Dagur - 10.10.1951, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 10. október 1951
Svar fi! Skattgreiðanda
Dagskrárraál landbúnaðarins:
99Á að þorrka kartöflur?”
„Óþekkti hermaðurinn“ gerir
enn útrás í Alþýðum. Veit hann
nú ekki lengur við hvern hann á
að berjast og fer honum líkt og
spænsku hetjunni, er barðist við
vindmylluna. Hinn „óþekkti“
herst nú hvað knálegast við sína
eigin heimsku, því að nú ér hann
ber að því að afsanna sjálfur með
allgildum rökum, það sem hann
áður hafði haldið fram. Má þá
segja, að hann snúi vopnum sín-
um að sjálfum sér, enda fer svo
oft fyrir heimskum mönnum og
illa innrættum.
Hinn „óþekkti" prentar nú upp
nöfn ýmissa borgara á Akureyri
ásamt skatti þeirra og útsvari. —
Finnur hann út „meint“ ósam-
ræmi, sem samkv. fyrri greinum
„hins óþekkta“ stafar af „part-
ihku“ og mannvonzku skattstjór-
ans, en nú heitir það „hroðvirk og
ósanngjörn vinnubrögð“. „Vind-
mylluhetjunni“ hefur áður verið
sagt, að mismunr á útsvörum hjá
mönnum með sömu tekjur gæti
stafað af ýmsu, svo sem mismun-
andi efnahag, mismunandi fram-
færsluþunga og svo af því, að
sumir telja ekki fram og bera
því hærri tekjuskatt en tekjur
þeirra gefa tilefni til, en útsvarið
lagt á raunverulegar tekjur. Er
það réttlætanleg aðferð, þar eð
útsvörin eru lögð á eftir efnum
og ástæðum, en tekjuskattur
hækkaður eftir reglum skattalag-
anna í refsingarskyni, ef ekki er
talið fram.
Aðalrúsínan í samanburðinum
er bæjarstjórinn og Sigurðui'
Sölvason. Eg hef sagt áður, að
upplýsingar um þessa menn séu
rangar, enda þótt Bragi hafi
„vitnað“ með hinum „óþekkta“.
Bæjarstjórinn hafði 2 syni sína í
háskóla, annan í Reykjavík og
hinn í Kaupmannahöfn. Annar
sonur hans á konu og barn. Efna-
hagur þeirra er heldur ekki sam-
bærilegur. Hér hefur einmitt
verið lagt á eftir efnum og ástæð-
um. Að minnsta kosti er ekki
hægt að saka skattstofuna um
neitt.
Næst er Jakob Árnason og
Frede Jensen bornir saman. Á
Frede er lagt nákvæmlega sam-
kv. útsvarsstiga, Jakob taldi aft-
-ur á móti ekki fram, og er því
tekjuskattur hans miklu hærri en
hann hefði verið, ef hann hefði
talið fram. Skattstofan hefur ekki
ívilnað Jakobi, enda tel eg mér
það ekki tryggt til „pólitísks
framdráttar" að ívilna ritstjóra
V erkamannsins!
Þar næst kemur samanburð-
ur á þeim félögum Tryggva
Helgasyni og Birni Jónssyni. —
Allt er skakkt, sem upplýst er
um framfærsluþunga þessai-a
manna. Ekki stóð þó á vottorði
Braga um, að hinn „óþekkti11 færi
rétt með staðreyndir, (for Br. is
an honorable man.) — Það skal
viðurkennt að ósamræmi er í
tekjuskatti og útsvari Björns. —
Lítur út fyrir að skattstjórinn
hafi ívilnað formanni verka-
mannafélagsins í skatti, sennilega
til þess að tryggja sér atkvæði
hans við næstu kosningar!! Ann-
ars hélt eg að Björn væri ekki
feiminn við að kæra útsvar sitt,
ef honum sýndist svo. Tel eg
ósennilegt, að leiguþræll Braga
hafi farið að draga Björn inn í
þessar umræður af kærleika til
hans, heldur hafi hvatir þær, sem
ríkastar eru í eðli hans, ráðið þar
mestu.
