Alþýðublaðið - 02.04.1968, Blaðsíða 5

sem ekki
Brynja Bened'iktsdóttir, Róbert Arnfinnsson og Her lís Þorvaldsdóttir.
Þjóðleikhúsið:
MAKALAUS SAMBÚÐ
Gamanleikur í þrem þáttum
eftir Neil Simon.
Þýðandi: Ragnar Jóhannesson.
Leikstjóri: Erlingur Gíslason.
Leikmynd: Lárus Ingólfsson.
Leikfélag Kópavogs er gegn
og þarflegur félagsskapur í sínu
byggðarlagi, líklega með þrótt-
mestu áhugamannafélögum um
leiklist á landinu, og sýningar
þess iðulega áhugaverðar, jafn-
vel beinlínis skemmtilegar. Eng-
um held ég þó að dytti í hug
að reisa „þjóðleikhús“ í Kópa-
vogi til að starf leikfélagsins
þar mætti viðhaldast óbreytt
kynslóð fyrir kynslóð. En á
föstudag í Þjóðleikhúsinu var
engu líkara en maöur væri kom
inn í nýtt Kópavogsbíó, áhorf-
andi að beinni samkeppni við
hið prýðilega leikfélag. Gaman-
leikur sá sem leikhúsið frum-
sýndi þá, Makalaus sambúð eft-
ir Neil Simon, amerískan höf-
und, er í styztu máli stgt f jarska
lega ómerkilegt, öldungis óvið-
eigandi viðfangsefni í stofnun
sem telur sig fást við alvarlega
leiklist. Sök sér kynni að vera
þó dugandi áhugamannafélag
tæki slíkt verk upp í á'góðaskyni
milli heppilegri viðfangsefna.
En raunalegasta niðurstaðan af
sýningum Þjóðleikhússins er
hve skammt reyndist í
milli þess og slíkra félaga, hve
sýning þess var litlu betri en
Makalaus sambúð hefði að lík-
indum reynzt í Kópavogi. Þetta
getur hver áhorfandi sannreynt
á svo sem fimm’ mínútum ef
hann vill verja til þeim 170
krónum sem aðgöngumiðinn
kostar, á hinu aumlega póker-
partíi sem leikurinn hefst með,
þeim Árna Tryggvasyni, Ævari
R. Kvaran, Sverri Guðmunds-
syni, Bessa Bjarnasyni og Rúrik
Haraldssyni í hlutverkunum. Sú
skólun, rútína, sem leikarar
Þjóðleikhússins hafa umfram ó-
lærða áhugamenn sviptir hins-
vegar sýningu þess þeim náttúr-
lega þokka sem leiksýningar í ,
Kópavogi hafa allajafna til að
bera
Ljósi punkturinn í sýningu
Þjóðleikhússins er einn og að-
eins einn: Róbert Arnfinnsson.
Sýningin gerbreytir svip þegar
Róbert kemur inn eftir langan
aðdraganda seint í fyrsta þætti;
andartak verður manni að hugsa
að þrátt fyrir allt ætli að verða
gaman. En því miður: Róbert er ,
ekki þess umkominn einn síns
liðs að bjarga því sem ekki verð-
ur bjargað. Hitt er athugunarvert
að hlátur vakti leikurinn yfir-
leitt alls ekki nema Róbert væri
á sviðinu.
Neil Simon er sagður vinsæll
höfundur, og verðlaunamaður, í
sínu föðurlandi; það fer að vísu
ekki dult að hann kann allvel til
handverks leikritahöfundar. En
þar með er ekki sagt að leikir
hans séu vel fallnir til útflutn-
ings í fjarlæga staði. Þrennskon-
ar ástæður virðist mér að gætu
réttlætt sýningu leiks á borð við
Makalausa sambúð í leikhúsi á
borð við Þjóðleikhúsið — og tel
ég þá ekki með fjárþörf eftir að
sóknarhrunið í fyrra. í fyrsta
lagi yrðu áhorfendur að skilja
og meðíaka fyrirstöðulaust „situ
ation“ leiksins, atburði hans og
persónurnar sem koma fyrir í
leiknum, allt hreinræktaðar, af
káralegar ,,týpur“. Á það vantar
mikið sem betur fer, að svo
ameríkaniseraðir séum við enn-
þá. í öðru lagi, í framhaldi þess
fyrsta, þarf leikurinn að vera á
máli sem manngerð hans og öðr
um ástæðum hæfir, þjálu, fyndnu
og geramlega iifandi hvers-
dagsmáli. Á það vantar mikið
að þýðing Ragnars Jóhannesson
ar sé brúkleg, einkennileg
blanda af hversdagslegu bók-
máli, gömlu reykjavíkurmáli og
nýlegum slangursetningum. í
þriðja lagi þarf lefkhúsið að vera
fært um yfirburða-meðferð leiks
ins, þannig að „gamansemi"
hans nýtist út í yztu æsar, og
auki þó leikararnir við af eigin
forða. Og því fór, sem sagt,
víðs fjarri í Þjóðleikhúsinu að
ingu.
