Dagur - 13.01.1944, Síða 1

ANNALL
DAGS
- .ú=^-
Enn kyngdi niður snjó hér
norðanlands, sérstaklega um sl.
helgi. Norðan stórhríð var mest'
an hluta sl. laugardags. Frost
voru mikil. Gott skíðafæri, í
fyrsta sinn á þessum vetri,var um
helgina. Nú er komin sunnanátt
og þýðviðri.
★
Atvinnumálaráðuneytið aug-
lýsir, að undanfarið hafi, fyrir
forgöngu i'íkisstjómarinnar, far-
ið fram athuganir á því, hvort
fiskiskip mundu fást smíðuð í
Svíþjóð fyrir íslenzka útvegs-
menn. Hafa sænsk stjómarvöld
þegar leyft smíði 45 skipa og er
von um að leyfi fáist fyrir smíði
fleiri skipa. Útvegsmenn, sem
hug hafa á að fá þessi nýju skip,
geta sótt umþað tilráðuneytisins.
★
Fulltrúaráð verklýðsfélaganna
hér á Akureyri hefir sent bæjar-
stjórn erindi um atvinnumál
bæjarfélagsins og tillögur til úr-
bóta. Segir í erindinu. að félags-
bundnir verkamenn og iðnaðar-
menn í bænum séu 980 að tölu.
Við athugun hefir komið í ljós,
að 205 karlmenn hér era at-
vinnulausir eða því sem næst,
en næg vinna er fyrir kvenfólk.
Fulltráaráðið gerir síðan tillög-
ur um úrbætur,
Þessi mál öll era nánar rædd
á 4. síðu blaðsins í dag.
★
Skákþingi Norðlendinga er
lokið. Jón Þorsteinsson. Skákfé-
lagi Akureyrar, sigraði og hlaut
titilinn skákmeistari Norður-
lands í þriðja sinn í röð. Sjá nán-
ar í skákdálkinum á 6. bls.
★
Framsóknarfélag Akureyrar
hefir ákveðið að efna til árshátíð-
ar, Iaugardaginn 29. janúar n.k.
í Samkomuhúsi bæjarins.
, ★
I þessu blaði hefst nýr þáttur,
er nefnist Sögn og saga — þjóð-
fræðaþáttur „Dags“. Er svo til
ætlazt, að hann komi eftirleiðis
í hverju blaði og flytji ýmis kon-
ar þjóðlegan fróðleik, þjóðsögur,
þætti um einstaka menn o. fl. þ.
u. 1. Fyrst um sinn verða í dálki
þessum birtir áður óprentaðir
þættir úr handritasafni Arna
Bjamarsonar bókaútgefanda á
Akureyri.
★
Templarar hér í bænum höfðu
fjölbreytt hátíðahöld 9. og 10.
janúar í tilefni af 60 ára afmæli
Reglunnar. Á sunnudaginn hóf-
ust hátíðahöldin með skráð-
göngu templara að húsi Frið-
bjarnar Steinssonar, brautryðj
anda Reglunnar hér og síðan
var hlýtt á messu í kirkjunni
Síðar um daginn var fjölþætt
sainkoma í Nýja-Bíó, en um
kvöldið samsæti templara í
Skjaldborg. Afmælisins var
minnzt í Menntaskólanum og
Gagnfræðaskólanum. Á mánu-
dagskvöld var hátíðafundur í
stúkunni ísafold'Fjallkonan. —
Vora þar fluttar margar ræður
og lesin heillaskeyti. En auk þcss
mörg skemmtiatriði á dagskrá.
Láras Thorarensen var kjörinn
hfiðunfékgi.
XXVII. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 13. janúar 1944.
2. tbl.
VERZLUNIN 30% MEIRI AÐ KRONUTALI
EN ÁRIÐ 1942
SENNILEGT AÐ HÁMARKI SÉ NÁÐ
Félagsráðsfundur K. E. A.
Skýrsla Jakobs Frímannssonar
pÉLAGSRÁÐSFUNDUR
Kaupfélags Eyfirðinga var
haldinn hér í bænum sl. þriðju-
dag. Fundinn sóttu deildarstjór-
ar félagsdeildanna, kjörnir full-
trúar, og stjórn félagsins og
framkvæmdastjóri.
