Alþýðublaðið - 29.01.1969, Síða 6

6 i ALÞYÐUBLAÐIÐ 29. janúar 1969
l^onald Ögmundur Símonarson:
Hvernig þarf að breyta
starfi stjórnmálaflokkanna?
Á þann vanda sem nú steðjar
aS þjóSarbúinu er efcki ætlun
mín aS benda hér, enda hafa
þeiriTii! tuggu verið gerð góð
skil af öllum stjórtnmálasam
tökum á íslandi að undanförnu.
En þótt margt hafi Iþar verið
rætt og ritiað, skortir enn mik
ið á að sá baráttuhugur, sem
lausn erfiðleikanna krefst, ríki
rneðal fólks. Að vísu hafa ýmsir
rriálsmotandi m,enn það að orð|
á fundum og samkomum, að
nú sé tíminn til að horfa fram
á ófarinn veg með sigunvissu
og bjartsýni. En orð þeirra vant
iar alla sannfæringu og hafa
iþau ein áhrif, að þyngja þá
möru máttvana vonleysis sem
Iþegar hvíiir yfir þjóðinni. Þó
leikur það ekki á tveimtungum,
að þessir dagar eru aðejns stutt
ur áfangi á langri leið og héð
an munum við halda, fyrr eða
síðar Það er tímans eins að
skera úr um 'hver mun fara fyrir
hjörðinni iþegar þar að kem
ur. Hið eina vísa er að Iþjóðin
mun velja þá forystu, sem með
bþráttuvilja og nýjum úrræðum
vinnur traust hennar og hylli.
En ómengað traust þjóðarinn
ar verður aldrei unnið, nema
fylgt sé markvissri stefnu í
verki sem orðii Ætlun mín er
því að benda á þau grundvall
arskilyrði, sem komandi for-
ystuflokkur iþyrfti að uppfylla
og benda jafnframt á leiðir
sem gerðu Alþýðuflokknum
kleift að aðlaga sig þeim. Þótt
orðum iþessum sé þannig beint
til Alþýðuflokksins, eiga þau
jafnt við um alla stjórnmála
flokka, sem hafa heill heildar
innar á stefnuskrá sinni og hygg
ég þar á meðal vera alla ís-
lenzka stjórnmálaflokka.
Stjórnmálaflokk má kalla
þann flokk manna er hafa í
megindráttum svipaðar hug-
myndir um úrlausn Iþeiirra
vándamála sem ,eru þjóðfélags
þegnunum sameiginleg, og kjósa
sér framkvæmdastjórn til að
hrinda þeim hugmyndum í fram
kvæmd. Stjórnmálaflokkur, sem
ætlar að hafa áhrif á gang þjóð
mála, er venjulega iþað stór
að lionum er nauðsynlegt að
éiga eigið málgagn, 'þar sem
flokksmenn geta lýst sjónar-
miðum sínum og tengst hvorir
öðrum um hin sameiginlegu
áhugamál. Málgagn flokksins
er .því að miklu leyti sá grunn
ur sem álit almennings bygg
ift á og þess vegna æskjlegt
efni þess sé sem réttust
egilmynd af afstöðu og áliti
fíakksmanna. En Iþetta skilyrði
v'erður sjaidnast uppfyllt vegna
eðljlegrar og ósjálfráðrar til
hneigingar framkvæmdavalds
flokksins i þá átt að lægja þær
öldur innan flokksins, sem risa
á öndverðum meiði við eigin
skoðanir. Oftast fer svo að upp
hafsmenn þeirra hugmynda bera
skarðan hlut frá borði hvað
snertir rými í málgagninu eða
úthlutun á áhrifastöðum. Að
vissu marki skapar þetta ein
ingu innan þingflokksins, en
hefur aftur á móti óheppileg
áhrif á almennan stuðning við
hann, Haldist sá hópur manna,
sem hefur ákvörðunarvald
flokksins að rniklu leyti í hendi
sér, lengi iiinn sami og sé
fyllstu varúðar ,í jafnréttismál
um ekki gætt. þá hlýtur beisn af
leiðing þess að vera sú að al
þýða manna missi áhuga á
stefnu og hugsjónum flokksins.
Sá hópur manna. sem Iþaggað hef
ur verið niður í, hefur ekkert
opinbert innbyrðis samband og
missir fljótlega móðinn vegna
áhrifaleysis, eða snýr sér til
annarra flokka, Hinn hópurinn
hefur ekkj lengur neitt annað
hlutverk en að segja ,,já“ og
,‘hlýtur áhugi hans 'á því verkefni
að dvína er fram líða stundir.
