Alþýðublaðið - 26.01.1969, Qupperneq 2

t
2 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 26. janúar 1969
Bitstjórar: Kristján Bersi Ólafsson (áb.) og 'Benedikt Gröndal. Símar:-
14900-14903. — Auglýsingastjóri: Sigurjón. Ari Sigurjónsson. — Aug->
lýsingasími: 14906. — Aðsetur: Alþýðuhúsið 'við Hverfisgötu 8—10,
, Evík. ■— Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Sími 14905. — Áskriftargjald.'
■kr. 150,00, í lausasöíu kr. 10,00' 'eintakið. — Útg.: Nýja útgáfufélagið h,f*
(
DÁUÐADÆMT BANDALAG
Þegar Álþýðubandalagið var
stofnað, var ‘það aðeins bragð
fcommúnista til að ná til sín
Hanþi'bal Valdimarssyni og fylgis
mönnum hans. Sjálfir tóku
[foommúnistar þetta kosninga-
bandalag ek'ki alvarlega, eins og
sja má a€ því, að þeir héldu
Sósí'alistaflokknum áfram eins
og ekkert hefði í skorizt. Þeir
stofnuðu að vísu nokkur sivionefnd
talþýðubandalagsfélög, aðal'lega
s'kipuð trygguan kommúnistum,
til að róa hannibalista. En þeir
flýttu sér ekki iað efna þau lof
orð, að bandalagið skyldi gert að
stjórnmálaflokki. ^
Þrátt fyrir þetta stóð Alþýðu-
foandalagið saman sem ein fylk-
ing og barðilst laf þrótti í kosning
unum 1956 og báðum kosningum
urn 1959. Svo var að sjá, sem hin
nýja blóðgjöf hefði hresst það
samsafn róttækra og óánægðra
vinstrimanna, sem kommúnistar
höfðu um árabil haft undir sín
um verndarvæng.
En Alþýðubandalagið hefur
ekki reynzt farsælt. Það er sýni-
lega eitthvað óhreint við komm-
ún'lsta, sem menn eins og Héðinn
Valdimarsson og Hannibal Valdi
marsson skild|u ekki til fullnustu,
fyrr en þeir höfðu séð það með
eigin augum í sámstarfi. Bæði
Héðinn og Hannibal sneru við —«
sögðu skilið við kommúnista.
Þetta er athyglilsverður íær-
dómur. Báðir njóta þessir menn
viðurkenningar sem þróttmiklir
alþýðuleiðtogar. Báðir vildu þeir
reyna að sameina verkálýðsflokk
ana. Báðir gengu þeir til sam-
starfs við kommúnista. Báðir
sneru vilð (vonsviknir.
Alþýðubandálagið hefur reynzt
kommúnistum skammgóður verm
ir. Nú hafa þeir loksins reynt
að gera það að stjórnmálaflokki
til að freista þess að viðhalda
sjónhverfingum liðinna ára. En
það er of seint. Liðið hefur sundr
azt.
Leiðtogar kommúnista eru sjálf
ir undilr niðri vantrúaðir á þetta
ævintýri. Enginn þeirra fékkst
tl að taka að sér formennsku í
hinu endurreista bandialagi, held-
ur voru óharðnaðir, pólitískir ung
ktngar settir í þær tignarstöður.
Þetta eitt segir sína sögu.
Nú er fylkingin, sem stóð sam
an 1956 og 1959, margklofin.
Hannibal og Björn hafa sagt skil
ið við kommúnista fyrir fullt og
allt og segja ekki fagra sögu af
vistinni í þeim herbúðum. Sósíal
ilstafélag Reykjavíkur hefur á-
kveðið lað starfa áfram, enda eru
þar margir kunnir menn, sem
neita að ganga í Alþýðubandalag
ið og haf«a enga trú á því. Loks
eru þeir, sem þó eiga að beita
félagsmenn í bandálaginu, klofn
ir í ótal fylkingar um ólíklegustu
deilumál.
Af öllu þessu er augljóst, að
Alþýðubandalagið er dauða-
dæmt. Það mun ekki reynast því
hlutverki vaxilð, sem því er ætl-
að.
i
Það efa ég ekki að gaman liafi
verið að hlýða á upþlestur fjögurra
dafiskra skálda í Norræna .húsinu á
íniði'ikudags- og fimmtudagskvöld.
En því miður sá undirritaður og
Sleýfði harla lítið af þeirra dýrð:
þegar mig bar að garði á miðviku-
dagskvöld var húsið fúllt út úr
dyftiin, og komust liinir síðustu
aldrei lengra en í forgarð musteris-
iiis: Seinna kvöldið mun aðsókn
íiafá orðið skaplegri, og húsið þó
fullsetið, en þá kom ég því ekki
við að fara, því miður.
J’essi mikla aðsókn og áhugi á
heirfisókn dönsku skáldanna (og
ininrista kosti fyrirlestrar Francis
Bulí fyrr í vetur voru einnig mjög
vel sóttir) sýna það og sanna að
áhugi á dönskum, og norrænum,
bókmenntum sem löngum hefur
verið töluverður hér á iandf er enn
í dag meiri en maður skyldl ætla
að óreyndu; það var ekki sízt at-
íiyglisvert hve margt af ungu fólki
sófti þessi upplestrakvöld. Það er
íillilökktinarefni að mega í fram-
tíðihni eiga von á fleiri slikum
jieiihsóknum og þarf ekki "að efa
að fíjamhald vérði á gestkomum
eftif þá reýnslu sem þegar er fengin
at; áhuganum sem þær vekja, að-
sókii og undirtektum. Hitt er annað
mál að betra skipulag þarf að kom-
ast á slíka mannfundi en varð í
þetta sinn: 'hin vistlegu og veglegu
salarkynni Norræna ihússins eru ekki
hentug fyrir stórsamkomur eins og
efnt var til á miðvikudagskvöld,
og hætt við að ýmsir, sem þó kom-
ust inn, hafi haft minni not af
dagskránni en skyldi vegna þrengsla
og fjolmennis, En þetta stendur
vafalaust til b'óta.
