Dagur - 03.09.1952, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 3. september 1952
DAGCK
5
nusson
sundkennari sextugur
Á morgun — 4. september —
segir einföld reikningslist og ver-
aldlegt tímatal okkur, vinum og
kunningjum Ólafs sundkennara
Magnússonar frá Bitru, að hann
sé sextugur orðinn, og veldi Tíma
gámla konungs sé óhagganlegt og
óvéfengjanlegt í því efni sem
öðrum. — Það er næstum fastur
og sjálfsagður siður, þegar
minnzt skal slíkra tímamóta eða
merkisdaga í ævi okkar, sem
komnir erum á miðjan aldur eða
jafnvel ennþá ofar. í öevihlíðina,
að greinarhöfimdar byrja á því
að lýsa því hátíðlega yfir, að slík-
um undrum og'- stórmerkjum
hefðu þeir aldfei trúað, ef ólýg-
inn hefði ekki ,sagt þeim, svo
ungleg og spræli sem viðkomandi
persóna sé þó enn í öllu dagfari.
Sennilega segja þeir þetta oftast
satt og af fullri einlægni, því að
bæði . er það,. að tímarnir eru
breyttir og þá einnig og ekki sízt
að þessu leyti, að menn endast nú
oftast Stórtim b'etUr en áður var
tíðast, svo að 60 ár eru svo sem
enginn öldungsaldur, nú orðið,
heldur jafnvel aðeins fyllsta
þroskaskeið og starfsaldur dug-
mikilla manna. En hitt er og jafn-
víst, að þessi hugsun og bolla-
leggingar spretta oft af því, að
greinarhöfundur, sem kynnzt
hefur afmælisbarninu ungu, hef-
ur þá einnig sjálfur verið á bezta
skeiði. Og síðan hafa þeir báðir
fylgzt að upp fjallið, og ekki
dregið í sundur með þeim, svo að
tæpast er við því að búast, að
annar sé sérlega skyggn eða
dómbær á aldur og ellimörk hins,
þott einhver væru, þar sem báðir
eru sömu sök seldir að þessu
leyti.
Við Ólafur Magnússon höfum
að vísu aldrei þreytt kapphlaup
okkar á milli í bókstaflegum
skilningi — sem betur fer, frá
mínum bæjardyrum séð, liggur
mér við að segja, því að þar gefur
auga leið, að þar sem hann
ávallt hefur verið röskleikamað-
ur og mjög við íþróttir kenndur,
en ég aldrei, hlyti hann að hafa
„snúið mjög á“ mig í slíkum við-
slriptum, og það jafnvel svo, að
líkt hefði tekizt til fyrir mér og
Þjálfa forðum, er hann þreytti
skeiðið við Huga á völlunum við
Útgarð, að því er segir í Gylfa-
ginningu, — að Ólafur hefði
snúið aftur í móti mér að skeiðs-
enda, og verið þá enn langt kólf-
skot til mfn. — En eitt skeið
höfum við Ólafur þó þreytt sam-
an svo, að ég hef fremur á hann
dregið en hið gagnstæða og stytzt
bilið á miíli okkar hlutfallslega
frá því,, sem var í upphafi: —
Þegar ég kynntist honum fyrst,
var ég enn ungur stráklingur að
kalla, en hann fulltíða maður. En
nú hef ég svo á hann dregið á
þessari hlaupabraut, æviskeiðinu
sjálfu, að munurinn er orðinn
hverfandi lítill, fer óðum hlut-
fallslega minnkandi, og líklega
endar þetta kapphlaup okkar
með því, að ég næ honum alveg
í sjálfu markinu, áður en honum
gefst nokkurt tóm til að snúa við
aftur og mæta mér á miðri leið.