Fyndnin í Makalausri sambúð
b'yggist einvörðunguiá þeirri hug
mynd að þegar tveir fráskildir
karlmenn búi saman taki annar
ósjálfrá'tt við hlutverki eiginkon
unnar, hinn eiginmannsins. Það
sem gerir leikinn einkum ógeð-
felldan og fráhrindandi er dað
ur hans við þessa kynvilluhug-
mynd, hláturvaka áhorfenda,
sem aldrei er orðuð eða lýst í
einlægni. Hversvegna ekki skrifa
leikrit um sambúð tveggja kyn
villtra karlmanna? Þá kæmu þó
raunveruleg mannleg vandamál
fyrir á' sviðinu — en slíkt kem-
fyrir á sviðinu, — en slíkt er
Neil Simon fjærst af öllu
að færast í fang. Það sem bjarg
ar því sem bjargað verður í sýn-
ingu Þjóðleikhússins er sem
sagt leikur Róberts Arnfinns-
sonar í hlutverki „eiginkonunn-
ar“ í hinni makalausu sambúð,
furðu spaugilegur, kvengerður
móðursjúklingur; Rúrik Har-
aldsson kemur lengst til móts
við hann í hlutverki „eigin-
mannsins", þar sem „hjónabands
erjur þeirra ganga lengst í öðr-
um og þriðja þætti. En fjarri fer
því að í Þjóðleikhúsinu notfæri
menn sér til neinnar hlítar kyn-
villufyndni höfundarins. Til
þess eru menn langtum um of
teprulegir þar.
Auk þeirra sem fyrr var getið
koma Brynja Benediktsdóttir og
Herdís Þorvaldsdóttir fram í
leikriti þessu sem Erlingur Gísla
son hefur sett á svið. — Ó.J.
Barnaleikhúsið:
PÉSI PRAKKARI
Barnaleikrit í 4 þáttum og
2 milliþáttum.
Samið hefur Einar Logi Ein-
arsson.
Leikstjóri: Inga Laxness
Leiksýningar handa börnum
munu vera arðvænleg fyrirtæki;
árlegar barnasýningar beggja
leikhúsanna eiga vísa aðsókn,
húsfylli og góðar undirtektir,
hversu sem þær eru gerðar úr
garði. Leikhúsferð er barni
skemmtilegt ævintýr út af fyrir
sig, hvað sem því er sýnt á svið-
inu, og barnasýning nýtur fyr-
irfram miklu meiri forvitni, á-
huga og velvildar væntanlegra
áhorfenda en nokkurt annað
verkíefni leikhúsanna. En því
meiri er ábyrgðarhluti þeirra
manna sem standa fyrir slíkum
sýningum. Nöfn Þjóðleikhússins
og Leikfélags Reykjavíkur eru
að vísu nokkur trygging fyrir
því að ekki sé til sýningar stofn-
að í hreinni og beinni handa-
skömm, að varið sé til hennar
nauðsynlegu fé, tíma og vinnu.
Það verður þó að segjast að
furðu lágt hefur Leikfélag
Reykjavíkur lotið í barnasýn-
ingum sínum og sýnir aldrei til-
takanlegt vandlæti fyrir hönd
sinna yngstu áhorfenda; Þjóð-
leikhúsið getur allténd státað
af þvi að barnasýningar þess séu
jafnan viðhafnarmikil „show”.
Nú virðist runnið upp fyrir
fleiri aðiljum en leikhúsunum
að arðsvon sé af barnasýningum.
Önnur ástæða verður minnsta
kosti ekki greind til stofnunar
Barnaleikhússins af fyrstu sýn-
ingu þess, Pésa prakkara í Tjarn-
arbæ á sunnudaginn. Leikur-
inn er í stytztu máli sagt með
öllu óframbærilegur, og raunar
of mikið að kalla hann „leik”;
þetta er ekki nema röð eða syrpa
meir en minna misheppnaðra
uppátækja á sviðinu. Þó ekkert
sé til fyrirstöðu að barnaleikur
sé harla einfaldur að efni og
allri gerð, og raunar nauðsynlegt
að svo sé, er það ekki einfeldni,
kjánaskapur af þessu tagi sem
maður óskar eftir; því fer svo
fjarri að hér sé um að ræða
neins konar listræna viðleitni
fyrir börnin að í samanburði við
Pésa prakkara verða barnaleik-
ir leikhúsanna hreinustu snilld-
arverk, svo orð sem æði á svið-
inu.
Leikendur þeir sem koma fyr-
ir í Pésa prakkara eru með öllu
ókunnir fyrir en liklegt virðist
að minnsta kosii hinir stálpaðri
þeirra hafi fengizt við einhvers
konar leiknám. Þrjú hlutverkin
eru leikin af börnum, Guðmundi
Þorbjörnssyni, Gunnari Birgis-
syni og Ragnheiði Jónsdóttur.
Virðist hafa verið lagt upp úr
því að temja þeim „óþvingaða”
framkomu á sviðinu sem eink-
um lýsir sér í hávaða og fyrir-
gangi. Aðrir leikendur eru Guð-
jón Bjarnason, sem sýndi svo-
lítinn lit á kímilegum tilburð-
um, Lilja Úlfsdóttir, Hannes
Ragnarsson og Grétar Hjaltason,
leikstjóri Inga Laxness, en Ein-
ar Logi Einarsson höfundur
Pésa prakkara, og leikur hann
einnig undir söng i leiknum. —
„Leiktjöld” eru sögð eftir Jón
Jóelsson og Eirík Hansson, „leik-
mynd” eftir Þórdísi Elínu Jóels-
dóttur og Jóhönnu Long. Hvern-
ig sem þetta fólk hefur skipt
með sér verkum er þeirra hlut-
ur einna skárstur í sýning-
unni. — Ó. J.
SAMKEPPNI
Frestur til að skila tillögum í samkeppni um merki fyrir
B. S. R. B. rennur út föstudaginn 5. apríl.
Bandalag starfsmanna ríkis og bæja.
LESIÐ ALÞÝÐUBLAÐIÐ
2. apríl 1968 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ $