Alþýðublaðið - 10.10.1968, Blaðsíða 10

10 ALÞYÐUBLAÐiÐ 10. október 1968
! •
Wsm.
' /. ■’ VÍa ¥í
IWPÍl
|»
MNÍ
I
) I
Mæmf,

.
m fflmðmWM
■
iilip

Ur heimspressunni
Hver verður framþróun
vísinda og mannsanda?
Fólk, sem var uppi, áður en hin mikla iðnþróun hófst fyrir alvöru,
þurfti árlega einn fjórða úr tonni af fæðu, hálft tonn af vatni, auk
skinna, trjáviðar, grjóts og leirs til að geta dregið fram lífið.
Sé miðað við Ameríkumenn (sem dæmi um nútímamenn) þurfa þeir
aftur á móti sjö tonn kola, meira en hálft tonn stáls, fleiri hundruð
kíló annarra málma og efnasambanda, sem óþekkt voru fyrir hundrað
árum síðan. Hráefnaþörf fólks í framtíðinni mun nema tuttugu tonnum
og henni verður hægt að fullnægja, svo fremi sem tekst að halda
tölu jarðarbúa innan hóflegra marka.
Arnold Buchholz, forstöðu-
maður vísindadeildar ríkisrann-
sókniarstofnunar í Köln, er
þekktur sérfræðingur í ev-
rópskri, amerískri og einnig
rússneskri vísiiind aþróun.
í nýútkominni bók hans, sem
nefnist „Hin mikla breyting“,
heldur hann því fr.am, að íþúar
jarðarinnar ættu nú að vera
færir um að brauðfæða sig.
Buehholz telur náttúruvísindi
og tækni muni tryggja framtíð-
ina, ihvoru tveggj.a þróist æ
ihraðar. 1665 voru færri en 10
■vísindarit gefin út í heiminum.
Árið 1800 um 100 glík, 1850 kring
um 1000, 1900 voru Iþau 10.000,
og árið 1960 ujþ.b. 100.000. Ef
framhald verður í samræmi við
'þetta, mun verða gefin út edn
milljón vísindarita árið 2000.
Árið 1900 voru aðeins um
15.000 starfandi v.ísindiamenn í
'heiminum: 1964 voru þeir á
iþriðju milljón.
Buchholz
tækni valda. Þær eru til dæmis
þessar:
Hættan á atómskri sjálfseyði-
leggingu fyrir tilstuðlan kjarn-
eðlisfræði.
Hættan á offjölgun fólks fyr-
ir tilstuðlan iheilsuræktar, hrein
lætis og bættrar lækninga-
tækni.
Hættan á, að frelsi einstak-
linga verði úr sögunni með gjör-
nýtingu samféliagsins á (þeim
fyrir tilstuðlan líffræði, geð-
sjúkdómafræði, þjóðfélagsfræði
og annarra vísindagreina, sem
áhræra ménn.
Að Iþessi gjörnýting mun einn
ig gjörnýta vísindin, getur
Buchholz sýnt fram á með sam
anburðarfcöflu. Hún sannar, að
árið 1910 voru meira en 80%
allra verka í þágu vísinda frá
einum manni runnar, en árið
1960 minna en 40%. Á þessu
tímabili jóks,t tala verka eftir
tvo frá 18 upp í 40% og taia
verka eftir fjóra eða fleiri frá
næstum engu til 15 prósenta.
Það, hversu mikiil aukning er
á vísindaafrekuni, ®ém fleiri en
einn stuðla að, sýnir fram á
aukna sérhæfingu, sem þýðir
einnig tiaikmörkun á beinni
sköpun.
Buehholz hefur sett leftirfar-
andi fram um hættur og tæki-
færi, sem þróun náttúruvísinda
og tækni hefur leyst úr læðingi:
Bæði hættumar og tækifær-
Framhald á bls. 14.
Fjárhæðin, sem varið er í
USA til v.ísinda- og þróunar-
mála, tvöfaldast á sex árum;
það, sem ritað er um rönten-
■ Antia órabelgur
"'Úun e’r úæái ÍéiSirilég" óg frekjá óg við hahn Talá
