Dagur - 23.05.1951, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 23. maí 1951
Það er heimskulegt að hrúga inn
í landið erlendum varningi, sem
hægt er að framleiða hér
úr íslenzkum hráefnum
Nokkur mistök hafa orðið í ákvörðun
„bátalistans"
Fyrir nokkrum vikum réðisl
Dagskrármál landbúnaðarins:
Dreifing tilbúins áburðar
Korninform blaðið liér á staðn-
urn harkalega A forustumenn
samvinnufélaganna og sakaði
pá um að hafa í hy'ggju að
segja upp fjölcla starfsfólks i
skóiðnaði S.Í.S.
Raunar kvað blaðið þó aðal-
sökudólgana þó vera forustumenn
Framsóknarfloklcsins, því að þeir
réðu verzlunarmálunum (!) og
bæru ábyrgð á því, að erlendur
iðnaðarvarningur væri fluttur til
landsins í stórum stíl. I vikunn'.
sem leið, át blaðið fullyrðingar
sínar um uppsagnir í skóverksmiðj-
unni ofan í sig, og er slíkt ekki ný
bóla þar í sveit. Engar uppsagnir
hafa átt sér stað og eru ekki fyrir-
hugaðar. Löngun blaðs þessa til að
ófrægja forustumer.n samvinnufé-
laganna og pólitíska andstæðinga,
hafði þarna lagt undir sig réttar-
vitundina, augljóst var, að þarna
átti að nota einhverja óánægju al-
mennings með ákvörðun bátalist-
ans svonefnda og fyrirkomulag
innflutningsmálanna til þess að
klekkja á samvinnumönnum og
snúa óánægjunni í þeirra garð.
Þessum leik verður sjálfsagt hald-
ið áfram.
MISTÖK í INNFLUTN-
INGSMÁLUNUM
Það er alveg vafalaust, að nokk-
ur mistök hafa orðið hjá yfirvöld-
um þeim, er réðu ákvörðun báta-
lisíans og fyrirkomulagi innflutn-
ingsmálanna. Þetta verður e. t. v.
augljósara hér á Akureyri en ann-
ars staðar. Hér er starfandi lang-
stærsta og fullkomnasta skóverk-
smiðja landsins og í sambandi við
hana skinna- og sútunariðnaður, er
smátt og smátt hefur verið full-
komnaður svo á» undanförnum ár-
um, að nú eru framleiddir skór hér,
sem eru að öllu leyti íslenzk fram-
leiðsla, því að nýlega hófst fram-
leiðsla sólaleðurs hér, er áður var
keypt erlendis. Þessi íslenzka skó-
gerð er fyllilega samkeppnisfær
við erlenda framleiðslu um útlit og
gaeði. Fjöldi manna hefur atvinnu
við þennan iðnað, gjaldeyrisþörf
hans er lítii, en hann eykur verð-
Það virðist lítill hagur í því fyrir ^
þjóðfélagið, að eyða erl. gjaldeyri
til þess að kaupa inn erlendan skó-
fatnað í stórum stíl eftir að búið
er að koma þessari aðstöðu upp í
landinu sjálfu. Þetta er samt gert.
Þessi skófatnaður er ekki fluttur
inn fyrir bátagjaldeyri — og hinn
innlendi iðnaður nýtur því ekki
verndar hins háa verðs, sem á þess-
um bátavörum er. Þessi varningur
er keyptur í skiptum fyrir fiskaf-
urðir og fluttur inn í allstórum stíl
af heildsölum höfuðstaðarins.
Þessi stefna hlýtur af stefna
þeirri hættu yfir iðnaðinn, að þar
verði samdráttur og skapist at-
vinnuleysi. Skógerðin hér hefur að
því leyti sérstöðu, að hún notar að
langmestu leyti innlent hráefni.