Víst gæti þótt fara vel á því
— og verið bæðí rétt og skylt
við slíkt tækifæri, að geta þess,
að Ólafur er Eyfirðingur að ætt
og uppruna og góðir og gildir
stofnar standa að honum í báðar
ættir. Þá gæti og þótt sjálfsagt
að rekja þroskaár hans og mann-
dómsferil, starfssögu hans og af-
skipti hans af félagsmálum. En
bæði er þáð, að þetta er engin
grafskrift né eftirmæli, og eins
hitt — og þó miklu fremur —
að Ólafur hefur beðið mig sjálfur
að fara ekki út í neina slíka
sálma né lofgerðarræður — segir
í gamni og alvöru, að um af-
mæli sitt sé raunar ekkert sér-
stakt að segja nema það eitt', að
hann sé nú senn að verða aldr-
aður maður, og ekki sé það neitt
blaðaefni og naumast saga til
næsta bæjar. — En þótt ég sé
að sönnu bóngóður maður og
eftirlátur, þegar vel er að mér
farið, og vilji gjarnan verða við
öllum óskum og tilmælum Ólafs,
verður hans naumast svo minnzt
á sextugsafmælinu, að þess sé
að engu getið, að hann varð
ungur sá lánsmaður að eignast
góða og ágæta konu, Ingibjörgu
Baldvinsdóttur, sem staðið hefur
dyggilega vörðinn við hlið hans
æ síðan og skapað hefur með
honum hlýtt og fagurt heimili
— hlýtt og fagurt bæði í bók-
staflegri og táknrænni merkingu.
Og fram hjá því verður heldur
ekki gengið með öllu við þetta
tækifæri, að Ólafur hefur unnið
mikið og gott starf sem sund-
kennari hér í bænum, og hinir
fjölmörgu nemendur hans munu
ávallt minnast hans sem mikil-
hæfs og duglegs kennara á því
sviði, en þó ef til vill einkum
sem hins síglaða, greiðvikna og
drengilega manns, sem ávallt
vildi hvers manns vanda leysa,
og eignaðist hlýhug og vináttu
allra sinna fjölmörgu nemenda.
En fyrst og fremst áttu þessi
fáu orð þó að túlka persónulegt
þakklæti mitt og hugheilar árn
aðaróskir í tilefni afmælisins —
persónulega þökk fyrir vináttu
hans og hlýhuginn, kjarkinn og
gleðina, sem ég hef haft af öllum
samskiptum mínum við þennan
tápmikla og einarða, glaða og
(Framhald á 7. síðu).
Danskur dulspekingur
r
kemur til Islands
Næstkomandi sunnudag er
væntanlegur til Reykjavíkur
danskur dulspekingur, að nafni
Martínus. Sennilegt er og, að
hann komi hingað til Akureyrar.
Martínus er mjög merkilegur
maður. Hann er fæddur 11. ágúst
1890 í Sindal á Jótlandsskaga.
Ólst hann þar upp hjá gömlum
hjónum, því að af foreldrum sín-
um hafði hann ekkert að segja.
Gekk hann í barnaskóla í Sindal
til 12 ára aldurs og er það öll
hans skólaganga. Þá varð hann
að fara að vinna fyrir sér. Var
hann fyrst við smalamennsku á
unglingsárunum, en síðar flutti
hann til Kaupmannahafriar og
varð þar starfsmaður við mjólk-
urbú og síðar næturvörður.
Martínus mun hafa verið
gæddur dulrænum hæfileikum
frá æsku, m. a .skyggni. En í
marz 1921, þegar hann varð
þrítugur að aldri, kom fyrir hann
áhrifamikill atburður, sem ger-
breytti öllu lífi hans. Hér verður
þó ekki reynt að lýsa þessari and
legu eldskírn, sem hann nefnir
sjálfur hina miklu fæðingu. —
Skynjaði hann nú heiminn og
tilgang hans að leið innsæisins og
fór að flytja fyrirlestra um þessa
nýju heimsskoðun sína. Varð það
til þess, að hann eignaðist all-
marga áhangendur-. Efnamenn
styrktu hann til þess að hann
gæti skrifað og komið út fyrsta
bindi af miklu ritverki, en hann
er mikill starfsmaður. Aðrir
skoðanabræður hans kevptu all-
stórt landsvæði og byggðu þar
íbúðarhús handa Martínusi og
samkomuhús og hefur þarna
myndast dálítið þorp, og lifa
íbúar þess á jarðrækt. Þegar
Martínus situr ekki við ritstörf,
vinnur hann á akrinum með
skoðanabræðrum sínum. Tvisvar
á dag, kvölds og morgna, koma
allir saman til sameiginlegra,
andlegra iðkana.
