Alþýðublaðið - 29.01.1969, Síða 4

4 AUÞÝÐUBLAÐIÐ 29. janúar 1969
„Menn eiga að gera það
sem þeim sýnist...“
Klaus Rifberg er sá af ungum rithöfundum dönskum, sem um þessar
mundir nýtur hvaS mestrar hylli í heimalandi sínu.
Hann var staddur á íslandi fyrir nokkrum dögum og las upp úr
verkum sínum í Norræna húsinu ásamt þremur öSrum tuigum skáldum
frá Danmörku. Mikill áhugi virtist vera á þeim fjórmenningum og því,
sem þeir höfSu fram aS færa.
Klaus Rifbjerg tók því vel aS svara nokkrum spurningum af ýmsu tagi-
„Ég þykl kannski ekki „góður strákur" ",
Við hittum hann fyrir á herbergi
hans á Hótel Sögu, háan, þrekinn
og sportmannlega klæddan. Hann
var oð koma úr Þingvallareisu, og
einhvern veginn æxluðust. málin
þaunig, að það var Rifbjerg, sem
kastaði fram fyrstu spurningunni,
epda er hann viðriðinn blaða-
niennsku: • ,
— Lesa íslendingar virkilega
danskar bókmenntir?
Ég fullvissaði hann um, að svo
væri, og skjallaði hann jafnframt
með því, að hann ásamt Leif Pan-
duro væri að líkindum einna mest
lesinn af yngri rithöfundum.
Síðan varð ég fyrri til: — Rif-
hjerg, hvernig stóð á þessari komu
yðar til Islands?
—Eskeland, forstöðumaður Nor-
ræna hússins, hafði samband við
mig, og bað mig koma til að lesa
upp úr verkum mínum. Og í
fyrstu var ráðgert, að ég kæmi
einn míns liðs, en mér fannst fara
betur á því, að fleiri skáld af minni
kynslóð úr mínu heimalandi væru
með í ferðinni. Nú, og hér erum
við. Flóknara er það nú ekki.
— Hvað hafið þér að segja um
fyrstu kynni yðar af Islandi?
— Mér finnst gaman að vera hér.
Flestir Norðurlandabúar halda suð-
ur á bóginn, þegar þeir ferðast,
svo að þetta er óvenjulegt. Mér hef-
ur fundizt þetta stórkostleg reynsla.
Landið er mér mjög framandi; —
heyrir til undantekninga. Eg hef
auðvitað orðið fyrir mestum áhrif-
um af náttúrunni.
Að sjálfsögðu er tíminn hér allt-
of naumur. En ég hefði áhuga á
að koma hér einhvern tímann aft-
ur og vera þá ekki á jafnhraðri
ferð.
— Höfðuð þér haft einhver kynni
af Islandi áður?
— Við Danir erum aldir upp við
Islendingasögur, ef svo mætti segja;
þær eru hluti af arflcifð okkar. Við
lærum þær í skóla, þegar við erum
á mjög móttækilegum aldri. Þær
hafa haft töluverð áltrif á danskar
bókmenntir.
Ég dáist að stíl íslendingasagn-
anna; hversu fá orð eru viðhöfð,
en samt sem áður eru þær svo lífi
þrungnar.
— Leggið þér mikið upp úr nor-
rænni samvinnu?
Rifbjerg er skemmt: — Nei, ekki
svo,
Hann Iítur út um gluggann tals-
vert hugsi. — Mér finnst fólk gera
sér æðirómantískar hugmyndir um
norræna samvinnu. Mér finnst
meiri grundvöllur fyrir hana á sviði
stjórnmála og efnahagsmála, heldur
en á sviði lista. Þær eru svo al-
þjóðlegar. Norræn samvinna tak-
markar sjóndeildarhringinn i stað
þess að ' víkka hana. Landamæri
þarf að brjóta niður.
F.g tel réttara að verja fé til að
ef!a samstarf listamanna frá öllum
löndum heims, heldur en eingöngu
frá Norðurlöndunum. F.g er mjög
hrifinn af starfsemi John Carlo
Menotti á Italíu, en þar koma alls
konar listamenn saman og starfa.
Það er mjög örvandi.
— Þér hafið fengizt við mjög
margþætt ritstörf.
— Það er undir skapgerð livers
og eins komið, hvernig hann vill
helzt starfa. Fyrir mig er þetta
nauðsynlegt, það er að segja þessi
fjölbreytni. Það er eins og að skipta
um gír að fara úr einu í annað.
Þegar ég hef t. d. lokið við stóra
skáldsögu, finnst mér gott að geta
setzt niður við að skrifa lítið ljóð,
Mér finnst einnig gott að starfa
við kvikmyndir, en ég hef skrifað
nokkur kvikmyndaliandrit. Þar
starfar maður náið með öðrum, og
það rýfur vissa einangrun. Við
kvikmyndir er ábyrgðin dreifð á
marga aðila, en rriaður er einn á-
byrgur fyrir öðrum skrifum sínum.
Ef mér líkaði ekki vel að starfa
á öllum þessum sviðtim, þá héldi
ég mig ekki að þeim. F.n fyrst og
fremst er ég ljoðskáld, þrátt fyrir
allt. svo að talað sé hreint út úr
pokanum.
