Dagur - 19.02.1947, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 19. febrúar 1947
D AG U R
7
Guðlaug Sigfúsdóttir frá Grund, síðar
húsfre/ja á Steindyrum, og nokkrir
ættmenn hennar
Á fyrri hluta 18. aldar, eða
skömmu eftir árið 1700, var sá
maður uppi í Svarfaðardal, er
Sigurður hét. Hann var Jónsson. |
Kona hans var Guðrún, dóttir.
fóns bónda Guðmundssonar í
Syðra-Holti. Þau áttu nokkur
börn. Kunnust þeirra urðu þeir
Ólafur, f. um 1735, bóndi á Hær-
ingsstöðum, Arngrímur silfur-
smiður, lögréttumaður og bóridi
í Ytra-Garðshorni og Þorvaldur
bóndi á Ingvörum. Kona Ólafs á
Hæringsstöðum var Helga Geir-
mundardóttir, er svo sagt að tólf
væru börn þeirra. Sonardóttur-
sonur Ólafs var Urða-Sigurður,
faðir Sigurðar járnsmiðs á Akur-
eyri, af þeim ættarmeiði er og
vaxinn ungur og efnilegur jarð-
fræðingur vorra tíma, dr. Sigurð-
ur Þórarinsson.
Kona Arngríms í Ytra-Garðs-
horni var Guðrún Stefánsdóttir
bónda í Málrney og Reykjarhóli
í Skagafirði. Synir þeirra voru
þeir Arngrímur, f. um 1767, síð-
ar bóndi og hreppstjóri á Þor-
steinsstöðum, liinn merkasti
maður, og Björn bóndi í Ytra-
Garðshorni og verður hér síðar
til hans liorfið.
Þau Arngrímur og Guðrún í
Garðshorni hafa orðið óvenju-
lega kynsæl og ættmikil. Meðal
afkomenda þeirra eru allmargir
héraðs'kunnir og nokkrir þekktir
hvar sem er á landi hér. Má þar
til nefna Hermann Jónasson al-
þingismann og fyrrum forsætis-
ráðherra, Þorkel Þorkelsson
stærðfræðing, Zophónías prófast
í Viðvík og syni hans, Pál alþing-
ismánn og Pétur ættfræðing. Frá
Arngrími í Ytra-Garðsh'orni er
og kominn Gísli smiður og bóndi
á Hofi, Melamenn hinir yngri,
Tryggvi Sveinbjörnsson sendi-
ráðsritari, Páll Bergsson, fyrrum
kaupmaður í Ólafsfirði og bræð-
ur hans, Jón Björnsson rithöf-
undur og skáld, Theodór fiðlu-
leikari Árnason, Snorri Sigfússon
skólastjóri og margir eru fleiri í
þeim ættargarði, sem forráð hafa
skipað og atgervi borið meira en
í meðallagi. — Kona Þorvaldar á
Ingvörum ,var Hólnrfríður frá
Sökku Þorvaldsdóttir, komin frá
Þorvaldi „gamla“ Hríseyingi. —
Finnst hann í manntali frá 1703
og þá bóndi í Fagraskógi, talinn
99 ára að aldri. Sagnir tjá, að
hann væri þrígiffur og væri
fyrsta kona hans Björg systir Þor-
valdar Rögnvaldssonar bónda og
skálds á Sauðanesi og Jóns Rögn-
valdssonar, þess er brenndur var
á Melaeyrum árið 1625. Synir