Það er því rangt að gera slíkum
iðnaði erfitt fyrir. Ef hér x landi
eru einhverjir, sem þykjast of fin-
ir til að ganga á innlendum skó-
fatnaði eins og hann er nú orðinn,
var rétt að gefa þeim tækifæri til
þess að kaupa slíkan skófatnað á
hinu hærra verði bátagjaldeyris-
ins. En skófatnaður er ekki á þeim
lista, óg það voru mistök.
ÞAR FR FLEIRA EN
ÆTTl AÐ VERA
A hinu ber þó meira, er listi
þessi er skcðaður, að þar sé fleira
en þar ætti að vera. Þegar sjávaf-
útvegsrnálafáðherrann; lýsti fyrir-
huguðum lista- í vetur, lét harm
svo um mælt, að á honum væru
vörur, sem væru í sjálfu sér æski-
legar, en teldust ekki til brýnna
nauðsynja. Manni hnykkir við, að
hugsa til þessarar skilgreiningar,
þegar það er ljóst orðið, að sal-
ernispappír er t. d. á lista þessum.
Það er vara, sem er „í sjálfu sér
æskileg en ekki nauðsynleg“, sam-
kvæmt þessu! Raunar má segja,
að innflutningsyfirvöldin hafi nú
um langt skeið lrtið þannig á þessa
vöru, á sama tíma sem ríkisstofnun
auglýsir þetta land sem ferða-
mannaland með miklum krafti á
mörgum tungumálum. Er að öllu
þessu lítil fremd, svo að ekki sé
meira sagt.
Ymsar matvörutegundir eru og
á bátalistanum, og kryddvörur, er
til skamms tima þóttu ekki neinn
„lúxus“, og raunar margt fleira, er
mjög orkar tvimælis að þar eigi
að vera. Endurskoðun þarf að fara
fram á bátalistanum, og búa þarf
svo um hnútana, að erlendur inn-
flutningur og erlent vinnuafl ríði
ekki að fullu þeim innlenda iðnaði,
sem hagfelldastur er fyrir þjóðfé-
lagið.
Það er engin ástæða til þess ao
ríghalda i lista þessa og tilskipanir.
Réttara er að breyta þeim í sam-
og fleiri slíkar tilskipanir bera það
glöggt með sér, að það eru emb-
ættismenn ríkisins, sem um hafa
fjallað en eigi trúnaðarmenn verzl-
unarstéttárinnar eða kunnáttu-
menn og eigi heldur fulltrúar neyt-
endanna í landinu. Hið sama má
raunar segja um tollskrána og ým-
is ákvæði hennar, sem eru fráleit.
Vonandi sjá stjórnarvöld landsins
til þess, að þau ákvæði bátalistans,
sem lökust eru, verði ekki jafn-
langlíf og heimskulegustu ákvæði
tollskrárinnar. Hér þarf aðeins
Garðhrífur
Greinaskæri
Stungukvíslar
Arfasköfur
Malarskóflur
Steypiskóflur
Ræsaspaðar
Flórsköfur
Mölbrjótar
Höggkvíslar
Eiturdreifarar
Kaupíélag Eyfirðinga
Járn- og glervörudeild.
Þvottabalar
Þvottapottar
Þvottakústar
Vatnsfötur
Vírkörfur
Ruslafötur
Mjólkurbrúsar
Kolasleifar
Rykskúffur
Kaupíélag Eyfirðinga
Járn- og glei~uörudeild.
Sauðaklippur
Beislismél
Kúakambar
ístöð (kopar)
Hringjur
Kaupfélag Eyfirðinga
Járn- og glervörudeildin
Fjárhús og hlaða,
til niðurrifs. er til sölu nú
þegar.
Upplýsingar gefur
Jón Þórðarson,
Timburhúsi KEA.
Hús til sölu
Húseign mín HÁTEIGUR
úsamt túni og gripahúsi, til
sölu.
Ágúst. Steinsson.
Armbandsúr
('Dömu), gulllitað, tapaðist
sl. fimtudagskvöld. Góðfús-
legast gerið aðvart á afgr.
Dags, Fundarlaun.