— Og svo er það blaðamennsk-
an?
— Já, til að byrja með skrifaði
ég fyrir „Information,” en skrifa
nú fyrir „Politiken." Ymislegt af
því sem ég skrifa er varðandi
stjórnmál. Ég er sósíalisti. Mér
finnst ákjósanlegt að vinna fyrir
fjölmiðlunartækin, því að á þann
1 I 1 1 Klúbburinn ÖRUGGUR AKSTUR Reykjavík Aðalfundur klúbbsins verður haldinn að Hótel Borg, fimmtudaginn 30- janúar og hefst hann klukkan 20,30. D A G S K R Á : 1. Ávarp formanns. 2- Afhending viðurkenningar og verðlauna Samvinnutrygginga fyrir 5 ára og 10 ára öruggan akstur. 3. Kaffidrykkja í boði klúbbsins- 4. Óskar Ólason yfirlögregluþjónn umf erðarmála flytur erindi: Umferðarmál í Reykjavík. 5- Stjórnarkosning. 6. Önnur mál. Nýir viðurkenningar og verðlaunamenn Samvi nnutrygginga fyrir öruggan akstur, eru sér- staklega boðaðir á fundinn. Stjórn Klúbbsins ÖRUGGUR AKSTUR í Reykjavík.

hátt næst til svo mikils fjölda
fólks.
— Hvað er að segja ufn bók-
menntastefntir í Danmörku?
— Um 1960 varð módernista-
bylting þar. Þá kotnu ýmsir nýir
rithöfundar fram á sjónarsviðið, t.
d. við fjögur, sem erum stödd
•hérna. Þá skaut upp kollinum eins
konar „ný Ijóðlist,” sem olli tals-
verðu fjaðrafoki. Heimildasögur
eru heilmikið farnar að tíðkast, en
í þessum efnum eins og öðrum er
Svíþjóð „stóri bróðir,” og alltaf
tveimur til þremur árutn á undan.
Það mætti eiginlega segja, að við
værum alltaf í eltingaleik við hann.
— Hvert er yðar persónulega álit
á þessum nýju stefnum?
— Mitt? Tölvu-skáldskapur á
ekki upp á pallborðið hjá mér. F.n
vissulega getur ýmislegt verið nýti-
legt í þessum stefnum. Svo að ég
’nefni verk ákveðins rithöfundar,
l'á held ég ákaflega riiikið úpp á
■verk Per Olof I nquist.
— Snúutn okkur nú að öðru. —
Hvar búið þér’í Danmörkú? ;
' — Ég bý 50 krii. suður af Kaup-
mannahöfn ásamt fjölskyldu ntinni
■ í gömlum skóla, sem ég keypti og
lét gera upp. Þangað fluttum- við
fyrir þremur árúm, ég, kona 'mín
og börnin þrjú.
— Eruð þér mikið áð heiman?
‘— Ég dvel mikið á Spárii, og á
næsta ári fer ég' til Austurlanda
fjær og Afríktt. Það hentar mér
ekki vel að Vera í Danmörku, éf ég
ætla mér að vera afkastamikill við
skriftir, því að þar er svo margt,
sem truflar. Ég er stórhrifinn af
því að skrifa 1 hótelherbergjum,
þar sem andrúmsloftið er alger-
lega hlutlaust.
— Þér sögðuð áðan, að þér væruð
sósaílisti. Eruð þér óvinsæll í Dan-
mörku vegna þessara stjórnmála-
skoðana?
— Þeir eru margir, sem geðjast
ekki að mér. Ég þyki kannski ekki
„góður strákur.”
— F.r það kannski 1 Danmörku
eins og hérna, að flestir ungir lista-
menn eru sósfalistar?
— Já, meiri hlutinn.
— Hafið þér einhverja lífsskoð-
un, sem þér gætuð sagt frá í fáum
orðum?
— Ég vil tjá mig hreint og beint;
koma til dyranna eins og ég er
klæddur, og' tjá mig manneskju-
lega. Eg vil nálgast fólk, sern get-
ur verið mjög erfitt vegna þess,
hversu það er inni f sjálfu sér. Fn
þetta þýðir ekki að ntaður ætli að
vera eða sé „próvókatívur.” En )>að
er það, sem fólki finnst oft. Fólk
er alltaf á verði.
Þá dettur mér í hug, að fyrir
nokkrum dögum kom maður fram
í danska sjónvarpinu, og tuggði
tyggigúmmí framan í áhorfendum.
Það var ógurlegt veður gert út af
þessu. Símhringingum linnti varla.
Fólk var hneykslað og sagði, að
þetta væri ekki bægt og yrði að
stoppa.
Þetta er ekki aðeins Jieimsku-
legt, heldur segir það mikla sögu.
Það er stórkostlegt, hvernig fólk
heldur sig við siðvenjur. Eg fyllist
örvæntingu yfir því.
Mín skoðun er einfaldlega og
kannski dálítið barnalega sú, að
maður eigi að ganga fram og koma
til móts við fólk. Hlutir eiga ekki
að vera flóknir; menn eiga að gera
það sem þeim sýnist, svo lengi sem
Framhald á 9. síðu.