Þorvaldar á Ingvörum og Hólm-
fríðar voru Gunnlaugur og Þor-
ivaldur, garpar að atorku 'og karl-
menns'ku á seinni tíð. Kona Þor-
valdar yngra hét Rósa. — Þau
bjuggu í Þorvaldsdal og á
skógsströnd. Frá þeim er kominn
í móðurætt Valdimar V. Snævarr
sálmaskáld og fyrrum skólastjóri
á Norðfirði. Sonur hans er séra
Stefán Snævarr, prestur á Völl-
um. Gunnlaugur Þorvaldsson frá
Ingvörum kvæntist Þóru Jóns- Si^fús Jónsson, skipstjóri, og
v'------- 'kona hans, Anna Björnsdóttir,
vor.u fjórmenningar að frænd-
dóttur frá Krossum. Móðir Þóru
og kona Jóns á Krossum var
Guðlaug, f. um 1746, Vigfúsdótt-
ii bónda, á Hámundarstöðum
enum stærri, Jónssonar. Móðir
Guðlaugar var Þóra, dóttir Jóns
á Grund í Þorvaldsdal, Guð-
mundss'onar, og Guðlaugar Þor-
valdsdóttur í Dunhaga, Runólfs-
sonar, bónda á Gili í Yxnadal,
Jónssonar, Runólfssonar. Af því
sem hér er sagt má sjá, að Gunn-
laugur frá Ingvörum blandar
blóði við þá Krossa- og Stóru-
Hámundarstaðaenn, er eigi að
sjá að tengdir þær yrðu afkom-
endum þeirra til hnignunar eða
vanþroska. Sú sögn gekk í Svarf-
aðardal, að hik nokkurt hafi ver-
ið á Jóni gamla á Krossum, að
gifta Gunnlaugi Þóru dóttur
sína. En svipfar og karlmennsku-
bragur Gunnlaugs hafi ráðið úr-
slitum. Þau Gunnlaugur og Þóra
bjuggu á Hellu á Árskógsströnd.
Skorti hvorugt þeirra hjóna elju
og forsjá til bjargráða og fengs,
enda búnaðist þeim vel.
Frá þeim Helluhjónum er
'kominn fjöldi manna, er eigi
rúm til eða tími að greina þá
alla, læt nægja að nefna aðeins
fáeina, sVo sem: Jóhann skáld
Sigurjónsson,/Böggvistaðahjónin
Baldvin Þorvaldsson og Þóru
Sigurðardóttur — en þau.voru
semi.
Sigfús á Grund var með far-
sælustu skipstjórum við Eyja-
fjörð um sína daga. Þökkuðu
margir hinna eldri manna það
veðurgleggni hans og draumför-
um. Verkhygginn þótti líánn og
smiður nokkur. Anna kona hans
mun liafa verið glæsikona á
yngri árum sínurn. Til þess
bendir vísa ein, sem gáfaður
ungur maður í Svarfaðardal
kvað einhverju sinni eftir kornu
sína á Grund. Hér er vísan:
Sá eg unga silkihrund,
sálar fékk eg skeinu.
Ekki vildi* liún Anna á Grund
að mér buga neinu.
Börn þeirra Grundarhjóna,
Sigfúsar og Önnu, voru sjö, er eg
veit að greina, og til full'orðins-
ára komust. Verður það að Jressu
sinni aðeins Guðlaug dóttir
þeirra, sem færð vérður til frá-
Guðlaug Sigfúsdóttir er fædd
á Grund í Svarfaðardal 4. sept.