Sagt er að með eldskíminni
hafi Martínus öðlast „röntgen-
skyggni“, svo að hann sér í gegn-
um menn og dýr og getur greint
allt starf líffæranna. M. a. ók
hann bifreið um götur Kaup-
mannahafnar með . bundið fyrir
augu.
Lífsskoðun sína hefur Martínus
sett fram í miklu ritverki, er
nefnist Livets Bog (bók lífsins).
Er ritverk þetta 5 stór bindi, og
kom fyrsta bindið út 1932. En
ekki verða hér gerðar að um-
ræðuefni skoðanir þær, sem
settar eru fram í þessu um-
fangsmikla ritverki.
Það mun sjaldgæft, að óskóla-
genginn maður hafi ritað aðra
eins bók. En alla þekkingu sína
fær hann að leiðum innsæisins,
en ekki úr bókum. Af þessu leið-
ir, að hann er sjálfstæður í skoð-
unum og fer algjörlega sínar eig-
in leiðir. Hann er óháður öllum
trúarstefnum og aðhyllist enga
þeirra.
Þeir, sem kynnzt hafa Martín-
usi, telja hann einhvern merk-
asta mann, sem þeir hafa fyrir
hitt.
Eiríkur Sigurðsson.
JÓN SVEINSSON, fyrrv. bæjarsijóri:
„Réft hugsun er sannleikurinn
Alhugasemd við frélt og hugleiðingar um
viðskipfi við bæjarvöldin
í blaðinu „Degi“, dags. 20. þ.
m., stendur svolátandi klausa
undir fyrirsögninni „Ymislegt frá
bæjarstjórn":
■ „Jón Sveinsson hefur kvartað
yfir því með bréfi, að Valgarður
Kristinsson hafi með girðingu
hindrað aðgang að erfðafestu-
landi Jóns í Naustalandi. Bæjar-
ráð bókað, að báðir hefðu þeir
Jón og Valgarður, vanrækt að
girða lönd sín, eins og þeim ber
að gera, og stafi þaðan þræta
þessi. Krefst því þess, að þeir
girði báðir og leysi þar með
málið.“
Hér er bæði, að blaðið tekur
hvorki boðskap bæjarráðs rétt
upp, né að sá boðskapur styðjist
við staðreyndir og rétta hugsun.
Því vil eg biðja, herra ritstjóri, að
birta eftirfarandi bréf, sem farið
hafa milli mín og bæjarstjórnar-
innar.
Eg skrifaði 15. júní og 19. júlí
1950 og 9. júlí 1952 svolátandi
bréf:
15/6 1950. tt- „Með tilvitnun til
bréfs bæjarstjórnar, dags. 16.
nóv. 1949, óska eg fastlega eftir,
að mér verði mælt út og gefið
erfðafestubréf fyrir erfðafestu-
landi því, sem mér var veitt á
bæjarstjórnarfundi 15. nóvember
sama ár, samkvæmt umsókn
minni, dags. 22. okt. 1949. Hið
veitta land liggur á milli Tjarn-
arhóls og girðingarinnai' austan
við sáðgarðana í Smáhólum.
Eg hef nokkrum sinnum í vor
beðið um að land þetta yrði út-
mælt, en það hefur farizt fyrir af
orsökum, sem bæjarverkstjóra
mun vera kunnugt um, og eru af-
sakanlegar.
Eg hef nú mjög í hyggju að
reyna að afgirða landið, ef girð-
ingarefni verður fáanlegt, og síð-
an að rækta lönd mín þarna, ef
hægt verður að fá jarðræktar-
verkfæri, sérstaklega skurð-
gröfu.“
19/7 1950. — „Eg hef í dag
meðtekið frá Akureyrarbæ, og
samþykkt, erfðafestubréf fyrir
erfðafestulandi í Naustalandi,
milli hinna svonefndu Smáhóla
og Tjarnarhóls. Landið er að
stærð 2.285 hekt., og er í tveim
stykkjum og skiptir því í sundur
fyrirhugaður vegur.