Jakob Frímannsson flutti
skýrslu um verzlun og afkomu
K. E. A. á sl. ári. Fórust honum
svo orð m. a.:
Enn hefir vörusalan aukizt
nokkuð frá því sem var 1942, en
þó er sú aukning mikið minnien
verið hefir undanfarin ár eftir
að stríðið byrjaði og fram að
1943. — Setuliðsviðskiptin hafa
átt talsverðan þátt í aukinni
vörusölu, en nú mega þau heita
horfin með öllu frá síðastliðnu
hausti. —
Er því augljóst, að nú þegar
er mikið farið að draga úr við-
skiptum og vafalaust fara þau
minnkandi á þessu nýbyrjaða
ári. — Kaupgetan virðist þó enn
vera engu minni en undanfarin
ár, en vöruþurrð er nú farin að
gera talsvert vart við sig. — Eftir
síðustu fregnum að dæma frá
Ameríku eru nú flest allar iðnað-
arvörur það smátt skammtaðar
þar, bæði innanlands og til út-
flutnings ,að gera verður ráð fyr-
ið stórlega minnkandi innflutn-
ingi á þessu ári. — Birgðir' hér
innanlands eru nú sem óðast að
ganga til þurrðar og er þá aug-
ljóst að verzlunin hlýtur að drag-
ast saman að miklum mun. —
Hrávörur til innlenda iðnaðar-
ins hafa enn fengist innfluttar
næstum eftir þörfum, en nú fyr-
ir fáum dögum höfum við feng-
ið tilkynningu um, að einnig
þær vörur verða takmarkaðar
stórkostlega þetta ár. —
Heildar-vörusalan í búðum
félagsins á Akureyri og í útibú-
unum við fjörðinn nam um kr.
13.7000.000.00. - Að auki hefir
kjötbúðin selt vörur fyrir kr.
1.800.000.00. — Miðstöðvar- og
hreinlætistæki hafa verið seld
fyrir kr. 942.000.00. — Lyfjabúð-
in hefir selt vörur fyrir kr.
453.000.00. - Kol og salt hefir
verið selt fyrir kr. 1.159.000.00.
Brauðgerðin hefir selt brauð og
mjólk fyrir kr. 1.250.000.00, en
nokkrar af útsölum brauðgerðar-
innar hafa útsölu á mjólk fyrir
mjólkursamlagið. Sala á smjör-
líki og efnagerðarvörum nam
um kr. 1.220.000.00 frá verk-
smiðjunni. — Sápuverksmiðjan
„Sjöfn“ og kaffibætisverkstniðj-
an ,,Freyja“ seldu sínar fram-
leiðsluvörur fyrir um kr.
1.260.000.00. — Samanlögð sala
allra þessara starfsgreina nernur
því tæplega 22 milljónum og j
nemur það um 30%
frá árinu 1942.
Framleiðsla sjávarafurða varð
(Framhald á 8. síðu).
Alþingi íslendinga
var sett sl. mánudag með
guðsþjónustu í dómkirkjunni.
Biskupinn, herra Sigurgeir
Sigurðsson prédikaði. — Eins
og kunnugt er, er Alþingi
hvatt saman að þessu sinni til
þess að ganga frá skilnaðaryf-
irlýsingu við Dani og stjóm-
arskrá fyrir nýtt lýðveldi á ís-
landi. Verður þetta því senni-
lega eitt hið merkasta og ör-
lagaríkasta þing í sögu þjóð-
arinnar og ekki ólíklegt, að
það verði síðar nefnt þjóð-
veldis- eða lýðveldisþingið. —
Er þess óskandi, að Alþingi
beri giftu til að skipa þessum
málum á sem heillavænlegast-
an og sæmilegastan hátt, svo
að ráðstafanir þess í fullveld'
ismálunum megi endast þjóð-
inni til gæfu og sóma um
iangan aldur.
aukningu
Nautgripastofn eyfirzkra bænda í mikilli
framför á síðustu árum
Frá aðalfundi Samb. nautgriparæktarféL í Eyjafirði
j^ÐALFUNDUR Samb. naut
griparæktarfélaga Eyjafjarð
ar var haldinn á Akureyri
fimmtudaginn 16. des. s.l.
Fyrir fundinum lágu skýrslur
yfir þau 13 ár, sem sambandið
hefir starfað.
Skýrslnrnar sýndu, að kúm
hefir lítið fjölgað hjá sambands-
mönnum siðustu árin, þótt fjölg-
unin frá byrjun sé orðin mikil.
Fyrsta starfsár sambandsins 1930
eru fullmjólka kýr á skýrslu 653,
en síðasta árið, 1942, eru þær
1056.
Mcðal ársnyt fuUmjólka kúa
hefir aukizt mikið og mest síð-
ustu árip.
Ef borin eru saman fyrsta og
síðasta árið, verður meðaltal
allra fullmjólka kúa í samband-
inu:
1930 mjólk 2691 kg. .3.60% fita
eða 9682 fitueiningar.
