Dagur - 02.06.1948, Blaðsíða 1

Fimmta síðan:
Síðari grein Snorra Sig-
fússonar um skólamál
þjóðarinnar.
Forustugreinin:
Skrif Mbl. um félags-
mannaskrár kaupfélag-
anna eru fávísleg.
XXXI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 2, júní 1948
22. tbl.
Brezkt fiskiveiðiblað ræðst á
ísienzka landhelgisgæzlu
og dómstóla
Gefur villandi upplýsingar um landhelgi íslands
Gjaldeyrisleyfi fyrir 6,3 millj. til
kaupa á landbúnaðarvélum
á þessu ári
Þar af 1,3 millj. nú fyrir nokkrum dögurn
til kaupa á heyvimiuvélum
Ilið víðlcsna, brezka fiskiveiði-
blað, „Fishing News“, sem gefið
cr út í Aberdeen, flutti hinn 15.
maí sl. ritstjórnargrein, þar sem
ráðist er harkalega að landhelgis-
gæzlu íslands og íslenzkum dóm-
stólum. Kallar blaðið sektir þær.
sem brezkir togarar hafa orðið að
þola fyrir landhelgisveiðar ofsa-
legar eða villimannlegar (savage)
og landhelgismörk íslendinga
„býsna furðuleg“ (somewhat
fantastic).
Tilefni þessai'ar greinar mun
vera það, að skozkur togari var
fyrir nokkru tekinn í landhelgi
við Suðurland og sektaður, eins
og lög stóðu til, um 12000 gull-
krónur eða 28000 ísl. krónur, að
viðbættum 300%, sem er nýlegt
ákv-æði. Togari þessi var staðinn
að veiðum á svæði, sem óumdeil-
anlega er landhelgi íslands og
þessi landhelgi er, eins og Bret-
um æti að vera manna bezt kunn-
ugt um, 3 mílur frá yztu annesj-
um, en ekki, eins og blaðið held-
ur fram, að landhelgin „sé ekki
ströng þriggja mílna mörk, eins
og vér þekkjum við strendur vor-
ar, heldur heilir flóar og sund,
mælt frá nesi til ness, sem inni-
fela hundruð mílna góðra fiska-
miða, sem mundu vera heimil til
veiða fyrir alla í öðrum löndum.“
Þessi lýsing blaðsins á landhelg-
ismálum íslands er algjörlega
villandi og furðulegt að slíkt
Sr. Fétur Sigurgeirsson
eini iimsækjandinn um
nyja prestsembættið
Umsóknarfrestur um hi'ð nýja
prestsembætti hér, skv. lögum
frá síðasta Alþingi, var útrunn-
inn 31. maí. Aðeins einn umsækj-
andi er um embættið, séra Pétur
Sigurgeirsson, sem verið hefur
aðstoðaprestur hér að undan-
förnu. Kosning hefur verið á-
kveðin hinn 13. júní n. k. Þótt
umsækjandi sé aðeins einn, þarf
kosning eigi að síður aðfarafram.
Til þess að prestur sé löglega kos-
inn þarf hann að fá rösklega 25%
atkvæða á kjörskrá, þ. e. a. s.
helmingur þeirra, sem á kjörskrá
eru, þurfa að kjósa og hann að
fá helming greiddra atkvæða. I
Akureyrarsókn og Lögmanns-
hlíðarsókn eru samtals 4252 menn
á kjörskrá og þarf séra Pétur því
að fá a. m. k. 1064 atkv. hinn 13.
júní til þess að vera löglega kos-
inn prestur hér.
skuli birtast í ábyrgu, brezku
fiskiveiðiblaði.
Hlutdrægni dróttað að
dómstólum.
Þá er látið liggja að því, að ís-
lenzkir dómstólar séu hlutdrægir
ef íslenzk skip eiga i hlut. Segir
blaðið að „ekki sé vitað“, hvað
gert sé við íslenzka fiskimenn,
sem brjóti landhelgislögin. Loks
kvartar bláðið yfir því, að nauð-
syn sé að koma fastara skipulagi
á landhelgismál þjóðanna ,því að
á sama tíma og Bandaríkin og
fleiri þjóðir færi út landhelgi
sína stórlega, og íslendingar og
Norðmenn túlki landhelgi sína
með reglunni „frá nesi til ness“,
þ. e. með innilokun stórra flóa,
geti hver, sem er, veitt fisk við
strendur Bretlands.
Landhelgismál rædd í ýmsum
tóntegundum.
