Dagur - 13.12.1950, Blaðsíða 9

Miðvikudaginn 13. desember 1950
DAGUR
9
lasidi liefur
gengið befur en vonir stóðu fil
Álmgi fyrir því að þiggja ekki frekari
Marshall-hjálp, en láta styrk til end-
urvíghúnaðar nægja
:élagi Ofto Pieckewifz ” hæftu
Eegur áróðursmsður í augum
kommúnista
Hláturinn er beittasta vopn hans
í nóvemeberlok fóru fram við-
ræður um efnahagsmál og sam-
vinnu á þeim sviðum í milli
Breta og Bandaríkjamanna í
London. Af hálfu Breta var
Hugh Gaitskell, hinn nýi fjár-
málaráðhcrra landsins, aðalfull-
trúi í þessum viðræðufundi, en
af hálfu Bandaríkjamanna Willi-
am L. Batt, forstjóri efnahags-
samvinnuskrifstofunnar í Bret-
landi.
Þessar viðræður hófust um að
bil er það var að verða augljóst,
að efnahagsaðstaða Breta mundi
verða mun betri í árslok en hún
hafði verið á miðju árinu. Ut-
flutningsverðmæti Breta varð
meira í október sl. en nokkru
sinni fyrr, eða röslega 200.000.000
sterlingspund, og þar af voru
dollaratekjur miklu meiri en í
nokkrum einum mánuði áður.
Verzlunarjöfnuðurinn varð óhag
stæður um rösklega 11 Vz millj.
sterlingspund, og er það miklu
lægri upphæð en í nokkrum ein-
um mánuði síðastliðin fjögur ár.
Þessi batnandi aðstaða — og hún
betri en nokkur efnahagssér-
fræðingUr þorði að spá eða vona
— hefur nú orðið til þess að
veruleg andspyrna er komin fram
meðal Repúblikana í Bandaríkj-
unum, áð halda áfram Marshall-
framlögum í stórum stíl til Breta,
og heima 'í Bretlandi er vaxandi
áhugi fyrir því ;að þiggja ekki
frekari Marshall-aðstoð, en láta
framlög Bandaríkjamanna til
endui'vígbúnáðar, samkvæmt sér
stöku samkomulagi þar um,
nægja.
Gaitskell vill aðstoð enn um sinn.
Talið er að Gaitskell hafi æskt
eftir Marshall-aðstoð enn um
sinn, enda þótt ekki sé vitað,
livaða upphæðir hafa þar verið
nefndar. En víst er talið að hann
hafi rökstutt, að Bretar þurfi á
meira fé að halda en þeim 175
millj. dollara er þegar hafa þegar
fengið, en alls munu þeim ætlað-
ar 400 millj. doll. á tímabilinu 1.
júlí 1950 til 1. júlí 1950. Tölurnar
um utanríkisviðskiptiBreta í okt.,
segja ekki alla söguna, með
því að talið er fullvíst, að duldar
tekjur þeirra hafi líka aukizt
stórkostlega, t. d. frá' vátrygg-
ingastarfsemi, skipaútgerð o. s.
frv. Bandaríkjamenn þykjast því
hafa ærna ástæðu til að ætla, að
Bretai' séu nú ekki eins þurfandi
og fyrr og séu komnir langleið-
ina til þeirrar efnahagslegu end-
urreisnar, sem Marshall-aðstoð-
in og hinn mikli dugnaður þjóð-
arinnar við útflutningsfram-
leiðsluna, hafa alltaf stefnt að.
Er þó óvíst að Mr. Gaitskell fái
alla þá dollara, sem hann girnist.
Aðstaða hans er. og erfiðari af
þeim -sökum að heima í Bretlandi
er vaxandi áhugi fyrir því að
Bretar taki á ný að standa á eig-
in fótum. Þessi flokkur manna er
þess engan veginn fýsandi að
spilla samvinnu Breta og Banda-
ríkjamanna, heldur telur að
sambúðin muni batna er önnur
þjóðin sé ekki upp á hina komin
að neinu verulegu leyti. Stór-
blaðið Times hefur nú hallast á
þessa sveif, og birti það rit-
stjórnargrein seint í nóvember,
og hvatti til þess að athugað væri
vandlega, hvort ekki væri rétt að
afþakka frekari Marshall-doll-
afa. Ekki til þess að láta Banda-
ríkin endilega þreifa á því, að
Bretar þyrftu ekki aðstoðar
þeirra með, heldur til þess að
auka og efla samvinnu land-
anna og skilning þeirra í milli.
