Alþýðublaðið - 18.02.1968, Blaðsíða 9

Að vísu kom slangur af kúrd-
■ískum flóttamönnum til Sýr-
llands á árunum milli heimsstyrj-
-aldanna að afloknum uppreisnum
ií Tyrklandi, þar sem þeim var
lofað sjálfstjórn eftir heims-
styrjöldina fyrri, hvað aldrei var
efnt. Þessir flóttamenn námu
þó ekki nema örfáum prósentum
íbúanna, er íyrir voru, og síðan
eru liðnir þrír áratugir og meira,
og sýrlenzkur borgararc-ttur
þeirra ekki verið dreginn i efa
fram til þessa.
★ OFBELDI í STAÐ
.HEIMSVALDASINNA”.
Á þessum tíma var Sýrland
undir umboðsstjórn Frakka, sem
leyfðu Kúrdum (um 10% íbúa
Sýrlands) að búa við menningar-
legt frelsi, gefa út blöð og bæk-
ur. Eftir að hinir frönsku „beims
valdasinnar” (orð nú mikið not-
að af Aröbum) hurfu fra' Sýr-
landi og stjórnarvenjur þær, er
þeir komu á, m. a. nokkurn veg-
inn starfhæft þingræði, hefur
smám saman verið ýtt til hliðar,
þá hefur aðstaða Kúrda farið sí-
versnandi. Þeir hafa sent bæna-
skjöl og senainefndir til yfir-
valdanna bæði vegna hins ,,ara-
bíska beltis” og hinnar stórfelldu
sviptingar borgararéttinda en
ekki verið virtir svars eða við-
tals enn.
Hvaða afleiðingar hefur missir
borgararéttinda í Sýrlandi?
Sýrlenzki fulltrúinn skýrði það
á eftirfarandi hátt:
1. Bændafólk fær ekki nbtið
góðs af skiptingu jarðeigna;
2. ekki verður gengt opinberri
þjónustu, hversu einföld sem
hún kann að vera;
3. ekki verður ferðast milli hér-
aða vegna varða við kross-
götur og utan við borgir, sem
heimta gild nafnskírteini;
4. ekki verður þegin vinna jafn-
vel hjá einkafyrirtækjum;
5. hvorki unnt að kaupa land né
selja;
6. skömmtunarmiðar fást ekki,
en síðan stríðið varð við ís-
rael eru einstaka matvörur
skammtaðar;
7. börn fá ekki aðgang að rík-
isskólunum, og um aðra skóla
er ekki að ræða. Þeir voru
ailir þjóðnýttir í vetur;
8. aðgangur bannaður að opin-
berum sjúkrahúsum;
9. menn geta ekki leitað réttar
síns fyrir dómstólunum.
★ FORDÆMING AL-
ÞJÓÐASAMBANDS
LÖGFRÆÐINGA.
„Ætti aðeins hluti af þessum
fullyrðingum sýrlenzkra Kúrda
við rök að styðjast, er hér um
að ræða villimannlegt brot á al-
mennum mannréttindum,” segir í
grein, sem Alþjóðasamband lög-
fræðinga í Genf birti í haust um
vandamál Kúrda.
Þettá verða þeir að þola, sem
nú hafa verið sviptir ríkisborg-
ararétti sínum, hvort sem þeir
búa innan eða utan við hið ara-
bíska belti, hvort sem þeir eru
bændur eða borgarbúar. Og hver
eru svo réttindi þeirra, sem enn
mega nefna sig Sýrlendinga :
1. Þjóðernisleg sérstaða beirra
er ekki viðurkennd. Ilvorki
kúrdiskir skólar né blöð eru
leyfð;
2. stjórnmálaflokkur þeirra er
bannaður;
3. kúrdískar bækur sem og út-
lendar bækur um Kúrdistan
hvert svo sem innihald þeirra
er, eru bannaðar;
4. fullyrði einhver á opinberum
stað, að hann sé Kúrdi en
ekki Arabi, er hann ávíftur
og fangelsaður fyrir að „æsa
til kynþáttahaturs”. Honum
er sagt að „hypja sig heim.”
„Sýrland sé aðeins arabískt
land, þar sem ekkert rúm
sé fyrir önnur þjóðernisbrot”;
5. kúrdískir þjóðsiðir og hátíð-
ir eru bannaðar, m. a. „Nár-
dags” við jafndægur á vori,
sem bæði er haldin hátiðieg
af Kúrdum og Persum;
6. þá er kúrdísk fónlist bönnuð.
Stilli Kúrdi tæki sitt á (út-
lenda) kúrdíska stöð til að
hlusta á tónlist eða fréttir,
er hann fangelsaður, ef upp
kemst;
7. embættismannakerfið hefur
verið „hreinsað” af Kúrdum,
nema þeir sanni þrælslund
sína við Araba og segist vera
Arabar. Sama er að segja um
allar stöður innan liersins of-
an við óbreyfta hermenn;
8. fyrirvaralausar húsrannsókn-
ir gerast æ tíðari;
9. þurfi kúrdi að leita til nokk-
urra opinberra skrifstofa, er
hann hæddur og sagt að fara
til fjandans, tali hann ckki
arabísku. Tali hann arabísku
og segist vera Sýrlendir.gur
er hann einnig víttur, þar
sem hann ætti að segja sig
vera Araba.
★ ENN VINALAUSIR.