Síðast eru svo Arngrímur
Bjarnason, Grímur Sigurðsson og
Frímann Friðriksson dregnir
fram á sjónarsviðið. Skattur og
útsvar er lagt á þá Grím og Frí-
mann eins og vera ber. Aftur á
móti er tekjuskattur Arngríms
áætlaður og því of hár, af því að
hann taldi of- seint fram.-*Ekki er
mér ljóst í hverju mín sök er
fólgin í þessu tilfelli.
Hefur þá verið gefin skýring á
nafngreindum dæmum „hins
óþekkta“. Mér er. ekki ljóst, yfir
hverju hann er hneykslaður.eða í
hverju afglöp mín eru fólgin. Eg
hef skorað á hann að nefna dæmi
um „partisku“ mína, ctn rag-
mennið nafnlausa og „dæma-
lausa" er klumsa. í stað þess að
svara klínir hann á mig og fleiri
biblíunöfnum. Mér er sagt, að eg
umgangist „hinn óþekkta“ dag-
lega sem kunningja minn. Sé svo,
þá er eitt biblíunafn eftir
„óbrúkað", sem færi fugli þess-
um vel, og það er nafnið Júdas.
Það fór sem mig gruna.ði, að
„hinn óþekkti“ yrði upp með sér
af nafngiftinni. „óþekkti hermað-
uriim“, 'JTinnst.honumihann vera
hetja mikil að geta lagt rýting
sínum í bak mönnum úr skúma-
skotum. í .skjóli royrkursins-.Eg. sé
aA-Jeiðandi kratar hér á Akur-
eyri telja þessa bardagaaðferð
„fína£. Telæg því,;að leiði slíkrar
hetju væri tákn, sem allir sannir
„kjarabótaki'atar“ geta samein-
ast um.
Við Braga vil eg segja þetta:
Álit mitt á honum kemur deilu
minni við „óþekkta hermanninn“
við. Hann veit, að greinarnar eru
ekki skrifaðar sem ádeila á
niðurjöfnunarnefnd, að minnsta
kosti verður „Halldór bróðir“ að
vera undanþeginn, heldur eru
þær skrifaðar til þess að sverta
mig. Er gengið svo langt, að kraf-
izt er, að eg segi af mér og sakir
bornar á mig, er embættismissi
vai'ða. Þessar ritsmíðar telur
hann sér sæma að birta nafn-
lausar. Tel eg ódrengskap rit-
stjórans jafnmikinn og ritarans.
Auk þessa hefur Bragi skrifað
dylgjur og níð um mig í síðustu
5 eða 6 blöðum. Furðar hann sig
á því, að eg aðeins skuli anda ó
hann og hefur það verið sízt
meir en vonir standa tii. Bragi
getur mín vegna talið fólki trú
um, að hann hafi mikið starf að
rækja fyrir tryggingarnar. Aðrir
munu þó vita betur. Starfið er
bitlingur handa Braga, svo að
hann geti skrifað blað flokksins
hér á Akureyri og aflað sér álit-
legs lifibrauðs utan lijó. Skrif-
stofutíminn er 4 tímar á dag eða
22 tímar á viku. Það eru ekki
litlar kjarabætur sem fokið hafa
í skaut Bi'aga..
K. G.
I STUTTD MÁLI
NÝLEGA héldu tóbaks-
framleiðendur alþjóðlegt þing
í Amsterdam. Þetta var m. a.
upplýst á þingi þessu: Neyt-
endur, í flestum svokölíuðum
menningarlöndum, verja 3—
5% tekna sinna til tóbaks-
kaupa. Meðalneyzla, pr. íbúa,
hefur farið vaxandi sl. 20 ár.