Góður barnavagn
óskast. — Upplýsingar í síma
1776.
Góður bíll
Til sölu er nýupptekinn fjögra
tonna Chevroletbíll með tví-
skiptu drifi. Model 1942. Upp-
lýsingar í síma 1280, Akureyri.
smávægilega leiðréttingu. En slík
leiðrétting, þótt smávægileg sé á
pappírnum, getur haft mikil áhrif
í lífinu sjálfu. Og allt bendir til
þess, að þau áhrif ættu að verða til
gagns.
GERA MÁ ráð fyrir, að al-
meirnt hefjist bændur handa um
dreifingu tilbúna áburðarins nú
þessa dagana. Verð áburðarins
hefur þegar verið auglýst og vita
menn nú, hvað míkið áburðurinn
kostai-. Hækkun hans varð all-
mikil og mun sú hrekkun skipta
þúsundum króna á meðalbú. En
eitt er víst, að þótt tilbúni áburð-
urinn sé dýr, þá fæst með notkun
hans, á ræktað land, það mikill
uppskeruauki, að hann mun
áreiðanlega í níu tilfellum af tíu
vera mun ódýrari en' hliðstætt
fóðurgildi í aðkeyptum fóður-
bæti.
*
EINS OG ÁÐUR hefur verið
að vikið í þessum þætti, er venj-
an að bera ákveðinn skammt á
hvern ha. eða dagsláttu og hag-
nýta margir sína eigin reynslu í
því efni, en auk þess er að finna
leiðbeinirigar um áburðarmagn á
mörgum stöðum, m. a. í leiðbein-
ingum frá Áburðarsölu ríkisins,
„Hvað á að bera á?“, Vasahand-
bók bænda, 5. tbl. Dags 1951
(Áburðarpantanir 1951) og víðar.
Hér skal því ekkert endurtekið,
en í stað þess snúið sér að dreif-
ingu áburðarins og nokkrum atr-
iðum, sem þar skipta máli.
Helztu áburðarefnin — kalí,
fosfórsýra og köfnunarefnis-
áburður, sem flutl: eru inn sem
jurtanæringarefni, eru uppleys-
anleg í vatni eða rotnum jarð-
vegi. Þau koma jurtunum heldur
ekki að notum, nema þau leysist
upp og sígi ofan í jarðveginn. —
Engin ástæða er að óttast upp-
gufun áburðarins, þótt hann leys-
ist ekki upp strax eftir dreif-
ingu, ef tún eru orðin þurr og
þurrviðri ganga á eftir. Eins og
þegar er tekið fram, kemur
áburðurinn ekki að notum fyrr
en hann leysist upp og er það
engan veginn útilokað, að í
þurrkavorum á harðbalatúnum,
geti liðið fleiri vikur án þess að
nokkuð teljandi leysist upp. — í
þannig tilfellum getur áburður-
inn komið of seint til að gras-
spretta verði eðlileg, því að til-
raunir hafa yfirleitt sýnt, að
mest uppskera fæst t. d. eftir
saltpétur með því að bera hann
á byrjun gróanda.
Eins og kunnugt er nota ís-
lenzkir bændur meginhluta til-
búna áburðarins á túnin. Hús-
dýraáburðurinn fer mest í ný-
rækt og gai’ða. í ár verður
áburðarnotkun á öllu landinu
varla undir 20 milljónum króna
virði. Skiptir það því ekki litlu
máli, hvernig þessum verðmætum
er dreift yfir túnin.
*
SEGJA MÁ að aðeins tvær að-
ferðir séu notaðar við dreifing-
una. Annars vegar dreift með
höndum úr fötu og hins vegar
með áburðardreifara. Hér skal
ekki gerð tilraun til að lýsa hand-
dreifingu, því'að eg held að það
sé útilokað að læra hana með
því að lesa lýsingu á aðferðinni,
en á það skal bent, að það er
engan veginn sama, hvernig hand
dreifing fer fram, ekki af því að
hún sé sérlega vandasöm, því að
það er hún ekki, og allir meðal-
verklagnir menn geta lært hin
réttu handtök á 10 mínútum, ef
þeir gera sér jafnframt ljóst hvaða
þýðingu það hefur að dreifa
áburðinum jafnt yfir. Að ná full-
um vinnuafköstum tekur að
sjálfsögðu nokkurn tíma.