Málgagn flokksins hætfir að
spegla áliti flokksheildarinnar,
en spegilmynd flokksforystunn
ar kemur í staðinn. Þegar litið
er yfir íslenzkt stjórnmálasvið,
verður ekki gengið fram hjá því
í fullri alvöru að þessi þróun
hefur um la-ngt skeið ráðið þar
ríkjum.
En nú eru tímamót og stjórn
málamenn þjóðarinnar fara þess
á leít við hana að fólk færi
fórnir, til að auðvelda þeim
endurreisn velferðarinnar. En
þeir sem fitja upp á fórnum
til handa einhverju málefni verða
sjálfir að ríða á vaðið með eig-
in fórn. Bezta fórn sem stjórn
málamenn íslands geta fært al
þýðumönnum þess eru frjáls
skoðaniaskipti innan flokkanna
sjálfra. Sá flokkur sem ganga
verður fram fyrir skjöldu til að
fylgja óhikað þeirri leið upp
byggingar er fara verður, er
þess ekki fæ,r án þess að hafa
að bakhjarli bjargfast traust
alþýðu manna. Sé traust henn
ar efa blandið, kann svo að
fara að þær mýju álögur, sem
uppbygging óhjákvæmilega hef
ur í för með sér, valdi fýlgis-
hruni og skerði þannig áhrif
flokfcsins til að fylgja hugsjón
um sínum eftir. Hann verður
ekki eins v,el undir átök bújnn
og mun frekar skáka sér hjá
að taka ýmsar óvinsælar ,en nauð
synlegar ákvarðanir. Fyrsta
skrefið til að vinna Iþetta tr aust'
er að sýna fulla hreinskilni
varðandi öll flokksstörf og á-
kvarðanir. Öll átök innan flokks
ins eiga að koma fram í mál-
gagni hans. Barátta 'hinna innri
afla stendur um það hver skuli
fara umboðs fólksins og liver er
færori að dæma um það en fólk
ið sjálft. Ég vil því hér telja
upp æskilegar breytingar og nýj
ungar sem stuðla munu að
bættari tengslum flokksforyst.
unnar við almenning.
Flokksforystan. gangj fram í
að hvetja unga menn, seni
hyggja á flokksframa, jafnvel
krefjast af þeim, að þeir riti
skoðanir sínar og tillögur til
úrbóta í flokksblaöið og rök-
styðji þær. Skoðanir þessar
iað kunna að ýmsu leyti að vera
andstæðar, en einmitt það er
leiðin til að vekja almennan á-
liuga á gangi- þjóðmála. Það má
einnig vera öllum kunnugt að
hver einstaklingur stendur og
fellur með eigin skoðunum og
ætti það að ver.a hverjum
manni metnaður að standast þá
raun. Ekkí mun heldur þörf á
að borga mönnum slíkt fram-
lag, enda ber sú krafa ekki vott
um sannan baráttuvilja.
Gefa verður leikmönnum auk
jnn kost á að koma skoðunum
sínum á framfæri í málgagni
flokksins. 'Það skiptir hér alls
ekki höfuðmáli hvort Iþær eru í
öllum tilvikum nothæfar, eða
raunhæfar, heldur 'hitt að get'a
verður fólki kost á iað dæma
um það sjálfu. Það verður sjálft
að fá tækifæri til að hrekja var
hugaverðar tiUögur og gera sér
Ijósa galla þeirra. Það verður
með öðrum orðum að hætta að
hugsa fyrir fólkið í flokknum og
mæla fyrir þess munn. Annars
mun fólk á erfiðleikaköflum
vakna við vondan draum og
tfyrstu viðbrögð þess eru þan,
að1 álíta sökina liggja hjá þejm
sem um stjómvöldinn hélt.
Þegar fólk er haft að leiðifífl-
um hlýtur óhjákvæmilega að
fara svo. Að vísu vilja margir
halda því fram að leikmönnum
sé, vegna ókunnugleika og
skorts á sérþekkingu, um megn
að skyggnast til botns í hinum
einstöku þáttum þjóðmálanna.
Þetta kann í sjálfu sér að vera
rétt, e,n þá er einkum um að
kenna rangri stefnu þeirra, sem
með yfirstjórn þeirra mála fara.
