Alþýðublaðið - 07.04.1968, Blaðsíða 10

Aukin nýting
Framhald ;>f 5. síðn.
— Við teljum að okkur
beri að fylgjast með því sem
er að gerast á erlendum vett-
vangi, ef það gæti haft einhver
áhrif á fiskiðnaðinn hérna
hvort sem það væri til góðs eða
ills. Einkum þó ef um er að
ræða mál, sem við höfum sér-
þékkingu á, Ég gæti t. d. nefnt
eina tegund slíkra móla, en það
er sú hætta sem fiskiðnaðinum
stafar af framleiðslu tilbúinna
næringarefna í efnaverksmiðj-
um.
Árið 1948 tókst efnaiðnaðin-
i um að finna upp aðferð til að
framleiða A-vítamín í verk-
smiðjum. Pram að þeim tíma
kom þetta vítamín fyrst og
fremst úr fiskafurðum og þá
aðallega úr þorskalýsi. Var það
einmitt undirstaða þess háa
verðs sem var á þorskalýsi í þá
daga. Um leið og efnaiðnaðinum
tókst að leysa þann vanda
hvernig framleiða ætti þetta
Ikemískt, fór verðið á lýsinu
lækkandi hröðum skrefum og fór
niður í 1/10 á örfáum árum og
hliðstætt verðfall varð náttúr-
lega á þorskalýsinu. Olli þetta
okkur auðvitað ákaflega þung-
um búsifjum og er þorskalýsið
nú mjög lítið verðmætara en
hvert annað iðnaðarlýsi.
— Er hætta á ferðum víðar
en þarna?
— Ég held fyrir mitt leyti að
svo sé. Fiskmjöl og sildarmjöl
er orðinn geysilega stór þáttur
í framleiðslu okkar og er það
selt sem fóðurbætir, og er það
fyrst og fremst eggjahvítan, sem
gefur þessum mjöltegunduro
gildi. Eggjahvítan er hins veg-,
ar samsett úr efnum sem kölluðj
eru amínósýrur, sem eru 20j|
talsins, og hefur hver um sig
sína næringarfræðilegu eigin-
leika og eru margar af þeim
lífsnauðsynlegar fyrir menn og
skepnur. Efnaiðnaðurinn getur
nú framleitt mikið af þessum
efnum, og minnsta kosti éitt er
framlieitt í tugþúsunda tonna
tali. Er þetta selt í fóðurblönd-
ur í óbeinni samkeppni við fiski
mjölið. Ég held að hægt sé að
færa að því nokkur rök að verð-
lag á' fiskimjöli mundi vera
hærra í dag ef tilbúið nietíónín
hefði ekki komið á markaðinn.
Annað mál, af svipuðum toga
spunnið er framleiðsla á hinni
svokölluðu olíueggjahvítu þ. e.
a. s. eggjahvítuefni úr jarðol-
íu. Það er of snemmt að segja
hvort hún getur orðið fiskmjöls-
iðnaðinum skeinuhætt, en það
gæti vel farið svo. Það er talið
að fyrsta verksmiðjan verði
byggð á þessu ári suður í
Frakklandi. Kemur hún til með
að framleiða um 16 þús. tonn
af mjöli á ári.
— Hvernig eru horfurnar á
verðinu á þessu tilbúna mjöli
miðað við hitt?
— Horfurnar á verði á þessu
mjöli eru 55 stpd. á tonnið.
Þegar þær tölur voru gefnar út
“var verðið á soyjabaunum 50
stpd. tonnið og á sumum teg-
undum fiskimjöls 65 stpd. Það
er því ekki hægt að segja ann-
að en þetta sé mjög hagstætt
og samkeppnishæft verð, þann-
ig að þarna gæti orðið um sam-
keppni að ræða.
