Alþýðublaðið - 21.01.1969, Side 6

6 ALÞVÐUBLAÐH) 21- janúar 1969
I-eikfélag Reykjavíkur:
ORFF.US og F.VRÝDÍS
Sjónleikur í fjórum þáttum eftir
Jeaii Anouilh.
Þýðandi: Fmil Eyjólfsson.
Leikmyhdir: Steinþór Sigurðsson.
Leikstjóri: Helga Bachmann.
Það er að flestu leyti haganleg
og viðfelldin sýning sem Helga
Bachmann hefur sett á svið í Iðnó,
frumraun hcnnar á þessu sviði.
Hin vtri umgerð leiksins, leikmynd
Steinþórs Sigurðssonar er eftir
venju hans mjög vel vandað verk,
einkum sviðsmynd fyrsta og þriðja
þáttar á járnbrautarstöðinni. Þýð-
ing Ernils Eyjólfssonar virðist í
Jieild nijög svo viðunanleg, þó mál
far. leiksins kunni að hafa óþarf-
lega hóklegan hrag og stöku setn-
ing að minnsta kosti sé óþarflega
háð frummálinu. Og í aðalhlut-
verkin hafa valizt ungir og álit-
legir leikarar, líklegir til frania
á leiksviði. Það var vitað fyrir
um Valgerði Dan, scm farið hef-
ur með veijtamikil hlutverk á und-
anfþrnum árum, eu Guðmundur
Magnússon, nýliði úr leikskóla
Leikfélagsins, Orfeus hans fyrsta
verulega hlutverk, virðist einnig
efnilegur lcikari. Og þess er vert
að geta að sýningin var í. heild
sinni jafn-bctur skipuð en gengur
og gerist á sýningum í Iðnó og
annars staðar.
Leikritið hefur verið stytt nokk-
uð í sýningu og virðist það fljótt
á litið að skaðlausu. Þó er t'or-
skilið hvers vegna niðurlagi leiks-
ins er breytt, leikslokin hefðu tví-
mælalaust orðið áJirifameiri ef
menn hefðu fengið að sjá endur-
fundi elskendanna eins og téxtinn
leikhús
gerir ráð fyrir. Ekki hefði veitt
af því: óneitanlega er sýningin
næsta einhæf og langdregin eins
og htin er á sig komin. Má vera
að stytting leiksins hafi stuðlað
að einhæfni, fábreytni hans ásanit
því að málfar leiksins hafi dofnað
og daufgerzt í þýðingunni; hvað
sem um Anouilh má segja að öðru
levti er hann að minnsta kosti
leikinn og slunginn leikhúsmað-
ur og verður að umgangast verk
hans af miklum trúnaði eigi þau
að njóta sín til hlítar í meðförun-
um. A það mun því miður æði-
mikið hafa vantað í sýningu Leik-
félags Reykjavíkur — jafnvel þó
jafnharðan sé játað að leikrit
Anouilhs virðist síður en svo á-
hugavert 'eða skemmtilegt 'verk-
efni, en gerir að því skapi harða
kröfu til leikendanna sem með
það fara, eigi það að vjnna hug
áhorfandans. En leikstjórn Helgu
Bachmann, þó hún væri með
smekklegum brag, virtist öll mið-
ast við að gæða leikinn einum
samfelldum tóni, ljóðrænum hug-
■blæ angurværðar og trega sem
þrásinnis jaðrar við grátklökkva í
sýningunni. Til að sýningin haldi
réttum hlutföllum virðist hins
vegar nauðsynlegt að elskendurnir
séu ekki einasta ljóðrænir tákn-
gervingar ástarinnar, heldur einnig
og fyrst og fremst elskandi, ástríðu
full ungmenni, skammvinnur ást-
arbrími þeirra fullkomlega raun-
hæfur á sviðinu. Þetta tókst þeim
Valgerði Dan og Guðmundi
Magnússyni til engrar hlítar, hvern
ig sem á því stóð; minnsta kosti
Valgerður virðist fyllilega vaxin
lilutverkinu. Það er kannski tóm
glöp eða missýn mín — en þráfald-
lega þótti mér leikur Valgerðar,
einstök viðbrögð, orðsvör, hreim-
fall málsins og tilfinninganna,
minna mig á leikkonuna Helgu
Bachmann sem engnn veginn
hæfði Valgerði né hlutverki henn
ar. Guðmundur Magnússon leik-
ur á miklu þrengra sviði ennþá,
og áherzlan kom öll á drengilegan
þokka hans með breiðu drengslcgu
brosi, en þó virðist manni að við
myndugri leiðsögn . hefði hann
átt flciri kosta \'öl í hlutverki sínu.
