Alþýðublaðið - 21.01.1969, Blaðsíða 5

......................... ríÍ!":"f"''"”7p;iíj;qCjr^rF
21- janúar 1969 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5
. . ■ : . : 2. • • ■■’ ' ' JT’ * " ■ . '■ •■'. .'
Utvarpsþátturinn frægi um varnarmáUn:
Bandarískir hermenn á Kefiavíkurflugvelli-
þí að fá peninga til að gera þessa
hluti? F.f við gerum þetta ekki,
hvað skeður þd hér á íslanclir Við
höfum þegar upplifað það, að stór
hluti af ungum menntamönnum
er flúinn héðan í burtu fyrir fullt
og allt og vill ekki korna hingað
meira, af því að þeir líta þannig
d, að þeir hafi ekki sömu mögu-
Ieika til að l'ifa hér eins og annars
staðar. Eg vil að við sköpum okk-
ur sömu Hfskjör og sömu lífsmögu
leika hér eins og hægt er að gera
annars staðar í veröldinni.
En ég ihef ekki hugmyiid um
hvar við eiguin að fá peninga til
að gera þetta, éf það er ekki eiii-
mltt með þessu. Við gerum það
ekki með þvf að selja þorsk og
(heldúr ekki méð því að selja síld.
Það er búið að rányrkja hafið hér
í kringum Island, fiskiríið er orðið
Htið, markaðsverð er stopult, en
þarná höfum við ónumið land. Ef
við t. d. liöfum íbúð, þá leigjum
við hana og fáum greiðslu fyrir.
Við segjum ekki við útlending,
sem langar til að veiða lax: Já,
hlessaður vertu, 'komdu bara. Eg
á laxveiði, þú getur fiskað eins og
þú vilt. Það kostar ekkert.” Hvers
vegna eigum við þá að segja við
þessar stórþjóðir, sem eiga ham-
ingju sína ef til \'ill undir Islandi:
„Gjörið bið svo vel, þið megið
koma til Islarids og þið megið nota
landið okkar.” Því eigum við að
líta öðrum augum á landið okkar,
Þá er stoltið fokið
út í veður og vind. . .
sem er eitt hundrað og þrjú þús-
und ferkm. að stærð, heldur . en
litla laxveiðiá úti á landsbyggð-
inni.
GUÐM.: Eg vil segja það, að
þá er stolt einnar þjóðar algjör-
lega fokið út í veður og vind, ef
það eina, sem er lienni til bjarg-
ar, er að vera í hernaðarbandalagi.
Þá mætti segja það, að ef fósíal-
Istar 'hefðu náð hér meirihluta á
sínum tíma, þá hefðu þeir getað
sagt sem svo: „Það er okkur bara
til bjargar, að ísland biðji Sovét-
ríkin um það að koma hér með
sína sérfræðinga og spesíalista og
bvggi upp íslenzkt atvinnulíf eða
borgi fyrir það að fá að liafa hér
lier og flota.” Ég er viss um það,
að það er enginn Islendingur sem
myndi kæra sig um það. Svo vil
ég bara minna á. varnarorð, Eisen-
howers, sem benti sinni eigin þjóð
á það, að hún eigi ekki að byggja
upþ sitt atvinnu- og efnahagstif á
grundvelli þess, að hernaðarvélin,
eins og hann orðaði það, sé of
sterk í framleiðsluvegum eða fram-
•’.eiðljuHfi þjóðarinnaÁ Þ|að aem
Aron er beinlínis að benda á sem
leið út úr ógöngunum, er að Is-
land eigi raunverulega að byggja
sína framtíð upp á því að vera í
hernaðarbandalagi. Eg vil þá spyrja
Aron, hvað myndi íslenzka þjóðin
segja eða gera, ef Bandaríkjamenn
og Nato segðu einn góðan veður-
dag, nú þurfum við ekki lengur á .
því að h.alda að vera á íslandi?
Hver er framtíð slíkrar þjóðar.Hún.
er akkúrat éngin. — Eg vil þá
segja það, að það kemur aldrei til
greina að byggja upp íslenzkt at-
vinnulíf eða íslenzkt þjóðfélag á
gruridvelli þátttöku í hernaðar-
bandalágL Auk þess sem við crum
í þessu bandalagi á grundvelli gagn
kvæmra -hagsmuna, en ekki til að
krefjasl alls af öðrum aðildarríkj-
um.Og höfurn við íslendingar ekki
getað leitað eftir lánurií og fyrir-
greiðslum hjá einstaka þjóðum
bæði innan. Nato og utan, án þess
að það hafi þurft að koma til beint
í gegnum þátttöku okkar í yarnar-
handalagi. Ég er þeirrar skoðunar
að það þurfi fyrst og fremst að
leggja áherzlu á, það, að ala upp
í þjóðirini þjóðarmetnað og í öðru
lagi, eins og kom fram í ræðu for-
íset-a Islands, 1.. janúar, sem var
mjög nierkileg ra'ða,; og aetti' sér-
hver Isleridingur að. tileinka sér þá
lífsskoðun, sem þar kom fram, að
við það, livað landið getur veitt
okkur. Þannig bvggjum við upp
íslenzka þjóð á Islandi, og það er
á grundvelli þeirra möguleika sem
landið sjálft veitir fólkinu sem á
að byggja hér upp þjóð, en ekki
á hugsanlegum grundvelli krafna á
hendur öðruni ríkjum, sem við er-
um í þátttöku með í varnarbanda-
lagi, sem vonandi verður ekki um
aldur og ævi, heldur um takmark-
aðan tíma.
