjávar, kannski örþunnt lag
— nokkrar sameindir á þykkt,
gengur uppleysingin ört. Bakter-
íurnar dreifast um olíuna á
hálfri annarri viku eða svo og
eftir svo sem tvo eða þrjá mán-
uði er olíulagið í rauninni upp-
leyst. Sérfræðingar hafa mikinn
áhuga á þessum gerlagróðri og
miklar rannsóknir eru í gangi til
þess að finna þær tegundir sem
hraðast koma olíunni í lóg. í
þessu sambandi er unnt að hafa
gagn af rannsóknum á þeim
bakteríutegundum sem fundizt
hafa í olíutönkum og þar valdið
tjóni í oliunni. Og nú eru sér-
stakar bakteríutegundir ræktað-
ar í stórum stíl til þess að hafa
til taks, ef olia missist í sjóinn
og dreifa yfir olíuflekkina með
það fyrir augum að olían leysist
upp sem allra fyrst. Næsta stig
á þessum breytingum er það
að einfrumungar í sjónum nær-
ast á bakteriunum og svo aftur
önnur dýr á einfrumungunum.
Með þessari aðferð er talið
fært að hraða uppleysingu olí-
unnar til mikilla muna.
Ýmsar aðrar aðferðir eru
reyndar. Talað er um að setja
í flekkina efni sem valda storkn-
un. Einnig hefur komið ril tals
að smíða sérstök skip, sem íleyti
olíuna af sjónum. En bakteríu-
aðferðin þykir álitlegust.
ÞAÐ er verið að gerspilla höf-
unum með olíu og olíuefnum sem
í þau fara. Þetta er orðið alvar-
legt vandamál sem sífellt verð-
ur erfiðara viðfangs. Um þetta
hefur verið til alþjóðasamning-
ur síðan 1954, en ekki hafa allar
þjóðir undirritað hann, og það
er staðreynd, að þrátt. fyrir
ýmsa góða viðleitni hefur enn
sigið á ógæfuhlið í þessu efni.
Álitið er að kæruleysi og slys
valdi mestu um það að á ári
hverju fer um hálf milljón
tonna af olíu í sjóinn. Þetta þýð-
ir að óskaplegt magn af sjó
breytist í vökva sem er baneitr-
aður bæði fyrir fisk og fugl.
Og þessi olía er líka að eyði-
leggja baðstrendur bæði við
Miðjarðarhaf og Atlantshaf.
■ i
★ SPURNING UM SAM-
VIZKUSEMI.
Upp á síðkastið hafa menn
reynt að skoða vandann með ol-
íumengun sjávarins frá öllum
husganlegum hliðum. Hvaðan
kemur olían? Hvað verður af
henni? Sekkur hún til botns eða
heldur hún áfram að reka um
sjóinn? Hvernig er unnt að losna
við hana?
Menn vita hvaðan hún kem-
ur. Alls konar olíuúrgangur sem
koma þarf frá í vélarrúrnum
skipa er alltaf sú uppspretta
sem drýgst reynist. Og ef út-
gerðin og vélstjórarnir eru ekki
á verði er hætt við að lítið verði
af úrbótum. Þetta er spurning
um samvizkusemi.
Flesta rekur enn minni til Tor-
rey-Canyon slyssins við Eng-
landsströnd í fyrra er 100 þús-
und tonn af hráolíu fóru í sjó-
inn. Og nokkrum mánuðum síð-
ar fór álíka magn af olíu í sjó-
inn úr tönkum sem voru eyði-
lagðir í óeirðunum í Aden.
★ HVAÐ VERÐUR UM
OLÍUNA ?
Spurningin um hvað af olí-
unni verður hefur nýlega verið
athugað rækilega. Hluti af olíu-
magninu leystist fljótara upp en
menn hugðu. Þessi sjálfhreinsun
hafsins gerisf með ýmsu móti.
Sumt gufar strax eða fljótlega
upp, það sem er gufukenndast.
Menn skyldu hafa þetta í huga,
ef þeir hyggjast kveikja í olíu
sem í hafið hefur runnið, því að
olían fær að hrekjast á liafinu
þó ekki sé nema nokkra daga
— er mjög erfitt að kveikja í
henni sakir þess að eldfimasti
hlutinn er þá gufaður upp.
★ BAKTERÍUR EYÐA
OLÍUNNI.
Þar næst fer olían að sökkva,
og getur það tekið marga mán-
uði. Framan af, meðan ljóss nýt-
ur, eru alls konar bakteríur að
Starfi í olíunni. Og á meðan olí-
an flýtur eða er rétt undir yfir-
g 13. febrúar 1967 — ALÞYÐUBLAÐIÐ