árið 1870. Ólst upp með foreldr-
um sínum til fullorðinsára. Gift-
ist Baldvini Jóhannssyni bónda
frá Þverá í Skíðadal (hraustleika-
og dugnaoðarmanni). Hús-
mennska og búskapur við örðug-
ar aðstæður urðu hlutskipti
systkynabörn að frændsemi — ög I ]:>eirra fyrst unr sinn. Óx Jreim þó
hin rriörgu atgerðismiklu börnjhins vegar ómegð á þessu tíma-
Jreirra. Meðal þeirra var Guðjón J bili. Skömmu eftir síðustu alda-
Baldvinsson, nokkurs konar mót náðu þau ábúð og staðfestu
Baldur hinn blíði ás, í rismiklum 'á jörðinni Steindyrum í Svarfað-
frændagarði. Guðjón var marg- ardal og þar bjuggu þau við
hæfur ágætismaður en andaðist batnandi hag til ársins 1928. —
á ungum aldri. Ennfremur nrá'Höfðu þau þá 'keypt jörðina og
telja 1 þá Ystabæjarbræður úrjeignast bjargvænlegt bú. Mörg
Hrísey og er séra Stefán Kristins- \ hin síðustu æfiár dvaldi Guðlaug
son, fyrrum prófastur á Völlum, á Akureyri í skjóli og umsjá Sig-
þeirra þekktastur. 1 ríðar dóttur sinnar. Segja þeir
Eitt af börnum Gunnlaua;s oa;
Þóru á Hellu var Guðlaug. Hún
giftist Jóni síðar bónda í Syðra-
Garðshorni. Sonur Jóns og Guð-
laugar var Sigfús, er síðar varð
skipstjóri og bóndi á Grund í
Svarfaðardal. Kona hans var
Anna Björnsdóttir, bónda á
Grund, og Ingigerðar Jónsdótt-
ur. Björn á Grund var sonur
Björns bónda í Ytra-Garðshorni,
og Margrétar frá Steinkirkju í
Fnjóskadal. Var Björn bróðir
Arngríms, hreppstjóra á Þoj-
steinsstöðum, og sonur Arngríms
silfursmiðs í Ytra-Garðshorni,
svo sem áður getur. Björn og
Ingigerður bjugg.u fyrst í Koti,
efsta bæ í Svarfaðardal austan
ár, þá á Hofi og síðast á Grund.
Þeim Birni og Ingigerði búnað-
ist ætíð hið bezta. Björn var
verkmaður mikill, karlmenni á
ivöxt og þrekmaður svo sem þeir
er gildastir voru í Svarfaðardal
mér, sem bezt mega vita, að hjá
dóttur sinni og manni hennar
nyti Guðlaug þeirrar aðbúðar og
hjúkrunar, sem bezt má verða.
Guðlaug andaðist eftir langa
vanheilsu þ. 4. dag þessa mánað-
ar freklega hálfáttræð að aldri.
Börn þeirra Baldvins og Guð-
laugar eru fjórir synir og ein
dóttir. Óhætt er að fullyrða, að
þau hafi borið erfiði og önn fyrir
hag foreldra sinna. Hafa þau og
alla stund staðið framarlega í at-
höfn og hagstæðum verknaði. '
Eg, sem þetta rita, kynntist
mest og bezt Guðlaugu um Jrað
leyti, sem hún dvaldi á Steindyr-
um. Duldizt mér ekki, að hún
hafði, svo sem jafnan verður,
hlotið að erfðum í allríkum mæli
nokkuð af þeim andlegu eðlis-
fjám, sem foreldrar hennar og
aðrir gengnír ættingjar, höfðu
borið í skauti sínu. Að vallarSýru
var Guðlaug í stærra lagi á vöxt
HKHKHKKHKHWHKHKHKHKl*iKHKHKKKHK«H«KKHKHKHKHKHKHKHKHKHa
Landbúnaðarsýning
Á næsta sumri verður haldin í Réykjavík al-
menn
LANDBÚNAÐARSÝNING
Mun hún verða opin í 10—15 daga og hefjast
seint í júní. — Fvrirhugað er að sýnt verði:
1. Garðyrkja.
2. Búfjárrækt. 0
3. Heimilisiðnaður.
4. Jarðyrkja.
5. Húsagerð.
6. Kjötafurðir. «
7. Loðdýr og grávara.
8. Mjólkuriðnaður.
9. Skógrækt og sandgræðsla. 9
10. Búvélar og verkfæri.
11. Veiði og hlunnindi, og ef til vill fleira.
Fvrirtækjum og einstaklingum verður gefinn
kostur á, að hafa á sýningarsvæðinu, gegn sérstöku
gjaldi, eigin vöru og auglýsingasýningar, óg kemur
þar einkum til greina:
1. Búvélar, flutningatæki, verkfæri og áhöld,
sem notuð eru í þágu landbúnaðarins.