ARON: Eg vil riú svara þessu
sem andmæíaridi minn sagði hér,
að ég er sanrifærður um, að dág-
inn sem Nato og Bandaríkjamenri
teldu sig ekki þurfa að vera hérna
lengur, þá eru þeir farnir. Svo vil
ég nota þessa aðstöðu sem við höf-
um í dag, ef við höfum nok'kra að-
stöðu, til þess að byggja upp þetta
land. Eg er það mikið eldri mað-
ur heldur en andmælandi triinn, að
ég veit hvað það er að eiga heima
á Islandi. E.g veit' það, af því að ég
Ég veit hvað það er að
eiga heima á íslandi. . .
hef horft upp á íslenz.ku þjóðina,
þegar hún hafði ekki að borða. Eg
lief horft upp á alla þá baráttu,
sem hefur átt sér stað á Islandi,
þótt. ég.sé ekki eklri maður en ég
er. Og ég víldi ógjarnan að íslenzka
þjóðin ætti cftir að fara niður í
sömu niðurlægingu og hún var í,
þegar ég var unglingur og var að
alast upp og meirn að segja síðar.
Og það er verið að tala um þetta,
sem menn eiga áð gera sjálfir. Það
er ágætt með idelismann, það er
ágætt að segja: „Við eigum að
gera þetta sjálfir,” en hvaða tillög-
ur hafa. köniið fram um það,
hvernig við.eigum sjálfir að kom-
ast fram úr þeim ógöngum sem
við erum í í dag? Eg veit ekki um
éiná einustú tillögu, sem byggð
er- á viti. Þ.ið' eiria, ” sem ,ég veit
um í . dag, ef, að hvcr' einasti spari-
þægindi og leggja fyrir nokkra
skildinga, vaknaði einn góðan veð-
urdag við það, að það var búið að
skerða um 54 aura hverja einustu
krónu, sem hann ætlaði að geyma
annað hvort til elliáranna eða ann-
arra daga. Við byggjum aklrei upp
ísland með þessu. Við byggjum
upp ísland með því að nota það
ta'kifæri sem við höfum; meðan
við höfum takifæri í sambandi við
Nato og í sambandi við Banda-
ríkin eigum \'ið ‘að nota það. Ef
þeir vilja hjálpa okkur til þessara
hluta og ef þeir sjá hvaða aðstöðu
þeir liafa hér á Islandi, — en þessi
aðstoð, húri getur öll saman farið
norður og niður, ef allt fer í aum-
ingjaskáp hér á lslaridi, — þá geri
ég alveg ráð fyrir þ\í, að þeir vilji
kosta einhverju til á meðan úclitið
í alheimsmálum er ekki skárra en
það er f dag.
BJÓGVIN: Já, Aron minntist á
Keflavíkurveginn áðan. Það mun
hafa flogið fyrir, þegar þær fram-
kvæmdir voru á döfinni, að Banda-
ríkjamenn væru reiðubúnír til þess
að greiða hann. Telur þú, Guð-
mundur, að það hefði komið til
mála, að þiggja það? Mundir þú
vilja svara því, þegar þú svarar
Aroni næst?
GUÐM.: Nei, ég teJ það ekki
koma til greina. Ef Keflavíkurveg-
tir liefði verið samgönguæð, við
skulum segja árinars vegar á milli
Þekktum við okkar
takmörk. . .?