Eins og áður er tekið fram, er
þessi túlkun blaðsins á landhelgi
íslands mjög villandi. Það er
ekkert „furðulegt“ við landhelg-
islínu íslands. Núverandi land-
helgi var afmörkuð með samn-
ingi Stóra Bretlands og Dan-
merkur löngu áður en íslending-
ar fengu sjálfir þar um nokkru
að ráða, og þessi samningur er
ekki þannig úr garði gerður, að
sjálfstætt ísland geti unað við
hann til frambúðar. Umráðasvæði
íslands er þar SKERT meira en
sanngjarnt er. Allt tal um furðu-
lega stóra landhelgi íslands nú,
er út í bláinn og mjög villandi.
Það er eftirtektarvert, að þetta
brezka blað virðist ræða land-
helgismál þjóðanna með ýmsum
tóntegundum, eftir því, hver í
hlut á. Nýlega gi-eindi það frá
fyrirætlunum Ástralíustjói'nar
um að færa út landhelgi sína með
lagasetningu til verndar fiski-
veiðum landsins og fiskistofnin-
um. Engar athugasemdir voru við ■
það gerðar af blaðsins hálfu. En
þegar smáþjóð á í hlut, er reynt
að gera núverandi landhelgi
hennar tortryggilega. Sú spurn-
ing hlýtur að vakna, hver til-
gangurinn sé. Er hann sá, að tor-
velda fyrirfram skilning brezkra
fiskimanna á nauðsyn íslands
fyrir rýmkaða landhelgi? Hvern-
ig, sem á grein þessari stendur,
hljóta menn hér að harma það. að
ábyí-gt, brezkt blað, skuli birta
grein um þessi mál, byggða á
jafn röngum forsendúm og litlum
skilningi og nefnd grein í „Fish-
ing News, hinn 15. maí síðastl..
Arabaleiðtogar
Þcssir tveir þjóðhöfðingjar Araba
cru lielztu forvígismennirnir í
innrás Arabaríkjanna í Palestínu,
auk Abdullah Transjórdaníukon-
ungs. Þeir eru Farouk Egypta-
landslconungur (t. h.) og Ibn-
Saud, lconungur Saudi-Arabíu.
Umdæmisþmg
lialdið á Akureyri
Annað umdæmisþing Rótary-
klúbbanna íslenzku verður hald-
ið hér á Akureyvi dagana 3.—6.
þ. m. — og munu sækja það full-
trúar frá öllum Idúbbum lands-
ins, en þeir eru núi 8 talsins. —
Er ísland sérstakt Rótaryum-
dæmi (74. umdæmi) og hefir svo
verið í 3 ár, en áður heyrðu ís-
lenzku klúbbarnir undir Dan-
merkurumboðið.
Rótaryfélagsskapurinn er ekki
gamall, aðeins rúmlega fertugur.
Var fyrsti klúbburinn stofnaður í
Chicago í Bandaríkjunum 23. fe-
brúar 1905. — Nú eru yfir 6 þús.
klúbbar í heiminum, og er fé-
lagatala þeirra komin nokkuð yf-
ír 300 þúsundir, — svo ör hefir
vöxturinn verið.
Rótaryklúbbarnir eru félags-
skapur hinna ýmsu starfsgreina í
þjóðfélaginu og telur aðeins einn
fulltrúa fyrir hverja starfsgrein.
Er aðaltilgangurinn að vinna að
kynningu og þróun þeirra og efla
frið, og bræðralag manna á með-
al.
Dr. Helgi Tómasson hefir verið
umdæmisstjóri frá því íslenzka
umboðið var stofnað, en nú
standa umdæmisstjóraskifti fyrir
dyrum og hefir séra Oskar Þor-
láksson, Siglufjarðarprestur, ver-
ið kjörinn eftirmaður dr. Helga.
Mikill afli í Húsavík
Frá fréttaritara blaðsins:
Mjög góður afli var á línubáta
í s 1. viku. Er mikil fiskigengd á
smábátamiðum á flóanum og er
langt um liðið síðan önnur eins
aflahrota hefur lcomið hér. Fisk-
urinn er saltaður og hraðfrystur.
Tíð hefur verið köld hér að und-
anförnu og hafa bændur átt í
miklum erfiðleikum með lambfé
vegna kuldanna.
Landbúnaðarráðherrann, Bjarni
Ásgeirsson, sagði í viðtali við
blaðið í gær, að á þessu ári væri
búið að veita gjaldeyrisleyfi til
lcaupa á landbúnaðarvélum fyrir
samtals 6,3 millj. króna og skortir
því ekki nema 200 þúsund lcrónur
á að veitt séu leyfi fyrir allri
þeirri upphæð, sem áætluð var til
þessara nota í innflutningsáætl-
un Fjárhagsráðs.