Þetta er hugboð og smekksatriði,
það skal játað. En hvað um gild-
ir: sýningunni tókst ekki, þrátt
fyrir vönduð vinnubrögð og við-
felldna áferð, að hrífa undir-
ritaðan áhorfanda sinn með í leik
Jean Anouilhs, og leikvizku, um
ástina og dauðann.
Orfeus og Evrýdís fjallar eins
og mörg önnur verk höfundarins
um ástina og fegurðina, Ihrein-
leikann, sakleysið — hversu illt
þetta eigi allt uppdráttar í rang-
snúnum og bækluðum heimi. Efn-
ið er rómantískt og tilfinninga-
sjúkt í cðli sínu, og þarf við mikils
gerðar-þokka í meðförunum til að
væmni þess taki ekki yfirhöndina
og ka’fi það með öllu; en svo illn
fór að sönnu ekki í Iðnó. Baksvið
elskcndanna, sem í leiknum fara
með að nýjú hina fornu sögu um
mátt ástarinnar til að lífga á ný
úrkula tilfinningar, vekja upp frá
dauðum, er skrumskæld rnynd
bóhem-lífs umferðaleikara og tón-
ilistarmanná, fvndin og illskeytt,
og furðu fjölbreytt. Þar er ntóðir
Evrýdísar með friðli sínum (Rc-
gína Þórðardóttir og Jón Aðils),
innantóm og óhugnanléga afbök-
uð ímynd ástarinnar; þar er faðir
Orfeusar (Stcindór IHjörleifsson),
góðmótlcgri mannlýsing þó hún
sé ckki síður uggvænleg, innan-
tóm; þar er ruddinn Dulac sem
Jón Sigurbjörnsson lék með furðu
mikilli grófgerð; og þar eru að
lokum olnbogabörn þessa mann-
lifs, sem gjalda fyrir það, Matthí-
as of leiksviðsstjórinn (Erlendur
Svavarsson og Damíel Wijliams-
son). I þessu fánýta lifi sjá Orfeus
og Evrýdís framtíð sína' fyrir, —
en fortíðina megna þau ekki að
horfast í augu við, hvorugt þeirra.
Evrýdís flýr Orfeus þegar henni
verður Ijóst sú ,,ké);' J 'finr/ícgna)
tilfinningá sem ást þeirra lifir og
hrærist í; Orfeus stenzt ekki vit-
undina um fortíð Evrýdísar, verð-
ur að líta um öxl, sjá ástvinu
sína eins og hún raunverulega sé.
Það tillit stenzt ekki ást hans,
hún dcyr. Dauðinn er eina líknin.
Handan hans er ,goðsagan um
(frfcus og Evrýdís ævarandi og
óbreytileg. Þetta eða eitthvað því
líkt, er í stytz.tu niáli inntakið í
leiknum og boðskapur Monsieurs
Henri, sem er „raisonnéur" höf-
undarins; Flelgi Skúlason fcr með
hlutverkið af þeirri ljóðrænu
angurværð sem mótar alla þessa
sýningu. Flelgi gerir þetta vel, og
margt er . vel . um þátt annarra
leikenda í sýningunni. En engum
skal ég lá það þó illa gangi að
festa hugann við andríka bölsýni
Anouilhs í þessari útgáfu hennar.
Um hitt þori ég ekki að dærna
hvort raeira svartagall á annan
vcginn, mciri mcnnska og ein-
lægni á hinn dygðu til að bæta
úr skák.
Af öðrum leikendum í sýning-
unni er einkuiri vert- að nefna
Pétur F.inarsson (hótelþjónn) og
Bíorgar Garðarsson (lögreglufulJ-
trúi), hvo'rtveggja nijög haglega
gerð lítil hlutverk; Guðmundur
Pálsson og Bryndís 'Pétursdóttir
fóru og vel sem þjónustufólk á
járnbrautarstöðinni. Og hvað sem
öðru Hður lýsti sýning þessi vand-
aðri vinnu svo langt sem litín
náði, nánari samstöðu og sam-
heldni leikhópsins en oft áður.
Henni var mjög svo vinsamlega
tekið. — ÓJ.
KSO;7. 'ffiZ
í | > J

HARÐVIÐAR
UTIHURÐIR
TRÉSMIÐJA
Þ. SKÚLASONAR
Nýbýlavegi 6
Kópavogi
sími 4 01 75