- Fokdreifar
(Framhald af 8. síðu).
framt þeirri sjálfsögðu skyldu, að
svala að einhverju leyti þeirri
fróðleiksþrá, sem þannig er vak-
in. Að vísu er enn ekki vika liðin
frá atburðum þessum, og má vel
vera að öll bókaforlög séu sak-
laus af þessu samsæri, en mál-
gagnið sjálft ætli sér að hirða
gróðann með því að halda les-
endum í spenninoi heila viku,
varpa spurningunni fram í einu
blaði, og svara henni svo í því
næsta. Verður tíminn og reynslan
að skera úr um.þetta atriði og er
vonandi að sökudólgur sá, er
blaðið segir hafa platað Hauk, fái
að koma fram í dagsljósið, en
hverfi ekki inn í myrkrið eins og
herforingjarnir sálugu, því að
maður verður að ætla að þeir séu
ekki lengur hérna meoin heims,
enda þótt allt sé á huldu um það,
hvernig þeir og lið þeirra hafi
mætt dauða sínum.
Hver plataði hvern?
EN FYRST farið er að ræða
um það á annað borð, hver hafi
platað hvern, er ekki úr vegi að
minna á, að herfilega illa hefur
verið farið með Kominform-
blaðið. Það var í sumar platað til
þess að trúa því að þrælmennin í
Suður-Kóreu hefðu ráðizt með
grimmd og ofbeldi á friðelskandi
nágranna sína í Norður-Kóreu,
sem þá áttu sér þá einskis ills
von og voru í óða önn að undir-
rita friðarávarpið og kjósa full-
trúa á næsta heimsfriðarþing. Og
nú hefur blaðið verið platað til
þess að trúa því, að kínverskur
her, sem hefur hundruð þúsunda
vel vopnaðra og æfðra liðsmanna,
og hefur á að skipa skriðdrekum
og flugvélum í hundraða eða
þúsundatali, sé aðeins sjálfboða-
liðar, sem farið hafa inn í lönd
nágrannanna fyrir forvitni sakir.
Loks hefur blaðið verið svo
herfilega platað, að það heldur
að kenningar um dýrðarríki
J framtíðarinnar, sem skráðar voru
á bækur fyrir hundrað órum, séu
nú komnar í framkvæmd austan
járntjalds, enda þótt þar ríki hin
versta kúgun og eymd, sem
Dekkzt hefur í Evrópu í aldir. Er
petta „plat“ lang verst, oo- ó-
mannúðlegast að vega þannig
aftan að saklausum einfeldning-
um og láta þá vinna óþurftaverk
í þeirri sælu trú, að þeir séu að
leggja hönd að verki að bjarga
mannkyninu. En þannig er það
svo oft, að smiðurinn spyr ekki
um málminn í smíðatólinu, held-
ur aðeins að því, að hverju gagni
iað verði við handverkið. Og
meistarar Kominform-piltanna
spyrja bara um það, hvort þeir
séu nægileoa einfaldir og auð-
ti'úa og undirgefnir til þess að
gera ævinlega eins og þeim er
sagt. Verður ekki séð annað en
Dessir eiginleikar séu allir við
góða heilsu enn sem komið er. —
Gerizt þess og heldur engin þörf
að varpa fram þeirri spurningu,
hver hafi platað Kominform-
piltana svona þrælslega. Svara
Deir sjálfir spurningunni í hverju
tölublaði, sem o;uð gefur yfir.
Jólagjafir — tillaga um nýjan sið.
„Sköfnungur“ skrifar blaðinu.