Af þessari upphæð voru veitt-
ar 1,3 millj. króna nú fyrir nokkr-
um dögum til kaupa á heyvinnu-
vélum frá Bandaríkjunum og
Svíþjóð. Taldi ráðherrann að
sæmilega hefði rætzt úr um öflun
þessara tækja og gjaldeyrisyfir-
færslur til kaupa á þeim og mætti
vænta þess, að eitthvað rættist úr
heyvinnuvélaskortinum, þegar
búið væri að flytja tælci til lands-
Fyrsti brezki
íercfamamialiópiir-
inn kemur 8. jiiní
Eins og áður er greint frá hér í
blaðinu, heldur brezka Culliford-
línan uppi skemmtisiglingum
hingað til lands í sumar á skipinu
„Granton Glen“. Mun skipið fara
alls fimm ferðir og er það vænt-
anlegt til Reykjavíkur hinn 4. þ.
m. og hingað 8. þ. m. Hér mun
ferðafólkið dvelja í röskan sól-
arhring. Mun það ferðast um ná-
grenni bæjarins og austur til
Mývatns. Ferðaskrifstofa ríkisins
annast móttöku þess hér.
Útibú Ferðaskrif-
stofu ríkisins mun
starfa Iiér í sinnar
Ferðaskrifstofa ríkisins mun
starfrækja útibú hér í sumar og
er skrifstofan nýlega tekin til
starfa. Stjórnar Jón Egils henni.
Ákveðið hefir verið að auka
starfsemina hér frá því sem verið
hefir. Skrifstofan annast af-
greiðslu bifreiða, skipuleggur
hópferðir, útvegar ferðamönnum
herbergi og annast hvers konar
fyrirgreiðslu. Skrifstofan er í
Strandg. 5 og er opin alla daga fiá
9—6 og 8—9 e. h. Félög, er hvggja
á hópferðir og þurfa á stórum
bílum að halda. geta snúið sér til
skrifstofnnnar; hefir hún ráð á
stórum bílum.
ins fyrir fyrrgreindar 1,3 millj.
kr. lcróna. Ráðherrann gaf þessar
upplýsingar í tilefni af gagnrýni,
sem birtist hér í blaðinu í sl. viku,
þar sem deilt var á stjórnarvöldin
fyrir að takmarka um of gjald-
eyrisleyfisveitingar fyrir jarð-
yrkjuvélum. Með síðustu leyfis-
veitingum, 1,3 millj. kr., til kaupa
á heyvinnuvélum, má segja að
verulega hafi rætzt úr.
Áburðarskorturinn ekki vegna.
gjaldeyrisvandræðanna.
Þá upplýsti ráðherrann, að það
væri ranghermt, að hinn tilfinn-
anlegi áburðarskortur í sveitun-
um væri af völdum gjaldeyrisyf-
irvaldanna. Ekki hefði staðið á
gjaldeyri til kaupa á því áburð-
armagni sem fáanlegt var. Al-
þjóðalandbúnaðarstofnunin FAO
stjórnar áburðarúthlutuninni og
ákveður það magn, sem hver þjóð
fær. Ætlunin var að skera hlut
íslands niður á þessu ári, en fyrir
atbeina Landbúnaðarráðuneytis-
ins og sendiráðs íslands í Was-
hington fékkst hingað sami
skammtur og árið á undan. Þótt
það væri hvergi nærri nóg, væri
vöntunin óviðráðanleg íslenzk-
um stjói-narvöldum eins og
ástandið væri. Ráðherrann upp-
lýsti ennfremur, að gjaldeyrisyf-
irvöldin hefðu mjög greitt fyrir
yfirfærslum vegna áburðarkaup-
anna, en þær varð þó að gera
meðan gjaldeyrisástandið var
mjög erfitt og stóð á yfirfærzlum
fyrir margs konar nauðsynja-
varningi.
Ný myndasaga
hefst í dag
Fvloist með frá
j o
byrjun!
Með þessu tbl. lclcur Dagur
aftur að birta hinar vinsælu
myndasögur, og mun frani-
haid þessarar sögu birtast í
blaðinu í sumar. Nýja sagan
heitir „Kjölfar Rauða drek-
ans“ og er spennandi sjóferða-
og ævintýrasaga eftir anier-
íska rithöfundinn Garland Ro-
ark. Teikningarnar með sög-
unni cru eftir ameríska lista-
manninn F. R. Gruger. Blaföð
væntir þess, að þessi nýja saga
hljóti vinsældir lesendanna. —
Fylgist með frá byrjun!