ég aldrei framar.
geisla í heiminum tvöfaldast á
tíu árum, og fjöldi vísinda-
tímaritia almennt á fimmtán
árum. /
En Buchholz telur, að brátt
muni verða. tímamót á .þessari
þróunarbraut. í því styðst hann,
við ameríska sérfræðinga um
vísindi, og telur, að eftir
þrjátíu ár muni þvóun þessl
hafa náð eins langt og hægt
er. Þá muni um það bil einn
fimmti. hlutj. lallra "íhúa jarðai’-
innar yinna beint eða óbeint að
visindum.
Bú'ehHoÍZ "sðsf ■ekki''ijý'fii- íisfett-*
ur þær, sem náttúruvísindi og
sl. enda þótt prestur sé rithöf-
undur, kveðst hann ekki hafa
nejna löngun til að skrifa um
lífsreynslu sína.
Ég er ákaflega ánægð yfir að
verða senn móðir, sagði söng
konan Marianna Faithful, 21
árs, er hún tilkynnti óléttu
sína á dögunum. En hún er
ekkj jafn ánægð með hjóna
handið sem slíkt. Hún e'r að
skilja við listaverkasalann
John Lunbar, og hefur ekki í
hyggju að giftast nánum
kunningja sínum í lengri
tíma, Mick Jagger í Rolling
Stone hljómsveitinni. ,,M=g
langar ekki að giftast hon-
um“, sagði hún, ,,en ég er
vjss um að Mick stæði vel
sem pabbi barnsins“ — hvað
svo sem þau orð fela í sér.
i VEIZLU, sem nýlega var hald
in til heiðurs Montgomery
marskálki, hinni nafntoguðu
stríðshetju Breta í he'msstyrj
öldinrti síðari, var sagt um
hann að hann væri gifturík
asti márskálkur síðan AVelling
ton leið.
í síðustu bók marskálksins
segir hann að Wellington hafi
unnið bardaganna við Waater
loo af eintómri heppni. Sam
líking n þótti af þessum ástæð
um dálítið klaufsk.
TVEIR SOVÉZKIR skógarhöggs
menn komu nýlega til R ga
við Eystrasalt eftir 2700 mílna
ferð eftir ám og vötnum þess
hluta Rússlands er liggur í
Evrópu. Þeir voru 45 daga á
ferð og fóru um 60 mílur á
dag. Nú vjlja þeir halda róðr-
inum áfram, og fara þá sem
leið liggur meðfram Evrópu-
ströndum til Svartahafs ns, en
ekki er getið um hvort þeir
hafa fengjð fararleyfi.
f JPARÍS, þar sem stígvél
crþ í hátízku enn, er nýj-
asja tízkan núna „stígvélá
sokkar“. Þeir eru hafðir úr
þjjkku garni, rajög mynstr
aðtr. Sokkarnir eru látnir
ná Iangt upp fyrir hné og
brjett upp á þá efst. Smekk-
lelast er að vera í íízktí-
skpnum (hnöllunum) viff
þeýsa sokka.
Paris ’68
„Við höfum oft spilað bingó
og alltaf skipt vinningnum
jafnt á millj okkai“‘, sagði
Chris nokkur Vaiouch, en
þegar kona hans, Lorra
ine, vann 50 þúsund dollara
í bingóspili nýlega, þá hafði
hún engan áhuga á að skipta
jafnt. Frómt frá sagt gaf hún
manni sínum affeins 180 doll
ara, og þá hitnaði í þeim
gamla — hann e'r 58 ára bygg
ihgaverkamaður — og snéri
hánn sér til dómstólanna
níeð kröfu um að konan léti
sig fá „eign“ sína — 24.820
dollara.
EINI FRANSKI hjartaþegjnn,
sem nú er lifandi, fékk sér
klukkutíma göngu eftir breið
stræti Camps-Elysées, og er
það fyrsta útivera hins 56 ára
prasts, Föður Boulogne, síðan
ha^n fékk nýtt hjarta 12. maí
Nmmta
nýtt
*
*
HEYRT^
SÉÐ