Dagur - 27.01.1954, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 27. janúar 1954
Tíu „málfarslólpar" Sjalfsfæðsllokksins og fyrirtæki þeirra aðeins
halfdrætiingar viS KEA um greiðslu opinberra gjalda lil bæjarins
Útsvör, samvinnuskattur og íasteignagjöld KEA og
SÍS um 700 þúsund krónur á einu ári
- Vinnulaun um 23 milljónir -
Blað Sjálístæðismanna hefur sem fyrr valið sér það hlutskipti í umræðum um bæjarmál,
að reyna að dylja athafnaleysi „máttarstólpanna“ í framkvæmdamálum í bænum með því að
þyrla upp miklu moldviðri um skattamál og reyna að telja almenningi hér í bænum trú um,
að samvinnufélögin beri ekki skatta nándar nærri til jafns við þau fyrirtæki, sem „máttar-
stólparnir“ eiga og reka.
í blaðinu á laugardaginn var
þessi málflutningur enn færður í
aukana og búast má við, að blekk
ingarnar og ósannindin fari vax-
andi eftir því sem nær dregur
kosningum.
SLEPPIR AÐ GETA UM
SAMVINNUSKATTINN.
Ágætt sýnishorn af málflutn-
ingnum er þegar blaðið ræðir um
opinber gjöld Sambandsins hér á
staðnum og nefnir útsvarið eitt,
en sleppir samvinnuskattinum, 87
þús. kr. á sl. ári, og fasteigna-
skattinum, sem nemur nú orðið
nær 78 þús. kr. Skakkar því um
meira en 160 þús.-krónur, að frá-
sögn ísl. sé rétt. En hér er meira
að gert. Sá tónn er í öllum skrif-
um Sjálfstæðismanna, að sam-
vinnureksturinn beri hvergi op-
inber gjöld til jafns við einkafyr-
irtæki, og þeirri firru er enn
haldið fram að ein togaraskips-
höfn greiði meiri opinber gjöld til
bæjarins en Kaupfélags Eyfirð-
inga af öllum sínum rekstri. Þessi
samanburður er gerður með þeim
hætti, að nefna útsvarsupphæð-
ina eina, en ekki samvinnuskatt-
inn og ekki hlutdeild bæjarins í
stríðsgróðaskatti, svo að ekki sé
nú talað um fasteignaskattinn. í
síðasta blaði voru rakin nokkur
atriði skattalaga, en til þess að
sýna, hvernig skatthækkanir síð-
ari ára hafa komið við samvinnu-
rekstur, er fróðlegt að láta tölurn
ar tala og gera nokkurn saman-
burð á þeim fjárhæðum, sem
bæjarsjóði berast frá samvinnu-
félögunum og einkarekstrinum.
I:
AÐEINS HALFDRÆTTINGAR.
Það kemur þá í ljós, að 10 mátt-
arstólpar eru aðeins hálfdrætt-
ingar við kaupfélagið eitt um
greiðslu opinberra gjalda, og ef
talnafræði fsl. og samanburðar-
vísindi væru notuð á þá, mundi
þurfa meira en 20 slíka kaupmenn
og atvinnurekendur Sjálfstæðis-
manna til þess að standa í út-
svarsgreiðslum einnar togara-
áhafnar.
10 „MÁTTARSTÓLPAR"
GREIÐA 240 ÞÚS.
Ef talin eru útsvör 10 fyrirtækja
Sjálfstæðismanna á árinu 1952,
kemur í ljós, að þeir greiða sam-
tals 241.490 krónur í útsvar til
bæjarsjóðs, Þau greiða engan
samvinnuskatt, engan stríðs-
gróðaskatt og raunar aðeins smá-
upphæðir í tekju- og eignaskatt.
700 ÞÚS. Á EINU ÁRI FYRIR
UTAN HLUTAFÉLÖG.
Til samanburðar eru greiðslur
samvinnufélaga til bæjarsjóðs á
einu ári:
A árinu 1953 greiddi K.
E. A. útsvar og samvinnu-
skatt (sem er sérstakl. lagð-
ur á kaupfélög til uppbótar
á útsvörin) 335.000.00 (ísl.
nefndi 190 þús!) Fasteigna-
gjöld eru kr. 130.000.00 eða
samtals 465 þúsund beint í
bæjarsjóð á þessu einu ári.
Og eru þó ekki talin hér
hlutafélög KEA, svo sem
Útgerðarfélag, Oddi, Njörð-
ur, og svo framvegis. —
A þessu sania ári greiddi SIS
útsvar og samvinnuskatt
150.688.00 og fasteignagjöld
kr. 81.042.00 eða samtals
231.730 krónur.