í Sýrlandi búa Kúrdar mest á
flat- eða hæðlendi við jaðar
fjalla, sem liggja með ianda-
mærum Tyrklands niður undir
botn Miðjarðarhafs. Hér er því
enginn möguleiki vopnaðrar mót-
spyrnu eins og bræður þeirra í
írak hófu, er yfirgangssemi Ar-
aba þar gerðist óbærileg. Búast
bá við frekari vandræðum næsta
sumar, er hinir sýrlenzku Arabar
halda áfram framkvæmd hins
arabíska beltis, en það var að-
eins byrjunin, sem fram fór sl.
sumar.
Enn eiga Kúrdar ekkert erlent
vald að, er áhuga virðist hafa
fyrir réttindum þeirra og hags-
munum gagnvart sýrlenzku
stjórninni eða þeirri íröksku. Og
þótt Sameinuðu þjóðirnar hafi
gefið árinu 1968 nafnið „alþjóð-
legt mannréttindaár,” virðist
samt engin sií, stofnun eða ríkis-
stjórn vera tU> sem fæst til aö
hreyfa við mótmælum vegna of-
beidis þess og gerræðis, sem
Kúrdar verða nú víða að búa við
og eru tvímælalaus brot flestra
ef ekki allra mannréttinda. í
skjóli þessa sem og hins að
þeir búa á fáförnum einangruð-
um svæðum, sem fáir leggja
leið sína til, leyfir stjórn Sýr-
lands sé nú að sýna hinum kúr-
díska þjóðernisminnihluta fá-
dæma ofbeldi.
Frá írakska Kúrdistan sagði
Habib Karim fátt tíðinda. Vopna-
hlé var gert fyrir hálfu öðru ári,
er Arabar sáu að vopnin gátu
ekki leyst vandann. Bagdadstjórn
lofaði bót og betrun og heima-
stjórn fyrir Kúrdistan, en að
vanda varð ekkert um efndir. í
september var enn gengið að
samningum, fyrri samningar að
mestu óbreyttir aftur undin itað-
ir, en síðan hefur aðeins hálfur
liður af fjórum verið éfndur, og
ekki sjáanlegt, að meira verði
um efndir í bráð. íbúar 23 þorpa
við Erbíl, sem reknir voru úr
heimkynnum sínum fyrir þrem-
ur árum, fengu að halda heim.
★ VOPNAKAUP ÍRAKS-
STJÓRNAR.
Stríðið við ísrael létti íraks-
stjórn róðurinn við vopnakaup.
Hún hefur fengið nýjar birgðir
frá Sovétríkjunum. Þá hefur de
Gaulle Kúrdum til mikillar
gremju lofað írak verulegu
magni: De Gaulle skrifaði á
yngri árum sínum ítarlega gi ein-
argerð fyrir franska hermála-
ráðuneytið um stöðu Kúrda í
Vestur-Asíu og veit vel til hvers
vopn þau, sem hann afhendir nú
írökum, verða notuö. í þess stað
bætir írak verulega aðsiöðu
franskrá olíufélaga í írak,
Síðastliðið sumar var gott í
Kúrdistan og hagur almennings
í hinum írakska hluta ská.naði
eftir hörmungar stríðsáranna,
er öll byggð var lögð í rúst, 'fjjár-
stofninn stórminnkaði og svæði
það, er Kúrdar réðu sjálfir yfir,
varð að fæða um 200 þúsund
flóttaménn fram yfir hina fóstu
íbúa.
Til þess að gera sér rétta grein
fyrir stærð þessa vandamals má'
hafa í huga, að Kúrdar í írak eru
aðeins um fimmtungi færri en
íbúar ísraels og að land bað er
þeir byggja í írak er um þrisv-
ar sinnum $tærra en ísrael i fyrir
Sexdagastríðið).
Lausn mála sinna eygja þeir
ekki í næstu framt.íð. Þróunin í
írak bendir ekki í þá átt. Dag-
blöð voru t. d. þjóönýtt þar fyr-
ir rúmum mánuði og fátt bcnd-
ir til þess að borgaraleg sljórn
taki við völdum í Bagdad í bráð.
Kúrdar vona þá að friður hald-
ist sem lengst, þótt margir séu
þeir, sem búast við nýrri hríð
í vor, sérstaklega ef friðsam-
legra verður í kringu*m ísfáel.
Erlendur Haraldsson.
Trésmiðafélag Reykjavíkur
heldur félagsfu'nd í Tjarnarbúð í dag kl. 14.
FUNDAREFNI:
Ályktun framhaldsþings ASÍ og tillaga
um verkfallsheimild.
STJÓRNIN.
Frá Brauðstofunni
Vesturgötu 25
Viðskiptavinir sem ætla að fá brauð fyrir fermingar eru
vinsamlega beðnir að panta sem fyrst,
BRAUÐSTOFAN. ^
AÐALFUNDUR
Vélstjórafélags íslands
verður haldinn þriðjudaginn 20. febrúar kl. 8,30 í húsi
Slysavarnafélags íslands.
Fundarefn'i: I r '
1. Venjuleg; aðalfundarstörf.
2. Tekin afstaða til fyrirliugaðrar sameiningar vél-
stjóra félaganna.
STJÓRNIN.
Pappirsstatíf
margar ger'ðir cg margar
stæröir NÝKOiVINAR
GEYSIR HF>
Vesturgötu 1.
18. febrúar 1968 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ 9