Dagur - 11.07.1951, Page 8

8
Bagijk
Miðvikudaginn 11. júlí 1951
Dýrtíðin úti á landi er mun meiri
heldur en í Reykjavík
Dæmi um að vörur séu 170% dýrari úti á landi
en syðra — Iírafa um leiðréttingu hljómar
fyrir daufum eyrurn valdhafanna
Nú um mánaðamótin birti
verðlagsskrifstofan í Reykjavík
tilskipun um nýtt verð á olíum og
bcnzíni. Er þar enn einu sinni
minnt á, hvernig er háttað verð-
lagsmálum á íslandi.
Hér á landi gilda yfirleitt
tvenns konar verð — tvenns
konar réttur — allt eftir því hvar
menn eru búsettir á landinu.
Samkvæmt þessari opinberu til-
kynningu eiga landsmenn utan
Reykjavíkur og Hafnarfjai'ðar að
greiða mun hærra verð fyrir
þessar nauðsynjavörur en íbúar
höfuðstaðarins. Á beztu höfnun-
um nemur mismunui'inn 7 aurum
á benzínlítrann, en mun hæi-ri
upphæð á ýmsum öði'um stöðum.
Olíuverðið er hér ekkei't eins-
dæmi. Þannig er verzluninni
háttað á fjölmöi'gum vöruteg-
undum. Með opinberri vei'nd er
dýrtíðin gerð mun meiri úti á
landi en í Reykjavík. Landsmenn
verða að greiða hæri'a verð fyrir
hvei-skonar vöi'ur og þjónustu
en höfuðstaðai'búai'. En mismun-
urinn er ekki þar með allur tal-
inn. Reykvíkingar fá með séi'stök
um opinberum reglugei'ðum
meii-i ívilnanir í skatti en aði'ir
landsmenn. Almannati'yggingun-
um þykir einnig rétt að veita
þeim meii'i hlunnindi en öðrum
landsmönnum. Allt er þetta gert
á þeim forsendum að dýrtíðin sé
þar meiri en annars staðar.
Þessar forsendur eru rangar.
Með opinberri íhlutun, með
innflutningskvöðum og verð-
lagsákvæðum og siglingar-
fyrirkomulagi Eimskipafélags-
ins er búið að koma málunum
þannig fyrir, að dýrtíðin úti á
landi er á flestum sviðum
miklu meiri en í Reykjavík.
Má þar til nefna olíur allar,
kol og fjölmargar aðrar rckstr-
arvörur svo og mjög margar
nauðsynjavörur heimilanna.
Vaian er flutt til Reykjavíkur
og landsmenn verða að gi-eiða
umhleðslukostnað þar og síðan
fragtir til hafna úti um land og
þessar fi-agtir eru nú orðnar al-
veg gífurlega háar.
Ríkisvaldið enginn eftirbátur.
í þessu efni er ríkisvaldið eng-
inn eftirbátur. Fragtir hjá Ríkis-
skip eru þær hæstu á landinu.
Viðhorfi í'íkisvaldsins gagnvart
atvinnurekstri úti á landi, er og
mjög vel lýst í rekstri olíuskips-
ins Þyiils. Það er uppplýst að
rekstur skipsins hafi gefið ríkinu
mjög mikinn gróða að undan-
förnu. Hvernig er þessi gróði
tekinn? Með því að reikna not-
endum olíu og benzíns úti á landi
— en skiþið flytur þennan varn-
ing á hafnir úti á landi— hærri
fragtir en eðlilegt og sanngjarnt
Þegar kostnaðurinn
nemur 170%.
Blaðinu hefir nýlega verið bent
á eitt dæmi þess, hvei'nig fólkið
úti á landi er féflett með því
fyrirkomulagi, að miða allan
þjóðarbúskapinn við það, að unnt
sé að lifa sæmilega ódýrt í
Reykjavík. Þar syðia er fyrir-
tæki, sem fx'amleiðir súrefni á
flöskur, en slíkt súi'efni þurfa
sjúkrahúsin úti á landi að nota
handa berklasjúklingum og öðr-
um. Þetta fyrirtæki hefur einka-
aðstöðu á landi hér. Kostnaður-
inn við að afla súx-efnis handa
sjúklingum úti á landi lítur
þannig út samkvæmt reikningi:
7 flöskur súrefni (inni-
haldið aðeins) á kr.
36.00 252.00
Söluskattur 3% ............ 7.56
Fi’agt á 7 flöskum kr.