Land þetta vil eg girða hið
allra bráðasta. En þar sem það er
afgirt nú, þannig, að ómögulegt
er að komast að hinum veittu
landpörtum, vil eg skora á bæj
arstjórn Akureyrar, að hún færi
þessa girðingu burtu, sem liggur
yfir hinn fyrirhugaða veg, sem
færður er inn á kortið, sem af
salinu fylgir, og veiti mér þegar
hindrunarlausan aðgang að land
pörtunum.“
9/7 1952. — „Nú í tvö ár hef eg
verið að nudda á bæjaryfirvöld-
unum með að veita mér hindrun-
arlausan aðgang að umræddum
landpörtum, svo að hægt sé að
girða þá af og búa undir ræktun,
og svo að eg geti haft frjálsan að-
gang að þeim og megi illinda-
laust fara um opinn bæjarveg til
eftirlits á eignum mínum og gæta
þar umsýslu, en engu fengið
framgengt. Því vil eg enn ítreka
áskorun mína og reyna að fá
þetta í gegn með góðu, áður en
aðrar leiðir yrðu farnar, til að ná
réttindum yfir hinum veittu
erfðafestublettum. Þá tel eg, að
bæjarstjórnin geti ekki krafið um
leigu fyrir blettina, meðan eg fæ
ekki hindrunarlausan aðgang að
þeim, en þvergirðingin yfir veg-
inn var sett, áður en bæjarstjórn-
in gaf mér afsalið, né að skyldur
mínar samkv. erfðafestubréfinu,
á annan hátt taki fyrr að verka.
Vænt þætti mér um, ef bæjar-
ráð vildi fá sér ökutúr þarna upp
að landpörtunum og sjá, hvernig
þessu öllu er háttað og taka með
sér teikninguna og erfðafestu-
bréfið.“
Bréf bæjarstjórnar Akureyrar,
dags. 11. ágúst 1952, samþykkt
úr gerðabók bæjarráðs, hljóðar
þannig:
Erindi frá Jóni Sveinssyni,
dags. 9. júlí, þar sem hann kvart-
ar yfir að hindraður sé aðgangur
að erfðafestulandi hans í
Naustlandi með girðingu. Hindr-
un þessi er þannig til komin, að
Valgarður Kristinsson hefur í
heimildarleysi girt fyrir vegar-
stæði að landi Jóns Sveinssonar.
Hins vegar hafa þeir báðir van-
rækt að girða lönd sín eins og
þeim ber að gera.
Bæjarráð gerir því kröfu til, að
þeir bæti úr því, svo fljótt sem
unnt er, og þegar það hefur kom-
izt í framkvæmd, er málið leyst.“
Undanfarin bréf virðast skýra
málin nokkurn. veginn vel. Þó
skal þessft bætt við:
Landpartar mínir liggja inni-
luktir og umgirtir af löndum
annarra, og er ekki hægt að
komast að þeim nema í gegnum
vegarkrika að austan. Gegnum
þvergirðinguna þurfti enginn að
komast nema eg til að ná aðgangi
að landpörtunum, og þá Valgarð-
ur Kristinsson. Þvergirðingin er
komin áður en mér ei’ mælt land-
ið út og gefið afsal.
Það er bæjarráð, sem upplýsir
nú, að Valgarður Kristinsson hafi
girt í heimildarleysi yfir vegar-
stæðið og þar með hindrað að-
ganginn. Eg og bæjarstjórn eig-
um þarna því aðild saman, en
ekki eg og Valgarður Kristinsson,
en hún aftur aðildina gagnvart
honum, og hafi hann girt fyrir
veginn í heimildarleysi, er það
hún, sem á að fyrirskipa honum
að fara í burtu með girðinguna,
en ekki eg.
Því er hvorki hægt að fyrir-
skipa mér að rífa girðingu V. K.
niður, slíkt væri vítaverð sjálf-
taka af minni hálfu, né að siga
(Framhald á 7. síðu).