Það er þeirra verkefni að halda
áhuga þjóðarinnar vakandi,
engu ■ síður en áhuga stjórn-
málamannanna. Einnig skal tek
ið tillit til þess að sérfræðing
um er gjarnara að leggja meivi
áherzlu á sérsvið sitt og umbæt
ur á því, en heppilegt er, og
raska þannig þvi jafnvægi sem
þjóðarheildin vérður að tileinka
sér. Þetta atriði 'hefur reynslan
glögglega Sannað á .atvinnuveg
um okkar undanfarin 'ár. Ég
hlýt því að telja hugmyndir leik
manna um lausn vandamálanna
mun óhlutdrægari og meir í
þjóðarhag, og eigi sem slíkar
fulian rétt á sér. Séu þær rana
ar eru þær augljós hvati fyrir
sérfræðinga, sem þá koma frem
ur fram með athugasemdir og
útskýringar heldur en ,ella. í
í málgagni flokksins á flokks
forystan aff marka afstöðu sína
til þess, sem efst er á baugi í
þjóffmálum, og svará spurning-
um flokksmanna Þar að lútandi.
Það vantar mikið á að þeir, sem
fara með umboð fólksi-ns, geri
því fulla grein fyrir ollum þeim
aðalatriðum, sem liggja tii
grundvailar teknum ákvörðun-
um. Og það er ekki inóg að
þeir geri það ,í lausum dráttum
og með handahófskenndum til
vitnunum, heldur verða þeir að
leggja fram heilsteypta mynd
af ástandinu eins og það er
hverju sinni, og á hinn bóginn
hvernig það mun breytast ef
farið verður -eítir tillögum
þeirra. Þeir verffia síðan að
leysa úr spurningum flokks-
manna, svara gagnrýni þeirra,
og upplýsa öll þau atriði er ó
ljós kunna að vera. Er einhver
sá meffial lesenda minnia sem á-
lítur núverandi ástand í þess-
um málum fullnægja fróðleiks-
og þátttökuþörf tfólksins? Að
lauslega sé isagt frá því að
þingmenn flökksins 'hafi lagt
fram á Alþingi frumvörp, að
inntak þeirra og meginástæður
séu þurrlega upptaldar, og þar
við látið si<tja. Hvernjg getur
sá maður ætlazt til að fólkið
geti veiitt flokki sínum raunhæf
an stefnu-sfcuðning, þegar hans
er mest þörf?
Forystugreinum æfti einnig að
beina inn á þrengri tfarveg og
ná þannig meiri knafti. í þeitn
ætfci ekki að ræffia almennt um
eitt eða annað, án þess að benda
á beinar ákveðnar leiðir til úr
bóta, og breytingar í smáatrið
um. í sambandi við forystu-
greinar vil ég leinnig benda á,
að engri ríkisstjórn, sem situr
við völd í umboði meirihluta
þjóðar, er af henni æfclað að
eyða sínum dýrmæta fcíma og
orku í haldlausar Mítur við
minnihluta stjórnarandsítöðu um
ýmis atriði liðinna ákvarðana.
Athygli. hennar á að beinast að
nútíð og framtíð, þar eð dóm
ur alþýðunnar mun byggjast á
þeim skrefum, sem stigin eru
fram á við, en .e'kki aftur á bak
Á sama bátt mun stjórnarand
staða lítið bera úr býfcum fyrir
að vaða elginn um fortíðina, ef
hún á engin tframtíðariirræði í
pússi sínu. Þessu tel ég að gefa
ætti ríkari gau,m í skrifum allra
flokksmanna.
,Þaff nýmæli verffi upp tekiff,
aff prentaðir verff| bæklingar
meff greinargerffwn um mikil
væg mál, sem flokkurinn þarf
aff taka afstöffu til. Þar verði
fjallað um allar hliðar hvers
efnis á sem hlutlausasfcan hátt
og opinber atfstaða flokksins ekki
nefnd. enda kæmi hún fram í mál
gagnj hans. Slík nýbreytni mun
ýta mjög undir áhuga manna,
þar sem bæklingar þessir væi'u
Framhald á 10. síðu.
RONALD ÖGMUNDUR SÍMONARSON, höfundur þesarar greinar,
er 23 ára gamall Reykvíkingur og starfar h]á Flugfélagi íslands-
Hann hefur ekkl áður látið til sín heyra á opinberum vettvangi,
en nýlega fékk Alþýðublaðið frá honum til birtingar tvær grein-
ar um efni- sem hljóta að vera ofarlega á baugi. Önnur þessara
greina birtist nú í dag, en síðari greinin verður birt í Alþýðu-
blaðinu á sunnudaginn. Hún nefnist SKYLDUSPARNAÐUR TIL AÐ
BYGGJA UPP STÓRIÐJU, og þar setur hann fram athyglisverða
hugmynd um myndun fjárfestingarsjóðs sem notaður verði til
að auka fjölbreytni íslenzks atvinnulífs.