51.80 á flösku........ 362.60
Umboðsl. umboðsm. hér 66:60
Else Muhl
væntanleg til bæjarins
°g syngur í næstu viku
Austurríska óperusöngkonan
Else Múhl, sem farið hefur — svo
sem alkunnugt er — með hlut-
verk Gildu í óperunni Rigoletto
í Þjóðleikhúsinu nú að undan-
förnu, er væntanleg hingað til
bæjarins nú á næstunni, og mun
hún halda hér hljómleika á veg-
um Tónlistai'félags Akureyrar í
næstu viku. Biður formaður fél-
agsins þess getið m. a. til þess, að
félagar geti haft það til hliðsjón-
ar, er þeir ákveða leyfisferðir
sínar, að hljómleikar þessir
standa næst fyrir dyrum hjá fél-
aginu, þótt ekki hafi enn í-eynzt
unnt að dagsetja þá nánar en
þetta.
kr. 688.76
Með öðrum orðum: Það kost-
ar 436.76 að fá hingað vöru, sem
kostar í Reykjavíþ 252 krónur.
Þarna nemur kostnaðprinn rösk-
lega 170%. Þessi kostnaður leggst
á sjúkrahús og einstaklinga Úti á
landi. Þetta er eitt dæmi af mörg
um um féflettinguna, að vísu eitt
með þeim Ijótari, en hvei'gi næn'i
neitt einsdæmi. Það skal skýrt
tekið fram, að hér er ekki um það
að í-æða að fyrirtæki þau, sem
]xarna eiga hlut að máli, beri á-
byrgð á þessu, heldur er þetta
einn liðurinn í því allsherjar-
skipulagi, sem verndað er „að
ofan,“ að gei'a Reykjavík að einu
innflutningshöfn landsins og að-
stöðuna þar margfált beti'i en
annai-s staðar, m. a. með þeim
hætti að slcattleggja alla vei-zlun
landsmanna ' til hagsbóta fyrir
höfuðstaðinn.
Krafa um leiðr'éttingu.
Það er til mai’ks um skilning
ríkisvaldsins á þessum málum,
að í mörg ár lét ríkið eina einka-
sölu sína . reikna vöi'ur með
tvenns konar verði, allt eftir því
hvar menn áttu heima. Reykvík-
ingar bjuggu við sérstakt vei'ð,
aðrir landsmenn við annað — og
hærra. Það tók mörg ár að koma
leiðrét,tingú j þessu feni á. Ár
eftir ár val- bent á þessa ósvifnu
skattheimtu hér í blaðinu og
annars staðaií og lbks kornst mál-
ið í gegnum Alþingi eftir allmikl-
ar þi'engingar. Af þessu mega
landsmenn læra~ það, - að valds-
menn í höfuðstaðnum — og í
Unglingaregluþingið
Unglingaregluþingið var haldið
hér á Akureyri í sambandi við
Stórstúkuþingið dagana 25.—26.
júní sl. Eru nú í barnastúkum
Góðtemplarareglunnar 6618 félag
ar og hefur þeim fjölgað um 500
á árinu. Virðist vera ágætt starf
í mörgum barnastúkunum. Um
50 fulltrúar sátu unglingareglu-
Jxingið.
Bréfaskriftir milli barnastúkna
á síðastliðnum vetri mæltust vel
fyrir og var samþykkt að halda
þeim áfram. Talsvert var rætt
um séi'stakan hátíðisdag fyrir
unglingaregluna. En þar sem af-
mælisdagur hennar er að vori til,
þegar próf í skólum standa yfir,
þótti ekki fært að hafa hann þá.
Hátíðisdagur unglingareglunnar
var því ákveðinn næsta ár til
reynslu fyi’sti sunnudagur í fe-
brúar.
Á mánudagskvöldið fór fi-am
kvöldskemmtun í Samkomuhús-
inu fyrir þingið, og sáu norð-
lenzku bai-nastúkurnar um
skemmtiatriði. Fór þar fram
ræða, söngur, upplestur og sjón-
leikur. Á þriðjudaginn fór þingið
í skemmtifei'ð fram í Eyjafjörð í
boði bai-nastúknanna á Akureyri
og Siglufirði.
Stói'gæzlumaður unglingastai'fs
var endui'kjörin frú Þóra Jóns-
dóttir, Siglufirði.
SLYS í SVARFAÐARDAL
Síðastl .fimmtudagskvöld fannst
nítján ára piltui', Þorvaldui'
Guðmundsson, til heimilis að
Tungufelli, öi'endur skammt fi'á
bænurn. Hafði hann beðið bana
af voðaskoti, er hlaupið hafði úr
byssu, sem hann hafði meðferðis.
Jxeim hópi er meii-ihluti alþingis-
manna — ætla sér ekki að sleppa
neinu af þeiri'i aðstöðu, sem höf-
uðborgin hefur hlotið á kostnað
annarar landshluta. Krafan um
leiði'éttingu á þessu ófremdar-
ástandi hljómar fyrir daufum
eyrum meðan landsmenn láta þá
líka hafa sig til þess að kjósa um-
boðsmenn Reykjavíkui'valdsins á
þing fyrir sig áratug eftir áratug.
Þetta ætti að vera umliugsunar-
efni fyrir fólkið úti á landi fram
yfir næstu kosningar.
Skipbrotsmannaskýlið í Keflavík
Húsið fokheit og hópurinn, sem tók svo rösklega til höndunum að
byggja ha'ð.