Helmingur alls tóbaks’ sem
notað er, er sígarettur og hef-
ur hlutur þeirra af heildar-
notltuninni sífellt farið vax-
andi. Þrátt fyrir hækkandi
tolla á þeim í nær öllum lönd-
um. í einum þriðja landanna,
hefur ríkið einkasölu á tóbaki
og í flestum löndum tekur rík
ið 50—75% af því verði, sem
notandinn greiðir, til sín. —
Tekjur ríkissjóða af tóbaks-
sö!u nema frá 3—20% af
heildartekjum ríkjanna.
★
KOMMÚNISTABLÖÐ um
allar jarðir træða lesendur
sína á því, að hið kapítalíska
efnahagskerfi Bandaríkjanna
stefni að hruni, atvinnuleysi
þar sé gífurlegt o.-s. frv. í sl.
viku lögðu rússncsku fulltrú-
arnir lijá SÞ samt til að hlut-
taka Bandaríkjanna í heild-
arkostnaði Sameinuðu þjóð-
anna hækkaði úr 37% í 50%
á þeim forsendum, að efna-
hagskerfiBandaríkjanna þyldi
útgjcldin betur en nokkurt
annað. Hlutdeild Rússa sjálfra
í kostnaði SÞ er tæp 10%!
★
ATVINNULEYSI fer stöðugt
minnkandi um allan hínn
frjálsa heim. Alþjóðavinnu-
málaskrifstofan uppiýsir, að
atvinulcysi hafi minnkað nú í
ár um 42% í USA, í Frakk-
Jandi 28%, Vestur-Þýzkal'andi
14%, Belgíu 14%, Sviss 73%,
S.-Afríku 41%.
★
ALÞJÓÐABANKINN Ián-
aði 11 löndum samtals 300
millj. dollara á tímabilinu júlí
1950 til júlí 1951. ísland er
meðal þessara 11 ríkja.
★
NOKKRAR TÖLUR um
árangurinn af hinni glæpsam-
lega árásarstríði kommúnista
í Kóreu, voru nýlega kunn-
gerðar. Fyrir utan hundruð
þúsunda borgara, sem hafa
týnt lífinu, hafa 5 millj. Suð-
ur-Kóreumanna orðið heimil-
islausar, tala munaðarlausra
barna nemur hundruðum
þúsunda, eignatjón er metið á
30 milljarða króna. Þannig
lítur „blessun“ kommúnism-
ans út í Kóreu.
★
HIÐ nýstofnaða brezka
fiskimálaráð (White Fish
Autliority) tók til starfa um
miðjan sept. Á meðal atriða,
sem formaður ráðsins drap á í
sctningarræðu sinni eru þessi:
Ráðið ráðgerir nýjan skatt á
fisk, sem landað er í Bretlandi
er nemur V-> d. á hvert „stone“
fisks og á þessi skatíur að
standa undir kostnaði við starf
semi ráðsins. Þá er ráðgert að
fiskimáiaráðið notfæri sér
vald, sem það hcfur í lögum,
til þess að stjórna fisklöndun-
um í Bretlandi og ákveða hvar
og hvenær fiskfarmi skuli
landað. Undirnefnd starfar nú
að samningu reglugerðar um
þeíta efni. Ráoið á að stjórna
og ákveða um lánveitingar
ríkisins til smíða á fiskiskip-
um, hraðfrystihúsum o. s. frv.
Spurningu þessari er varpað
fram í síðasta tölubl Dags ásamt
nokkrum athugasemdum varð-
andi þurrkun á kartöflum. Höf-
undurinn hefur það eftir lærðum
manni í garðyrkjuvísindum um
kartöflurækt, að hin venjulega :
aðferð við kartöfluþurrkun, að
breiða þær í flekki eins og hey
og láta þær skrælþorna, oft í sól-
skini, sé úrelt, óhentug og skað-
leg. Kartöfluframleiðandi, sem
höf. hefur einnig átt tal við, upp-
lýsir hins vegar, að kartöflur frá
hcnum hafi ekki komist í Ivfl.
vegna þess, að þær hafi ekki þótt
nægilega þurrar.