Þegar rætt cru um svona
hættu má maður ekki gleyma
þvi, að það er þegar milcill skort-
ur á eggjahvítuefni í heiminum
og hann fer vaxandi. Það kem-
ur öllum saman um það, að ef
við verðum að treysta á hina
hefðbundnu framleiðslu og
ekkert annað, þá rekur að því
að við lendum í miklum vand-
ræðum vegna eggjahvítuskorts.
Getur vel farið svo, og eru
margir sem líta þannig á, að
bæði Vilbúnar amínósýrur og
eggjahvítan úr jarðolíunni
muní aðeins bæta úr brýnni
þörf og það þurfi ekki að fara
svo, að þessi tilbúna framleiðsla
reynist fiskiðnaðinum hættuleg.
— Eruð þið að vinna að ein-
hverjum tilraunum núna í til-
raunaverksmiðjunum?
— Það er alltaf verið að vinna
að tilraunum. Þar eru nú í gangi
tilraunir með saltsíld sem hef-
ur verið framleidd úr síld, sem
flutt hefur verið langt að og
geymd á mismunandi hátt. Þá
standa einnig yfir tilraunir með
framleiðslu á sjávarís, eins og
ég gat um áðan. Við teljum
að það sé afar nauðsynlegt fyr-
ir fiskiðnaðinn að áður en nýj-
ar vélar eru teknar í notkun séu
þær prófaðar og við séum jafn-
vel betur settir með slíkar próf-
anir en flestir aðrir. í raun og
veru ætti að koma á sá háttur
hér, að vélar séu almennt próf-
aðar áður en farið er að selja
þær. Með því má’ spara mikla
peninga.
Ef maður lítur á allar okkar
fiskafurðir þá eru þar 2 nær-
ingarefni sem mestu máli skipta.
Annars vegar eggjahvíta og hins
vegar fita. Við höfum á að
skipa mjög færum sérfræðing-
um á báðum þessum sviðum og
rannsóknir á samsetningu á
eggjahvítu í sjávarafurðum er
mjög vaxandi í okkar starfi. Eins
er með rannsóknir á fitu. Þetta.
— hvaða þýðingu þetta hefur
er í raun og veru miklu flókn-
ara mál heldur en svo að ég
treysti mér til þess að skýra
það í fáum orðum. Hins vegar
er þetta okkur mikill vegsauki
gagnvart okkar kaupendum og
viðskiptasambönd erlendis styrk
ur, þegar við þurfum að svara
kvörtunum, sem koma erlendis
frá um galla sem sagt er að
séu á íslenzkri framleiðslu. —
Stundum kemur það fyrir að við
getum bæði skýrt það sem kaup-
andinn hefur veitt athygli, eða
við getum sent þær kvartariir
aftur, sem ekki eru á rökum
reistar.
— Hvernig er ástatt um fjár-
mál stofnunarinnar? Fáið þið
þó peninga sem þið þarfnizt
til starfseminnar?
— Við fáum fjárveitingu sam-
kvæmt fjárlögum og Alþingi
hefur veití okkur það fé sem
við höfum beðið um. Það sem
skortir hjá okkur er frekar öllu
að geta borgað starfsmönnum
okkar mannsæmandi laun. Við
höfum ágætan húsakost og er-
um prýðilega búnir tækjum og
höfum gott starfsfólk.
Hins vegar eru erfiðleikar á
að tryggja þessu fólki afkomu.
Sannleikurinn er sá, að það hef-
ur verið meira alvörumál hjá
okkur en flestum öðrum vegna
þess að þau verðmæti sem
standa á bak við hvern mann
sem hér vinnur eru miklu meiri
en hjá nokkurri annarri starf-
semi á landinu. Það gengur ekki
að menn þurfi að vera á snöpum
við allt aðra hluti til að hafa
i sig og á og láta svo verðmæta
hluti ónotaða. Það er eins og
við værum að gera út togara
og áhöfnin þyrfti að fara af vakt
til að prjóna vettlinga. V. G. K.