Allir, sem hafa citthvað komið
nálægt áburðarnotkun og tún-
rækt, þekkja hversu grasvöxtur-
inn segir óþægilega eftir, ef illa
er dreift. Enginn getur því svik-
ist um að dreifa áborði á tún án
þess að þau svik komizt upp á
sínum tíma.
Margur hugsar sem svo, að
áburðurinn sigi um jarðveginn
með regnvatni, en þetta er mesti
misskilningur, því að fái ein-
hverjir blettir engann áburð á
yfirborðið, síast hann ekki í
gegnum jarðveginn. Nægir í þessu
sambandi að benda á randir sem
koma fram, þegar dreift er ójafnt
með áburðardreifara. Það er því
ekki hægt að skáka í því skjól-
inu. Þegar eg var ráðunaútur hjá
Búnaðarsambandi Suðurlands
fann eg eitt sinn að því við bónda
nokkurn, að mér þætti háðung
að sjá hvernig hann bæri tilbúinn
áburð á túnið sitt. Þá segir bóndi:
„Þetta gerir ekkert til því eg ber
svo áburð í skellurnar þegar þær
eru komnar greinilega í ljós.“
Þannig notkun áburðar er áreið-
anlega ekki sú rétta.
Það skyldi enginn halda að
hann hafi himin böndum tekið
þótt hann hefði áburðardreifara,
því að það er líka hægt að dreifa
illa með áburðardreifara. Hins
vegar er góður áburðardreifari,
réttstilltur og samviskusamlega
keyrður um túnið, eitt allra þarf-
asta tæki, sem bændur hafa við
bústörfin. Það er engan veginn
vandalaust að stilln áburðardreif-
ara bæði af því að áburðarteg.
eru misjafnar að kornastærð og
sífellt er verið að skipta um teg-
undir s. s. köfnunarefnisáburð.
Má því segja að hvern áburðar-
dreifara þurfi að stilla á hverju
vori. Þetta má gera á mjög ein-
faldan hótt, eins og kunnugt er
með því að mæla ummál hjóla
dreifarans og dreifingarbi-eidd.
Með því að hafa það hjól dreif-
arans á lofti, sem snýr botnhlut-
um áburðarkassans og snúa því
t. d. 10 hringi og vigta áburðinn,
sem þannig fer í gegn. Má þá fá
vitneskju um hversu mikið magn
dreifist á t. d. 100 m„ eða 1 ha. og
þá hægt að breyta stillingu eftir
því sem við á óg gera nýja athug-
un á dreifingarmagni.
Þegar áburðardreifarinn hefur
verið stilltur fyrir ákveðið magn
á hverja flatareiningu fyrir hinar
ýmsu áburðartegundir er ekki
annar vandinn við notlcun hans
en að sjá um að ekki verði eftir
reinar á milli og að fylgjast með
því að nógur áburður sé í dreif-
aranum. Þá skal að lokum tekið
fram að áburðardreifing er veiga
mikið atriði og helur mikla fjár-
hagslega þýðingu fyrir afkomu
búanna því skal vel til þessa
verks vanda, með því verður
uppskeran meiri og jafnari fyriir
hver 100 kg áburðar.
Telpa
12—13 ára, óskast á gott sveita-
heimili til að gæta barns.
Afgr. vísar á.
Nýkomið:
Drykkjarkönnur
Hiíabrásar
Hafnarbúðin h.f.
Nýkomið:
Kartöflumjöl
Hrísmjöl
Hafnarbúðin h.f.
mæti landbúoaðarframleiðslunnar. ræmi við reynsluna. Bátalistinn