Samtals nema þessar
greiðslur samvinnufyrir-
tækjanna á einu ári um
700.000.00 krónum,
og er þá ekki meðtalinn
hlutur bæjarins af stríðs-
gróðaskatti, og ekki lield-
ur skattar til ríkisins né
heldur tekin með hluta-
félög KEA og SÍS hér í
bæ.
Þegar þetta er borið saman við
greiðslur ,,máttarstólpanna“, sem
hér að framan voru taldir, er auð-
velt að sjá, að það þarf að marg-
falda þann lista svo að hann kom-
izt nálægt þessum skattagreiðsl-
um samvinnufélaganna.
23—24 MILLJÓNIR í
VINNULAUN.
En blekkingar ísl. eru ekki all-
ar hér taldar. í laugardagblað-
inu er því haldið blákalt fram, að
Útgerðarfélag Akureyringa sé
„stærsti atvinnurekandi bæjar-
ins“. Útgerðarfélagið þarf ekki
á ósannsögli af þessu tagi að
halda. Það stendur undir sínum
hlut án þess. Samkv. frásögn ísl.
greiddi það um 10 millj. í vinnu-
laun á sl. ári.
En blaðið þegir um þá
staðreynd, að Kaupfélag Ey-
firðinga greiddi rétt um 12
milljónir króna í vinnulaun
á síðastliðnu ári, og Sam-
band ísl. samvinnufélaga
10,5 millj. Nema því vinnu-
launagreiðslur samvinnu-
rekstursins í bænum alls í
milli 22 og 23 milljónum.
Þannig er þessi málflutningur all-
ur byggður á röngum tölum, vill-
andi upplýsingum, hreinni
ósannsögli og illvilja af blaðsins
hálfu.
VINNUBRÖGÐIN VIÐ
TÖLU S AM ANBURÐINN.
Það er næsta athyglisvert fyrir
fólkið í bænum að athuga, hvern-
ig sum blöð birta tölur um heild-
arupphæð opinberra gjalda ann-
ars vegar og hlutdeild samvinnu-
félaganna í skattabyrðinni hins
vegar. Venjan er sú, að nefna
annars vegar útsvörin og fast-
eignagjöldin í einni upphæð og
koma heildarálögunum þannig
upp í nær 10 milljónir, en þegar
sagt er frá hlutdeild samvinnu-
rekstursins, er útsvarið eitt nefnt
og KEA talið bera um 190 þús-
und af öllum sínum rekstri, í stað
þess að taka hliðstæða tölu, sem
er, eins og að framan er sýnt, út-
svar og samvinnuskattur um 335
þús. og fasteignagjöld um 130
þús., eða samtals 465 þúsund. Al-
veg eins er farið með sambærileg
gjöld SÍS.
EKKI RÉTTLÆTISMÁL —
HELDUR PÓLITÍSKUR
ÁRÓÐUR.
Það ætti að vera hverjum heil-
skyggnum manni augljóst mál, að
allt þetta moldviðri um skatta-
mál, er fyrst og fremst pólitískur
áróður. Tölur, sem lagt er út af
eru rangar ,eins og sýnt er hér að
framan. Samvinnureksturinn hér
þolir vel samanburð við „máttar-
stólpa“ íhaldsins um opinber
gjöld. Auk þess vita allir, að út-
sv. og skatta er aðeins hæg að taka
að lögum en ekki eftir geðþótta
bæjarfulltrúa. Má í því sambandi
minna lesendur íslendings á upp-
fræðslu er blaðið veitti Skjald-
borgarmönnum um þessi efni hér
um árið, er þeir þóttust ætla að
margfalda álögur á samvinnu-
félögin ef þeir kæmust í bæjar-
stjórn.
Það er staðrevnd, að þær
ívilnanir, sem skattalögin
frá 1921 veittu samvinnu-
félögum, eru að mestu
horfnar, því að allar skatta-
hækkanir síðari ára koma
jafnt niður á þeim og einka-
rekstrinum.
Enda tekst Sjálfstæðismönnum
ekki að telja fram dæmi um skatt
fríðindi nema segja aðeins hálfan
sannleikann, sleppa að geta um
samvinnuskattinn, stríðsgróða-
skattinn, eða ákvæði laga sem
fyrirbyggja að bæjarfélög geti
lagt útsvör á hærri tekjur en 200
þús. kr.
Mega allir sjá, hversu slíkur
málflutningur þjónar vel sann-
leikanum og réttlætinu, sem jafn-
an er haft að yfirskyni í þessum
skrifum.
LAUST OG FAST
ÞETTA KOMUST ÞEIR
LENGST!
