Dagur - 28.04.1954, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 28. apríl 1954
- Bréf Jónasar Jónssonar til bæjarstjórnarinnar
(Framhald af 1. síðu).
Matthíasarsafnið sé vaxandi. Eg
ritaði afkomendum séra Matthí-
asar bréf og benti á þá leið, að
þeir gæfu tekjur af Skugga-
Sveinssýningum í Þjóðleikhúsinu
til að reisa safnið, líkt og þegar
Ásmundur Jóhannsson gaf skil-
yrðisbundið fé í móðurmálssjóð
Vestur-íslendinga vegna stofn-
unar kennarastóls í íslenzkum
fræðum í Winnipeg. Afkomendur
Matthíasar höfnuðu þessari leið;
báru við að hugmyndin væri of
seint fram komin. Húsmunir
skáldsins væru tvístraðir, sögðu
þeir. Sennilega hefur þeim gengið
til hæverska að vilja ekki hvetja
Akureyrarbæ til aðgerða, sem
kosta nokkurt fé, með slíku ætt-
arframlagi.
En til þeirra Matthíasarfrænda
og góðra manna á Akureyri, sem
telja of seint að efna til Matthías-
arsafns, vil eg segja það, að skoð-
anaháttur þeirra er byggður á
meiri háttar misskilningi. Stund-
um eru heimili frægra listamanna
friðlýst strax við fráfall þeirra og
gerð að safni. Þetta gerðu Þjóð-
verjar við Goethe-húsið í Wei-
mar og Finnar við Runeberg,
Norðmenn við bæ Björnsons,
Aulestad, og Danir við hús H. C.
Andersens í Odense. Með
Schillershúsið í Weimar stóð
nokkuð líkt á og með heimili
Matthíasar á Akureyri. Skáldið
var ekki auðmaður, en fátæklega
húsið hans var friðlýst með þeim
húsbúnaði sem þar var. Síðan var
bætt við safnið, með góðum hug,
því sem til náðist af minningar-
gripum hans. En gleggst er rök-
semdin í þessu efni, þegar aldir
líða frá því að listamaðurinn fell-
ur frá, og þar til safnið er full-
gert. Þetta á við um hús Shake-
spear’s í Stratford on Avon í
Bretlandi. Hundruð þúsundir
manna sækja þessi tvö söfn ár-
lega og bærinn Stratford hefur
miklar atvinnutekjur af að leið-
beina þeim sem koma og skoða
hús skáldsins, þó ekki sé annað
til af frumritum Shakespear’s
en ein eða tvær undirskriftir á
samningum og vitaskuld engir
sýnilegir munir.
—o—
Nú vil eg benáa á framkvæm-
anleika málsins. Akureyrarbær
kaupir húsið, Sigurhæðir. Beitir
eignarnámi ef með þarf. Gamlir
menn og kunnugir vita glögglega
um alla húsaskipun eins og hún
var á síðustu árum skáldsins og
er auðvelt að breyta húsinu í það
horf. Síðan væri eðlilegt að leita
til Alþingis og gefa því kost á að
leggja fram helming af kaupverði
hússins. En hvernig sem sú mála-
leitun færi, má kalla það smá-
atriði fyrir bæ, sem gerir út mörg
skip og á verksmiðjur sem græða
og tapa stórfé árlega, eftir því
sem atvinnureksturinn gengur.
Slíkur bær getur vel staðizt við
að kaupa gamalt timburhús, sem
þar að auki mundi verða bænum
drjúg tekjulind. Þá yrði leitað
til frænda og samvistarmanna
skáldsins eftir hlutum úr húsi
hans, þeirra sem enn eru til. Vit-
að er um að allmargir slíkir hlut-
ir eru í eigu manna á Akureyri
og hjá frændfólki Matthíasar
annars staðar á landinu. Þegar
safnað hefur verið fáanlegum
munum séra Matthíasar, er næsta
skrefið að búa húsið að venjuleg-
um húsgögnum. Það er mjög auð-
velt að gefa heimilinu svipað út-
lit og landssiður var um síðusttu
aldamót á Akureyri og í öðrum
íslenzkum kaupstöðum. Þá sýnir
safnið aldarfarsmynd slíkra staðá.
Að síðustu kemur ný hlið á mál-
inu, sem ekki hefur verið rædd
fram að þessu.
—o—
Matthías ritaði mikið og um
fjölbreytt efni utan ljóða sinna.
Því þarf að safna öllu í eina
heild. Kvæði, sem snerta samtíð-
armenn, skipta hundruðum. Rétt
væri að safna myndum af sem
allra flestum þeim mönnum, sem
skáldið hefur ort um eða ræðir
um í blaðagreinum sínum og bók-
um. Með þessum hætti er hægt að
gera safnið svo fjölbreytt að það
verði bókmenntaskóli að kynnast
því. Þegar Tómas Sæmundsson
dvaldi erlendis fyrir hundrað og
tuttugu árur#, þótti honum eftir-
minnilegt að koma í höll Friðriks
II. og sjá konunginn sitja þat al-
klæddan með kross á brjósti í
sínum gamla stól. Þetta var vax-
mynd og slíka mynd er auðvelt að
gera af séra Matthíasi, því að
brjóstlíkan Ríkharðar Jónssonar
af honum er frábærlega ná-
kvæmt. Akureyri vill verða
ferðamannabær og hefur gert til
þess skynsamlegar ráðstafanir.