Heimsóknir eins og dönsku skáld-
anna á dögunum eru ekki einasta
ánægjulegar sjálfra sín vegna á
meðan þær standa yfir; þær eru
einnig líklegar til að auka og örva
áhuga manna á að kynna sér frekar
verk höfundanna og aðrar nýjar
norrænar bókmenntir, fylgjast með
því sem fram fer í norrænum bók-
menntum. Það hefur satt að segja
vcrið erfiðara en ætla mætti undan-
fárin ár; frá þessum og þvíiíkum
efnum er lítið sagt í blöðuni og
tímaritum, og bókaval lítið í.verzl-
unum. Þess er þó skylt að gcta að
síðustu árin hefur töluvert úrval
nýrra norrænna bóka borizt á
Borgarbókasafn sem nýtur í seinni
tíð- sömu bókaþjónustu og almenn-
ingsbókasöfn á Norðurlöndum sjálf-
um. En Borgarbókasafn Jiefur líka
verið eini staðurinn þar sem nýjar
norrænar bækur væru aðgehgilegar;
innkaup erlendra bóka til Lands-
ibókasáfns virðast ganga miklu
seinna fvrir sig óg bókaval æði
bnnclahófslegt. Eign Landsbókasafns
af norrænum nútímabókmenntum
hygg ég að sé æði giompótt, þó þar
muni vera til allgott safn af eldri
og klassískum norrænum bókmennt
um, og sama mun mega segja um
Borgarbókasafn þó að bókakaup þess
liafi fa-rzt í allgott horf á síðustu
árum. A þessu sviði h'efur Nórræna
húsið miklu hiutverki að gegna, en
vænta má að bókasafn þéss koniist
nú hrátt á stofn aS Íókinní iiinni
„rrilkiu norrænu bókasýhihgú" sem
áðúr hefur verið Vikið að í þessum
þáítum. Það er ótækt ástáhd að hér
á landi sé ■ ógeriiingur að kynna
sér verk ýmissa lielztu nútímahöf-
unda á Norðuriöndum vegna þcss
að bækur þeirra fyrirfinnist ekki á
söfhúm né í verzlunum. En það hcf
ur þrásinnis reynzt á undanförnum
árum, og liafa vafalaust fleiri reynt
það en undirritaður.
Þó enn hafi ekki verið sagt
nákvæmlega frá uppbyggingu og
starfsviði hins fyrirhugaða bóka-
safns í Norræna hiisinu, sem vænt-
anlega verðtir sá kjarni sem dagleg
starfsemi þess snýst um, lilýtur að
mega vænta þess að þar verði komið
upp sæmilega rúmgóðu safni nor-
rænna nútímabókmennta, og í ann-
an stað að þangað bérist sæmilegt
úrval úr nýjum norrænum skáld-
skap ár fyrir ár, ennfremur að all-
mikill kostur biaða og tírriarita
vfcrði þar aðgengilegur að jafnaði.
(Það iftál er ekki leyst þó allmikil
blaðadyngja iiggi framrrii í hinni
iriýridarlegu kaffistofu hússins eins
og nú.) En ef vel tekst til getur
slíkt safn stuðiað að varanlegri og
áhrifavsenlegri kynnum okkar af
norrænum bókmennttim og menn-
ingarlífi samtíðarinnar en einstakar
gestkomur gera nokkru sinni, þó
þær séú örvandi og skemmtiiegar,
orðið þungamiðja í r'aunvfcrule'gu
menningarlegu samneyti. — OJ.

Etlendar
stuftu máli
MIAMI, Florida: Ungur
maður, vopnaður hnífi,
neyddi í gær flugstjóra á
Boéing-727 farþegaþotu
frá flugfélaginu National
Airlines til að fljúga til
Kúbu og lenda þar. Er
þetta fimmta bandaríska
flugvélin, sem rænt er á
þessu árj og snúið til
Kúbu.
KARACHI: Að minnsta
kosti átta manns létu líf-
ið og um tvö hundruð
særðust, er lögreglan
skaut á mótmælahópa á
þremur stöðum í Austur-
Pakistan í gær.
KAUPMANNAHÖFNj
Fimm ára gömlum snáða
var rænt í Kaupmanna*
liöfn í gær. Hafði móðir
hans skilið hann eftir i
barnavagni á meðan hún
brá sér inn í biið. Barnið
fannst heilt á húfi cftir
alllanga leit; var það van
gefin stúlka um tvítugt,
sem rænt hafði drengn-
um.
PRAG: Sambandsstjórnin
í Tékkóslóvakíu gaf vam-
armálaráðherra landsins,
Martin Dzut, sk'pun um
það í gær að vígbúa her
landsins til aðstoðar lög-
reglunni, ef á þarf að
halda.
LISSABON: Vopnaðir her
menn frá Kongó hafa
ruðzt inn í Angóla, drep
ið þar 14 járnbrautarstarfs
menn og sært 33, að því
er skýrt var frá í höfuð
borg Angóla, Luanda, í
gær.
PARÍS: Samningavið
ræður um frið í Vietnam
hófust að nýju í París i
gær. Standa vonir til, að
komizt verði að farsselll
lausn málsins.
mHtMWHHHHMHHMHIM