I laugardagsblaði fsl. er
greinarkorn um „iðnað og hús-
næðismál“ eftir fimmta mann
á lista Sjálfstæðisflokksins. —
Þar segir svo m. a. um iðnað
í bænum: „.... hér hafa marg-
ir einstaklingar rekið mjög
umfangsmikinn atvinnurekstur
á því sviði. Þá starfa hér mjög
öflug iðnaðarfyrirtæki, hvert á
sínu sviði.... “ Þessi lýsing á
iðnaðinum í bænum, svo skrít-
in sem hún er, er látin nægja.
En þarna hafa rithöíundar fsl.
þó komist lengst í að viður-
kcnna „mjög öflugan“ iðn-
rekstur - samvinnufélaganna,
enda þótt þess sé vandlcga
gætt, að nefna hlutina ekki sín-
um réttu nöfnum. Samvinnu-
rekstur er yfirleitt ckki nefnd-
ur í því blaði nema hægt sé að
koma að um leið einhverri úlf-
úð eða úrtölum. Meira að segja
almennar fréttir af nýjungum
á sviði iðnaðarframleiðslu hér
í bænum, eiga erfitt uppdrátt-
ar í fsl., ef nýjungarnar eru frá
samvinnuverksmiðjunum, sem
oftast er.
ÓÞÖRF HNEYKSLUN f
ÞEIM HERBÚÐUM.
fsl. er ákaflega hneykslaður
á því, að einhverjir rithöfundar
í Tímanum skuli hafa fundið að
því að togarinn Helgafell var
seldur liingað norður (Slétt-
bakur). Þessi hneykslun getur
varla verið einlæg. Fleiri voru
á móti þessum togarakaupum
en aðilar í Reykjavík. Til dæm-
is greiddi 2. maður á lista
Sjálfstæðisflokksins hér á Ak-
ureyri atkvæði á móti málinu
í bæjarstjórn, og 4. maður list-
ans var ekki hrifnari af því en
svo, að hann sat hjá. Virðast
skoðanir þessara tveggja bæjar-
íulltrúa Sjálfstæðisflokksins og
þess rithöfundar í Reykjavík,
scm fsl. er að skamma, hafa
fallið mikið til saman í þessu
máli.
ER EIMSKIPAFÉLAGIÐ NÚ
ORÐIÐ FORDÆMANLEGT?
f blekkingargreininni um
skattamál í fsl. á miðvikudaginn
var, segir svp: j,,Það skal játað,
að mikill atvinnurekstur er
venjulega hverju bæjar- eða
sveitarfélagi Iyftistöng, en þó
því aðeins, að sá atvinnurekstur
beri sina skatta og skyldur á
við hvern annan.“ Eimskipa-
félag fslands er, samkvæmt
sérstökum lögum, algerlega
skattfrjálst fyrirtæki, en aldrci er
um þau mál talað í fsl. En eftir
þessari kenningu blaðsins, mun
rekstur þess þó sízt vera „lyfti-
stöng“ fyrir Reykjavíkurbæ.
Að þessu hefur ekki verið gætt
í ákafanum að hagræða svo
sannleikanum, að hægt væri að
koma höggi — mishcppnuðu
þó — á rekstur samvmnufé-
laga. Þannig rekur eitt sig á
annars horn í svona málfluth-
ingi.
ERFIÐUR BRÓÐIR.
Þjóðvarnarflokkurinn á við
mikla örðugleika að etja í bæj-
arstjórnarkosningunum í Rvík.
Bárður tók aftur framboð sitt
og var dæmdur úr leik af flokki
sínum, en þegar til kom, neit-
aði yfirkjörstjórn að taka hann
út af listanum. Er ekki annað
sýnna en þar verði hann að
dúsa, nauðugur viljugur, í efsta
sæti Iistans í eigin óþökk og
flokks síns. Minnir þetta einna
helzt á það þegar afkvæmi fæð-
ast samvaxin, og ekki reynist
gerlegt að aðskilja þau. Þung
byrði fellur nú í hlut Þjóð-
varnarfl., að bera hinn sam-
vaxna bróður dauðan á hinni
erfiðu göngu heiðarleikans.
SEX SÓLIR Á LOFTI.
Frjáls þjóð birtir þau tíðindi
úr Svarfaðardal, að þar hafi
verið stofnað Þjóðvarnarfélag.
Er mynd birt af formanni og
þessum tíðindum fagnað af
hjarta.
Kunnugir heimamenn scgja
að SEX hafi stofnendur verið
og allir hlotið virðingarstöður
og embætti á fundinum.
Telja þeir harla ósennilegt að
skammdegis-vígahnettir þessir
muni í nokkru skyggja á geisla
hækkandi sólar, á því herrans
ári 1954.
Sé hér ekki rétt frá hermt
mun heiðarleikablað heiðar-
leikaflokksins að sjálfsögðu
skýra NÁKVÆMLEGA frá
staðreyndum.