„HIÐ MIKLA peningaflóð, sem
gekk yfir land og þjóð á styrjald-
artímunum er nú að mestu fjar-
að út. Menn stíga nú ekki lengur
dans í kringum gullkálfinn, því
að hann er uppétinn. Gullkálfui'-
inn var afkvæmi þeirra óeðli-
legu tíma, sem styrjöld hafði í
för með sér hér á landi. — Þessi
snöggu umskipti auðsældar og
fátæktar hafa orsakað mörg
vandamól meðal okkar íslend-
inga, bæði hvað snertir þjóðar-
’heildina og einstaklinginn. Hin
aukna kaupgeta einstaklingsins
lýsti sér meðal annars í hinni sí-
fellt vaxandi veltu verzlananna,
einkum þó í jólasölu þeirra. —
Jólaglaðningurinn hefur annars
óvallt verið ríkur þáttur í cðli
okkar fslendinga, en komst út í
fullkomnar öfgar á stríðsárunum.
Þá var það algengt að smábörn
fengju gjafir, sem námu hundr-
uðum króna að verðmæti, en var
oft og einatt óvönduð stríðsfram-
leiðsla, sem var brotin og eyði-
lögð að nokkrum dögum liðnum.
Þetta taumleysi í jólagjöfum hef-
ur síður en svo minnltað í hlut-
falli við minnkandi fjárráð lands-
manna, enda ekki eðlilegt þegár
hver fjölskyldumeðlimur gefur
öllum hinum sína jólagjöfina
hverjum, fyrir utan önnur skyld-
menni og vini. — Við þessu hafa
„útlenzkir“ fundið ágætt ráð, sem
bæði sparar fé og eykur ánægju
þiggjanda. — Ef t. d. um er að
ræða tíu manna fjölskyldu, þá
eru útbúnir tíu miðar með núm-
erunum 1 til 5,, miðarnir eru
vandlega brotnir saman, og síðan
dregur hver í fjölskyldunni sinn
miða. Þeir, sem fá samstæð núm-
er, t. d. að Kristinn og Sigríður
fengju bæði miða númer 4, þá
eiga þau að gefa hvort öðru. Með
þessu móti losnar Sigríður við
miklar óhyggjui' og umhugsun,.
því að nú þarf hún aðeins að
hugsa um að kaupa eina jólagjöf,
í staðinn fyrir níu áður. Hún
spEp'ar fé sitt, en getur um leið
gert Kristinn ánægðari með
þessa gjöf, heldur en hann hefði
annars orðið með hinar níu. Því
að með þessari tilhögun getur
gefandinn kynnt sér betur óskir
þiggjanda, og um leið, sökum
meiri fjárráð, gefið vandaðri
gjöf.“
Mig vantar
KOLAOFN
í stóra stofu.
Björn Júliusson,
Sími 1383.
Ein af útvarpsstöðvum Vestur-
veldanna í Berlin hefur á að
skipa dagskrárlið. sem veldur
konunúnistunt í Austur-Þýzka-
landi auknurn áhyggjunt. í þess-
unt dágskrárlið kentur fram mað-
ur, sem gerir óspart grín að
kreddukenningum og rétttrúnaði
kommúnista og gerir það á þann
hátt, að hlustendur hlæja dátt og
sjá tilburði konmiúnistaleppanna
í spaugilegu ljósi.
Fólk hlær að kredduvísindunum
Dagskrárliður þessi heitir: Fé-
lagi Otto Pieckewitz, og hans fag
er að rökræða „vísinda“-kreddur
kommúnismans og leika hinn
100% sanntrúaða kommúnista,
sem sér eilífðarsannindi birtast í
hverju orði hinna „miklu“ leið-
toga í austri. Hlustendur í Aust-
ur-Þýzkalandi segja um félaga
Otto, að hann hafi hjálpað þeim
til þess að muna að hlæja, en
hlátur, ef nokkur líkindi eru til
að hann sé á kostnað hinna al-
völdu kommúnistaforingja, er
bannaður austur þar, eins og
flest annað, sem frjólsir menn
hugsa og gera.
Félagi Otto tekur ýmsar full-
yrðingar og áróðurskenningar
kommúnista fyrir og rökræðlr
þ’æi' á þeirra eigin visu. Hann tók
til dæmis til meðferðar áróður
kommúnista, er þeir þóttust hafa
íryggt með lögum „réttindi kon-
unnar til vinnunnar“, og sögðu
stórmjkla framför. Félagi Ottö
benti á, hversu dýrmæt réttindi
þetta væru í ríki, þar sem vinnu-
aflið er ekki frjálst, og þar sem
konur í tugþúsundatali eru látn-
ar þræla í úraníumnámum og eru
algerlega ófrjálsar og undir eftir-
liti vopnaðra varðmanna.