2. Iðnaðarvörur framleiddar úr hráefnum land-
búnaðarins, svo sem ullarvörur, skinnavörur,
sláturafurðir o. fl.
3. R'afmagnsvélar, heimilistæki og húsgögn,
sem telja má að henti sérstaklega á sveita-
heimilum.
4. Byggingarefni, sem vel hefir reynzt eða talið
er æskilegt í sambandi við hýsingu til sveita.
5. Annað, sem stofnanir eða einstaklingar óska
að sýna og rétt þætti að taka, samkvæmt á-
kvörðun sýningarstjórnar.
Umsóknir um þátttöku samkvæmt þessu þurfa
að berast, eigi síðar en fyrir l^k. þessa mánaðar og
sé í þeim tekið fram:
Stærð sýningarsvæðis, sem óskað er til afnota:
a. fyrir búvélar,
b. fyrir flutningatæki, ■ í
, c. fyrir búvélar og tæki, sem ekki verður komizt
hjá að hafa undir þaki,'
d. upptalning á munum þeim, sem gert er ráð
fyrir að sýna.
Au-k véla- og verkfærásýninga verður aðallega
um það að ræða, að fá á leigu hólf eða afmörkuð
svæði í sýningarskálanum, og ganga fyrir í því efni
þeir, sem vilja sýna vörur þær, sem áður er getið,
allt eftir því sem húsrúm og aðstæður leyfa.
Skrifstofa sýningarinnar1 í Kirkjustræti 10 í
Reykjavík er opin daglega kl. 9—12 og 1—7, og ber
að senda þangað öll erindi varðandi sýninguna, en
sími skrifstofunnar er 7995.
F ramkvæmdanef ndin.
KHKHKHKHKHKBKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHKHr
um hans daga. Ingigerður var ■ og þrekmikil, aðfarakona um a£-
búsýslu'kona svo mikil, að fágætt köst og vinnubrögð, ósérhlífin
þótti. Hún bjó eftir Björn bónda ^og kappsöm, svo að a£ bar. Mun
sinn andaðan um langt skeið á hverjum þeim, sem algengum
Grund og allt til elli. Þegar hér önnum þurfti á leið að ýta, þótt
er komið frásögn og ættfærslu vel hafa skipast ef Guðlaug frá
má sjá að þau Grundarhjón, J Grund gekk til verks. Greindar-
afl hafði hún meira en í meðal-
lagi, og íhygli, skilning og and-
legt skyggni meira en margir
þeir, er skerptir hafa verið með
langri setu á skólabekk. Gestrisni
hennar og gjafjaægni var að mín-
um dómi meira en efni leyfðu.
Mátti eg vel um það vita, Jovf að
oft var húsfreyjan á Steindyrum
gestgjafi minn og ivissulega
margra fleiri, er leituðu sér nær-
ingar og skjóls við arinn hennar.
Þá var hún atlotarík móðir og
húsfreyja á kurteisan og siðlegan
hátt, þrátt fyrir menntunarskort
og meingæf lífskjör. Guðlaug frá
Grund var í ætt við hafið og tign
íslenzkra fjalla, ægimyrkur norð-
lægra skammdegisnótta, og suð-
rænan, ljúfan blæ sólmánaðar.
Hún hafði í öndverðu hlotið
andlega gerð til Jress að vera að-
sój^ríkur gjöfull, höfðingi af
norrænum stofni vaxinn.
Runólfur í Dal.
Nýr vörubíll
óskast keyptur.
. x
Arnór Karlsson, Blómabúð KEA.
Rúmstæði og dýna
til sölu í Strandgötu 41.
Sveinbjörn Sveinsson.
I