„Hvað er nú hið rétta í þessu
máli-“ bætir höf. við , og-vænth
þess, að þetta verði tekið til at-
hugunar í landbúnaðarþættinum
Þessi dæmi, sem nefnd eru,
þurfa ekki að vera neinar and-
stæður. Hvort tveggja getur ver-
ið rétt. Kartöflur eiga að vera
þurrar, þegar þær eru afgreiddar
sem verzlunarvara. Það er eitt af
skilyrðum þeim, sem sett eru í
lögum og reglugerð um mat og
verðlag á kartöflum. Og í bók-
inni „Kartaflan“, sem Búnaðar-
félag íslands hefur gefið út og
öðrum fræðirilum um kartöflu-
ræktun, er talið að ósýktar og
þurrar kartöflur séu öruggastar
að fara vel með sig í vetrar-
geymslu. Hitt er einnig rétt, að
kartöflur eru stundum of mikið
þurrkaðar og séu þær þurrkaðar
að nokkru ráði í sólskini, getui'
það valdið skaða, þó naumast
þurfi að óttast eitrun, sem hætta
geti stafað af, þá geta þær orðið
grænleitar og bragðrammar og
lenda slíkar kartöflur í lægri
verðflokki sem söluvara. Kart-
öflur, sem staði'ð hafa upp úr
moldinni einhvern hluta vaxtar-
tímans og þar af leiðandi orðið
gi-ænar af völdum sólarljóssins,
erú ekki taldar söluhæfar. Kart-
öflur á því alls ekki að þurrka
mikið. Nægilegt er að ekki sjáist,
að þær séu rakar að utan. En
ýmsar aðferðir eru notaðar við
þurrkunina og má segja, að ein
geti verið þessum framleiðanda
hagkvæm og önnur hinum, eftir
því hve framleiðslan er mikil,
húsakostur mikill eða góður og
önnur skilyrði. Fyrir þá, sem
lítið rækta getur verið hagkvæmt
að breiða uppskeruna í þurru
veðri og sólskinslausu og nægir
þá venjulega einn dagur eða
dagsstund til þess að fá kartöfl-
urnar nægilega þurrar. Fyrir þá,
sem mikla uppskeru hafa mun
vera hagkvæmast að setja hana
í þar til gerðar stíur í geymslu-
húsi jafnótt eg upp er tekið, í
öðru lagi að setja hana í bingi
annað hvort inni í geymslu eða
úti og þekja bingina þá með
þurru heyi, hálmi eða torfi og
moka mold að til þess að verja
kartöflurnar gegn frosti, í þriðja
lagi að láta kartöflurnar standa
í pokum inni í húsi, þar sem ekki
er frosthætta, en loftsúgur getur
leikið um þær. Séu kartöflurnar
heilbrigðar, teknar upp í sæmi-
legu veðri, geta kartöflurnar
verið oi'ðnar þurrar eftir mánað-
ar tíma eða jafnvel fyrr, hver
þessara þriggja aðferða, sem not-
uð er, og má þá við hentugleika
fara að taka þær til flokkunar og
koma jieim fyrir í vetrargeymsl-
unni eða á sölustað.
Séu hins vegar veruleg brögð
að sjúkdómum í kartöflunum,
eða hætta á að þær séu frosnar,
er varasamt að nota þessa aðferð.
Er þá betra að geta þurrkað þær
á skömmum tíma inni eða úti
eftir ástæðum.
Kartöflur eru viðkvæmar og
þola því illa óvarlega meðhöndl-
un, einkum sumar tegundirnar.
Þess v^gna er útlit þeirra mjög
misjafnt frá hinum ýmsu fram-
leiðendum, jafnvel þó svipuðum
aðferðum hafi verið beitt í meg-
inatriðum. Jarðvegur, áburður
og tíðarfar hefur hvert í sínu lagi
mikil áhrif á gæði kartaflanna,
en vandvirkni og samvizkusemi
í starfi hefur ekki óverulega
þýðingu um útlit þeirra og gæði.