Rússar fundu upp púðrið!
Þá hefur félagi Otto heldur
ekki gleymt því, að Rússar hafa
fundið upp vel flesta hluti, sem
nú þjóna mannkyninu, allt frá
púðrinu til flugvélarinnar. Þykir
þetta hin bezta skemmtun, því að
allir vita að fullyrðingar komm-
únistablaðanna um hina dæma-
lausu uppfinningasemi Rússa á
fyrri tíð, eru uppspuni einn, en
samt er mönnum fyrirskipað að
trúa þessu og sá, sem dregur í
efa að Rússar séu fremstir allra
þjóða í tækni og vísindum — og
hafi verið það um langan aldur —
á í hættu að falla í ónáð, en slíkt
er eitt hið skelfilegasta, sem get-
ur komið fyrir venjulegan borg-
ara í kommúnistaríki.
Félagi Otto lýsti nýlega hvern-
ig innflutnings- og útflutningsá-
ætlun kommúnistastjórnarinnar í
Austur-Þýzkalandi^ reynist í
framkvæmd: „Við seljum múr-
steina til ítalíu og fáum sítrónur
í staðinn. Sítrónurnar fara til
Danmerkur í skiptum fyrir smjör.
Smjörið seljum við síðan Svíum
og fáum í staðinn stál, sem við
sendum Rússum, sem síðan láta
okkur fó leir, svo að við geturn
haldið áfram að búa til múrsteina
til að selja ítölum!“
Dagur
Fyrir 25 árum
Fyrir 25 árum, hinn 10. des.
1925, var þetta helzt til umræðu
í Degi: Hafinn var undirbúning-
ur að stofnun mjólkursamlags í
héraðinu. Skýrt var frá því að
„ungur og efnilegur maður héðan
úr firðinum er erlendis, að læra
meðferð mjólkur og að vinna úr
henni þær afurðir, sem Danir og
Norðmenn leggja stund á.“ Hér
var skýrt frá námsdvöl Jónasar
Kristjánssonar í Danmörk. Þá
var í Degi þennan sama • dag, í
grein um mjólkurmálið, skýrt frá
því að Vilhjálmur Þór, forstj.
KEA, ynni að því að undirbúa
stofnun mjólkursamlags og hefði
sent fyrirspurnir til bænda varð-
andi málið. Ennfremur var skýrt
frá erindi, er Olafur Jónsson,
þáv. framkv.stj. Ræktunarfélags-
ins, hafði flutt á búnaðarnám-
skeiði að Kaupangi. Þar færði
hann rök fyrir því, að Eyjafjörð-
ur væri fremur fallinn til naut-
gripa- en sauðfjarræktar. Þegar
litið er til baka, til jólaföstunn-
ar 1925, sést bezt, hver gífurleg
framför hefur orðið í héraðinu
fyrir tilverknað samvinnu bænd-
anna innan mjólkursamlagsins,
og hverja möguleika til framfara
og framsóknar þessi starfsemi
samvinnumanna veitti héraði og
bæ. Tíðarfarið: Norðaustan
stórhiíð brast á í fyrri nótt með
aftaka veðurhæð og mikilli
fannkomu og frosti. Veðrið geys-
aði um land allt, segir í blaðinu
10. des. 1925. Auglýsingar: KEA
auglýsir sveskjur og rúsínur á
1.60 kg. og hveiti á 65 aura.
Bræðurnir Espholin auglýsa
Baltic-skilvindur. Bókaverzlun
Þorsteins M. Jónssonar auglýsir
margar góðar jólabækur, og að
auki lindarpenna af mörgum
gerðum, silfurblyanta, mynda-
vélar, saumakassa o .m. fl. Kjöt-
búð KEA auglýsir þá m. a. nið-
ursoðna ávexti, humar, danska
skinku og fjölmargar tegundir af
niðursoðnu grænmeti. Dýrustu
vindlategundirnar kostuðu þá 20
krónur kassinn. Það var nú í þá
daga.