Barnard
Franihald úr opnu.
Dorothy eftir að sjúkrabifreið
kæmi — hún varð að bíða þrjár
stundir og á börum við hlið
hennar lá Clive, hreyfingar-
laus. Loksins koin sjúkrabif-
lípiðin og er þau komu á
Groote-Schuur sjúkrahúsið var
Clive borinn inn á skurðstof-
una.
— Ég sá hann ekki aftur lif
andi, segir Dorothy. Nú kom
annar læknir og spurði mig
hvort þeir mættu fá hjarta
Clive. Ég gat varla talað vegna
ekka en sagði þó: „Viljið þið
vera svo góðir að reyna að
gera allt sem hægt er til að
bjarga honum.“ En ef hann
er dæmdur til að deyja þá tak
ið úr honum hjartað í guðs
nafni.“ Ðg þegar læknirinn
var farinn bað ég Guð um að
fá að deyja með Clive. En ég
vissi að ég varð að lifa á-
fram án þess, sem ég elskaði.
En mér fannst undarlegt að
hugsa til þess að hjarla hans
myndi lifa í öðrum manni.
Alla nóttina beið Dorothy á
sjúkrahúsinu og kl. 5 um rnorg-
uninn. kom dr. Curt Venter út
úr skurðstofunni og sagði
henni að uppskurðurinn hefði
tekizt.
— Hjarta manns yðar slær
nú í brjósti Blaibergs. Við
munum aldrei gleyma því
sem þér hafið sert fyrir hann
og læknavísindin.
Meðan sigri Barnards læknis
var fagnað með kampavíni og
húrrahrópum fór Dorothy ein
heim í íbúð sína, sem geymdi
minningarnar um þriggja mán
aða hjónaband hennar og
Clive Haupt.
Vestdal
Framhald af 7. síffu.
myndarlega sementsverksmiðju í
landinu.
Nafn dr. Jóns E. Vestdals er á
óafmáanlegan hátt tengt sem-
entsverksmiðjunni á Akranesi,
og stendur þjóðin í mikilli þakk
arskuld við hann fyrir brautryðj
andastarf hans þar. Það er at-
hyglisvert, hversu vel allur
rekstur verksmiðjunnar hefur
gengið tæknilega, hve vel fram
leiðslan reynist, hve miklu
meira er framleitt en áætlað
var og hve lengi sementsverðið
hefur til skamms tíma verið ó-
breytt. Verksmiðjan hefur hald
ið áfram að koma upp mannvirkj
um til sementsdreifingar og gert
það með hinum mesta myndar-
brag í hvívetna.
Dr. Vestdal hefur helgað s.ig
tækniverkefni, sem íslenzku
þjóðinni var nauðsynlegt að
leyst yrði. Og hann hefur leyst
það með ágætum. Er vonandi,
að jafn gæfulega gangi framfara
sóknin og uppbygging nýs iðnað
ar á öðrum sviðum og gengið
hefur í sementsframleiðslu.
Vinir og samstarfsmenn dr. Vest
dals senda honum í dag beztu af
mæliskveðjur og óska honum
alls hins bezta um langa fram-
tíð. B.Gr.
irOansrtansBTmartart^n-íið
f rá bráuöbæ er
bezt og ódýrast
BRAUÐBÆR VIÐ
ÓÐINSTORG, SlMI 20490
Q
...i
A
io

YOKOHHRU
Þegar þér veljið yður skó á fæturna þurfið þér að vita um skóstærð-
ina, þegar þér veljið dekk á bifreiðina er yður óhætt að treysta
Hjólbarðaverkstæði
Sigurjóns Gíslasonar
Laugaveg 171
skið inn frá HÁTÚNI
(bifreiðin er ávallt velkomin, og hennar bíð-
ur gott bílastæði).
#10 7- aPríf 1968
ALÞÝÐUBLAÐIÐ