flugvallar sem væri nauðsynlegur
Hður í vörnum og hins vegar hafn-
ar, þar sem væri nauðsynlegt að
sauigöngur væru greiðar og örugg-
ar, Jrá hefði verið sjálfsagt að heim-
ila að þessi vegur væri byggður,
og Islendingar hefðu þá aðgang að
Jionum á friðartímum eftir því sem
aðstæður leyfðu. F.n ég vil nú segja
það, að Aron er eldri eins og hann
benti á, og hann sagðist hafa 'horft
upp á íslenz.ku þjóðina í niðurlæg-
ingu, og ég veit að hann á við
tímabilið á milli 1930 og 40, þegar
fólk svalt hér. Auðvitað vill eng-
inn horfa ttpp á íslenzku þjóðina í
niðurlægingu og auðvitað vill eng-
inn gera sparifé landsmanna einsk-
isvirði, en þá kemur einmitt að
sérstökti atriði. Við höfum haft
mjög góð tækifæri, við höfum haff
niikfa velgengni og við höfum
skapað mikinn auð. En þá keniur
eirimitt að því atriði, sem kom fram
í áramótaræðu forsetans. Þekktum
\úð okkar takmörk í kröfurn okk-
ar á hendur laridinu? Vorum yið
ekki of gírug í það sem landið
veitti okkur á þessum tíma frá
19fi0 til 1967? Eyddum við því ekki
of hratt? Elefði ekki verið nær að
takmarka þá frekar lífskjarakröf-
urriar, setja þjóðinni og okkur
sjálfum skynsamlegri ramrna um
cyðslu og annað? Þá ættum við
. eitthvað til hinna erfiðu ára, og auk
þess ihefðum við þá forðað því, að
verðbólgan brenn'di upp sparifé
sérstakl. -eldra
fólks. Það er mjög sorglegt og það
hefur því miður átt sér stað öf
oft, en ég hef trú á því, að Jreir
menn rísi upp hjá íslenzku þjóð-
inni seni þori að segja fólkinu, hvaða
niöguleika það getur haft í Jressu
landi, og ég verð áð segja það, að
Jró að Aron kalli eftir ákveðnuni
tillögum til lausnar á vandamálum
dagsins í dag, og að því er nú að
-vísu unnið, að koma með hugmynd-
ir og tillögur um það, þ'á er ég
vongóður um það, að það geti orð-
ið til þess, að fólk geti lifað hér
góðu . lífi og þurfi ekki að hafa
áhvggjur og óttast morgundaginn.
F.n ég held, að það fólk, sem er
að fara af landi hurt, flýja land,
eins og það er kallað, það muri
ekki hrcppa lífshamingjuna í öðr-
um álfum. Eg held, að lítið brof
af þ\í fólki, sem er að flytjast til
hinna stóru landa, í stórborgirnar,
muni nokkurn tímá hafa brot a£
þeim möguleikum, sem þctta fólk
hefur þegar haft umfram þegna
þeirra ríkja, sem Jiað er að flytjast
til. . ■
BTÖRGVIN: JÓrias' Jónsson frá
ETriflu varpaði frílm þeirri hug-
rnynd á sínum tíma, að Islending-
ar ættú að sernja við Bandaríkja-
menn til langs tíma og veita þei.n
herstöðvar hér á landi, gegn því aS
þeir keyptu af okkur allar helztu
, útflutningsafurðir okkar. Er ekki
hugsanlegt, Aron, 'ef við færutn
'fram á beinar greiðslur, að Banda-
ríkjamenn mýndu vilja gera við
' okkur satrinirig tíl 'langs tima?
ARON: I>að er' þó alltaf bót í
máli það sem Guðmundur Garð-
arsson segir hér, og Jrað sem þú
sagði Hka áðan, Björgvin, ! sam-
handi við þennan veg til Keflavík-
ur. Eg man ekki betur en það væri
haft í hámæli liér, að Bandaríkja-
menn hefðu viljað leggja veg frá
Keflavík og alla leið upp í HvaJ-
fjörð. Guðmundur Garðarsson tel-
ur það ágætt, að það var ekki gert
og siálfsagt, að YÍJjn J>að ekki. Ég
tel siálfsagt að J\að hefði verið
levft, vegna Jaess, ef það hefði verið
lcyft, þá væri veeurinn til núna. Eu
harin er bara ekki til, — nú er bú-
ið að leggja Jiennan veg, sem er,
eins og ésr sagði, 40 km. kafli fr.í
Hafnarfirði til ' Keflavíkur. Það
verður að sekta hvern rnann, seni
uiri þenhari veg 'fei' 'um ákveðna
fjánhæð; þáð cr búið að skrapa
satnan núna um 15 milljónum
króna upp i kostnaðinn á þessu
ári. Aftur á móti var sagt um leið
í hlaði, sem ég las þetta í, að
Jtað myndi þurfa að liorga um 40
—30 milljónir króná, einmitt fyrir
þennan veg, núná' í vexti og af-
borgnnir.
Þeir byggðu hér tvo
flugvelli. . .
Þ,ið var Kka talað um það á sín-
um tíma, nð Bandaríkjaherinn
vikli gera stóra _og mikla llöfn í
Njarðvíkunum. — jsle’ndingar stóðu
líka á móti því. Höfnin átti að
■ , { t
Frh. á 10. síðu.
við .eigum fyrst og .fr.emst.að gera fiáreigandi á ísjgljdi, serfl. var. bú-
kröftir til okkar sjálfra í sariiræmi inn að neita sér um alls konar lífs-
landsmanna og Jxí