í bókinni „Kartaflan“, sem áð-
ur er getið, eru leiðbeiningar
fróðra manna um allt, er að kar-
töfluræktinni lýtur. Ættu sem
flestir framleiðendur að eignast
hana. Þar eru einnig lög og regl-
ur um mat og verðlag á kartöfl-
um. í reglugerðinni segir svo um
flokkunina:
„7. gr. Útvalsflokkur: Mats-
nefnd ákveður og auglýsir með
nægum fyrirvara hverjar teg-
undir skuli teljast til hans, en
það mega aðeins vera hinar allra
beztu. matarkartöflur, sem auð-
velt er að þekkja af útliti, full-
komlega aðgreindar og svo
hreinar, að ekki sé yfir 4% af
öðrum tegundum blandað saman
við, enda séu þær ekki frá-
brugðnar að hýðislit, og ekki yfir
2% af þeim með öðrum lit en að-
altegundin, þegar þær eru flysj-
aðar. Stærðin skal vera jöfn,
lengd ekki minni en 3 sm. og
þyngd ekki minni en 25 gr. Kar-
töflurnar skulu vera þurrar, heil-
brigðar, vel hirtar og fallegar út-
lits. Grænar, spi'ungnar og hýð-
isskemmdar kartöflur mega ekki
vera saman við. Mold ekki meiri
en 1% af þyngd.
Fyrsti flokkur: Hreinar teg-
undir af kartöflum, sem ekki
komast í Úrvalsfl., með tilgreindu
heiti, góðar til matar, þurrar og)
líta vel út. Af öðrum tegundum
má ekki vera meira en 10%:
blandað saman við, og af þeim
ekki yfir 1% með öðrum hýðislit,
og ekki yfir 4% af þeim með
öðrum lit en aÖaltegundin,"þegar
þær eru flysjaðar. Stærðin skal-
vera sem jöfnust, lógmarksstærð
hin sama og í Úrvalsfl. Kartöfl-
urnar mega ekki vera grænar né
skemmdar af myglu, bleytu,
rotnun eða frosti. Aðrir sjúkdóm-
ar og minni háttar skemmdir ekki
yfir 5%. Mold ekki yfir 1% af
þyngd.
Annar flokkur: Aðrar kartöfl-
ur en þær, sem teljast í Úrvalsfl.
og I. fl„ ef þær eru hæfar til
manneldis og fullnægja eftirfar-
andi skilyrðum: Kartöflurnar
skulu vera þurrar, lengd ekki
minni en 2,5 sm., þyngd ekki
minni en 20 gr. Grænar kartöfl-
ur hverfandi fáar og skemmdir
af völdum mygiu, bleytu og rotn-
unar eða frosts ekki yfir 4%.
Aði'ir sjúkdómar eða skemmdir
mega ekki vera yfir 6%.
8. gr. Allar kartöflur skal af-
henda í þurrum, heilum og þrifa-
legum pokum, þyngd 50 kg. Skal
vera saumað fyrir pokana og
gerð ó horn. Merkja skal pokana
með þar til gerðum spjöldum. Á
spjöldin skal leíra öðrum megin
nafn flokks og auk þess tegunda
heiti, ef um Úrv. eða I. fl. er að
ræða ,en hinum megin nafn og
heimili framleiðanda eða selj-
anda.“
Þetta er til athugunar fyrir þá,
sem ekki hafa kynnt sér flokkun-
arreglurnar nægilega, en á sín-
um tíma, þegar kartöflumatið
hófst, var leiðarvísir um kar-
töflumat (þ. á. m. lög og reglu-
gerð um mat og verðlag á þeim)
sendur í mörgum eintökum til
hyers búnaðarfélags á landinu.
Á. D.