1942 mjólk 3048 kg., 3,64% fita
eða 11105 fitueiningar. Aukning
mjólk 357 kg., 0.04% fita eða
1423 fitueiningar.
Sé reiknað með að bændur
fengju 30 aura fyrir fitueining-
una, gefur meðalkýrin árið 1942
(Framhald 4 9. *lðu)-
Kvenfélagið Fram-
tíðin 50 ára
Hefir stutt drengilega
ýmis menningarmál
bæjarfélagsins
Kvenfélagið „Framtíðin“ hér í
bænum er 50 ára í dag, stofnað
13. janúar árið 1894. Akureyri
var þá smábær, íbúatalan um
600, og bjuggu menn í tveimur
aðskildum bæjarhlutum, Akur-
eyri og Oddeyri, og var ógreið-
fæi't í milli.
Tilgangur félagsins var „að
gjöra gott fátækum börnum og
styrkja bágstadda í Akureyrar-
bæ“, eins og segir í lögum félags-
ins. Hefir félagið alla tíð síðan
unnið að þeim málum með ráð-
um og dáð. Fyrsta formaður fé-
lagsins var frú Þorbjörg Stefáns-
dóttir, fyrri kona Klemenzar
Jónssonar sýslumanns. Af stofn-
endum lifa þrjár konur 50 ára af-
mælið: Frú Dómhildur Jóhann-
esdóttir, frú Alma Thorarensen
og frú Nicoline Christensen.
Eitt hið fyrsta mál, er félagið
beitti sér fyrir, var ekknasjóður,
— til styrktar ekkjum og munað-
arlausum. Vakti sú starfsemi
mikla athygli og ánægju meðal
bæjarbúa, en eins og ráða má af
ummælum bæjarblaðanna frá
(Fratnhaíd á 8. tíQu).
Fjárhagsáætlun Ak-
ureyrarkaupstaðar
1944
Útsvörin 10% lægri en
í fyrra
pRUMVARP fjárhagsnefndar
til fjárhagsáætlunar fyrir Ak-
ureyrarkaupstað fyrir 1944 var
til 1. umræðu í bæjarstjórn á síð-
asta fundi fyrir nýár og verður
væntanlega tekið til 2. umræðu
á næsta bæjarstjórnarfundi á
þriðjudaginn kemur.
Niðurstöðutölur áætlunarinn-
ar eru nær því þær sömu og árið
1943, eða kr. 2.578.700 - nú, en
kr. 2.580.900 þá.
Útsvörin nú eru þó lækkuð
um nálega 10%, eða áætluð kr.
1.732.900 nú, en voru kr.
1.920.900 í fyrra. Útsvörin eru
því áætluð tæpl. 200 þús. kr.
lægri en í fyrra. Nýr tekjuliður
á móti þessari lækkun er aðall.
100 þús. kr. frá setuliðinu til
gatnaviðgerða. Þá eru nokkrir
tekjuliðir áætl. talsvert hærri en
í fyrra, svo sem fasteignaskattur
20 þús. kr. hærri, tekjur af grjót-
mulningi 30 þús. kr. hærri o. s.
frv.
Gjaldamegin eru þetta helztu
liðirnir: Vextir og afborganir af
lánum 245 þús. kr. Stjórn kaup-
staðarins 158 þús. Löggæzla
69000, heilbrigðisráðstafanir 22
þús. Götuhreinsun o. þ. h. 91
þús., götur og byggingar 140
þús. Til verklegra framkvæmda
230 þús. Kostnaður við fasteign-
ir og jarðeignir 73 þús., eldvarn-
ir 45 þús., framfærzla 250 þús.,
sjúkratryggingar, ellilaun og ör-
orkubætur 468 þús., menntamál
210 þús., framlag til sjúkrahúss-
ins 100 þús., til Gagnfræðaskól-
ans 50 þús., til íþróttahússins 20
þús., til kvennaskóla á Ak.
25000, til Byggingarsjóðs Akur-
eyrar (verkamannabústaðir) 50
þús.
Með frumvarpi þessu eru út-
svörin lækkuð frá fyrri áætlun í
fyrsta sinn, því að undanfarið
hefir það orðið svo, að útsvör
in hafa hækkað jafnt og þétt ár
frá ári þar til þau náðu hámarki
í fyrra í tæpl. 2 millj. kr. Fjár-
hagsnefndin virðizt hafa ályktað
svo, að erfiðlegar muni ganga að
innheimta há útsvör nú en í
fyrra, eins og atvinnu- og af-
komuhorfur eru og því stillt út-
svörum í hóf, svo sem frekast er
unnt vegna óhjákvæmilegra út-
gjalda bæjarfélagsins,