Frá Síórstúkuþingmu á Akureyri í þessari viku
Góðíemplarar hyggjast auka reglu-
boðun á þessu hátíðaári Reglunnar
Stórstúkuþingið var að þessu
sinni háð hér á Akureyri dagana
27.—30. júní sl. Á þinginu var
minnzt aldarafmælis Góðtempl-
arareglunnar í heiminum. Bar
það þess vott og var bæði hátíð-
legt og virðulegt í senn.
Þingið hófst með hátiðaguðs-
þjónustu í Akureyi'arkirkju og
var hvert sæti í kirkjunni skip-
að. Sölubúðum var lokað meðan
guðsþjónustan stóð yfir og fánar
dregnir að hún víða um bæinn.
Að öðru leyti fór þingið fram í
Skjaldborg og tóku 20 manns
stói'stúkustigið. Þingið sátu um
90 fuÚtrúar.
Á þinginu kom fram mikill
áhugi á aukinni regluboðun á
þessu hátíðarári Reglunnar, svo
að bindindismálið mætti eignast
sem víðast á landinu skipulagðar
sveitir til sóknar og varnar. Þá
kom greinilega fram aukinn
áhugi templara fyrir auknu hjálp
ai-starfi meðal di'ykkjumanna. —
Meðal fjárveitinga, sem sam-
þykktar voru, auk sjálfrar reglu-
boðunarinnar, má nefna styrk til
fangahjálpar templara í Reykja-
vík og sjómannaheimila í þrem
kaupstöðum. Fyrrverandi fram-
kvæmdanefnd var að mestu end-
urkosin og er hún öll úr Reykja-
vík að einum' undanskildum. —
Séra Kristinn Stefánsson var
kjörinn stórtemplar í 11. sinn.
Á laugardagskvöldið héldu
templarar á Akureyi'i þingfull-
trúum samsæti að Hótel KEA.
Var samsætið fjölmennt og
skemmtilegt.
Á sunnudaginn var útifundur
við sundlaugina. Þar voru aðal-
ræðumenn Bjöi'n Magnússon,
Sigfús Sigurhjartarson og Árni
Ola. Lúðrasveit Akureyrar lék og
Karlakór Akui'eyrar söng. Fund-
urinn var all-fjölsóttur. — Um
kvöldið sýndi Skjaldborgarbíó
þingfulltrúum myndina Café
Pai'adís. Fjallar hún um böl
áfengisins og baráttuna gegn því.
Á mánudag fór sumt af fulltrú-
unum skemmtiför í Mývatns-
sveit. Veður var hér hið fegursta
meðan þingið stóð og jók það
mjög á ánægju aðkomufólksins.
Kunnir Norðurlanda-
menn heimsækja bæinn
Hér dvöldu í sl. viku nokkrir
góðir gestir frá Norðurlöndum,
kunnir menn í heimalöndum sín-
um. Sænski ritstjórinn Jöran
Forsslund — einn af þremur að-
alritstjórum sænska tímaritsins
Vi, en það er stæi'sta og útbreidd
asta tímai'it landsins — var hér í
vikunni, kynnti sér samvinnu-
starfsemina hér og í Húsavík og
heimsótti Mývatnssveit og aðra
fagra staði næi'lendis. Forsslund
er nú farinn suður, en hyggst
koma noi'ður aftur ef síld veið-
ist. Þá var hér fyrir helgina for-
stjói'i norsku fréttastofunnar
Norsk Telegrambyrá, Birgir
Knudsen. Skoðaði hann einnig
bæinn og nágrennið og fór til
Mývatns. Knudsen heimsótti m.
a. verksmiðjur SÍS hér og þótti
honum mei-kilegt. hve dúka-
framleiðslan á Gefjun er komin
á fullkomið stig. Loks var hér
fyi'ir helgina forstjóri og eigandi
dönsku vindlaverksmiðjanna
kunnu, Ilirscprung, á skemmti-
og kynningarfei'ðalagi. Nú i vik-
unni eru væntanlegir hingað
fulltrúar á norrænu hótelráð-
stefunni, kunnir hótelmenn frá
Norðurlöndunum.
Bíóið í Samkomuhúsinu
tekið til starfa
Bíóið í Samkomuhúsinu tekið til
Á miðvikudagskvöldið var hóf
Skjaldborgarbíó sýningar í Sam-
komuhússalnum nýja og var
sýnd óperumyndin Rigoletto. —
Templarar buðu ýmsum bæjar-
mönnum til þessarar fyrstu sýn-
ingar. Stefán Ág. Kristjánsson
ávarpaði gestina af hálfu ternpl-
ara, rakti aðdraganda þess að
þetta bíó hefur starfsemi á þess-
um stað og óskaði góðrar sam-
vinnu við bæjai'búa. Hljómgæði
hinna nýju bíótækja vii'ðast góð
og aðstaða til að njóta bíómynda
í hinum nýja samkomusal hin
bezta.