Mun bæjarbúum ganga til hóf-
legur metnaður og búhyggja.
Margt er fagurt og eftirtektar-
vert að sjá á Akureyri. En það
hygg eg, að Matthíasarsafn mundi
hafa svo mikið aðdráttarafl, að
þúsundir manna mundu þangað
koma árlega þó að aðgangseyrir
væri sæmilegur.
—o—
Mér liggur við að vona, að inn-
an skamms tíma verði risið Matt-
híasarsafn á Akureyri, til frægð-
ar og hagsbóta fyrir bæinn. Hef
eg í því nokkra reynslu í skiptum
við Akureyrarbæ. Þegar Stefán
Stefánsson skólameistari féll frá,
ráðgerði yfirstjórn skólans að
skipa í hans stað tilþrifalausan
mann. Eg fékk þingmenn Norð-
lendinga og Austfirðinga til þess
að skora á ríkisstjórnina að veita
Sigurði Guðmundssyni starfið.
Það varð og Akureyri kvaddi
þennan skólamálafi'ömuð með
heiðursgjöfum. Bærinn var í
vandræðum með barnaskóla sinn.
Eg þekkti vel Snorra Sigfússon
og bað hann að koma norður til
að stýra skólanum. Að liðnum
starfstima reisti bærinn honum
persónulegt heiðursmerki í
skólahúsinu. Þegar menntaskóli
tók til starfa í bænum vantaði al-
mennan ungmennaskóla. Löggjöf
um þann skóla var sett fyrir mitt
tilstilli, að þessum störfum vald-
ist litlu síðar æskuvinur minn,
Þorsteinn M. Jónsson, sem nýtur
þess traust að vera forseti bæjar-
stjórnar Akureyrar, auk þess sem
hann er viðurkenndur að vera
einhver áhrifamesti skólastjóri
landsins. Það mun vera nálega
dæmalaust í sögu uppeldismála,
að nokkur bær, að stærð við Ak-
ureyri, hafi notið samtímis við
uppeldi barna sinna þriggja því-
líkra forystumanna eins og hér er
vikið að. Bæi'inn hefur fyrir sitt
leyti viðurkennt að verðleikum
verk þessara manna. Vildi eg
mega trúa því að Matthíasarsafn-
ið yrði fjórða mennta- og uppeld-
isatriði í bænum, sem stofnsett
yrði með stórhug og trú á sigur
andans yfir efninu.
V irðingarfyllst,
Jónas Jónsson frá Hriflu.
Herbergi
til leigu á Oddeyri.
Uppl. í síma 1813.
Lítil íbúð
í jnnbænum til sölu.
Afgr. vísar á.
Kvikmyndir. Út af ummælum í
síðasta tbl. Dags um aukamynd
rá, sem sýnd var á undan Un-
aðsómar: heimsókn forseta ís-
lands til Danmerkur, óskar
Skjaldborgarbíó að takar fram, og
biðja afsökunar á því, að myndin
mun ekki hafa verið rétt innstillt
á þessari fyrstu sýningu, en þeir
sem séð hafa aukamyndina á síð-
ari sýningum munu geta borið
um að myndin er vel skýr, þó
ekki virðist vera bjart yfir þegar
hún er tekin, og skemmtilegra
hefði verið að sjá hana í litum.
En það var líka nokkurs virði að
fá að sjá þessa svipmynd svo
snemma eftir að móttökurnar
fóru fram.
Ný glæsileg sending af
útlendum
kápum
°g
drögtum
tekin upp í dag.
Þar á meðal mjög stór-
ar stærðir.
Verzl. B. Laxdal.
Lídð herbergí
óskast, ofarlega á Oddeyri
eða sunnarlega í Brekkug,
7 eftir hádegi.
Stíilka
eða unglingur óskast til
heimilisstarfa. Sérherbergi
Sími 1048.
Lítill trillubátur
til sölu, með góðri, fjögr;
hestafla Solovél.
Afgr. vísar á.
SJÓKLÆÐI
SJÓSTÍGVÉL V.A.C.
S J Ó VETTLIN G AR
Vinnufatnaður
I; Vinnuvettlingar
VÖRUHÚSÍÐ H. F.

BARNALEISTAR
verð kr. 4.50
KVENLEISTAR
Verð frá kr. 9.00.
ULLARGARN
BABYGARN
nýjar tegundir,
nýkomnar.
Braunsverzlun
Þýzku reiðhjólin
komin, margar stærðir. Ódýr og falleg. Vönd-
uð samsetning.
Verzlun Konráðs Kristjánssonar
Skipagötu 8.
Gólfdreglar
Gólf teppaf ilt
V efnaðarvörudeild.

Gilbarco-olíubrennarar
og olíugeymar til húsakyndingar jafnan fyrir-
liggjandi. — Útvegunr olíukynta katla, elda-
vélar og hvers konar önnur olíukynditæki
með stuttum fyrirvara.
Olíusöludeild KEA.
Sími 1860.
t V . .... — •- r-rrrrr 7 V Persónuiðg jöld Pcrsónuiðgjöld árið 1954 til almannatrygginga hafa ver-
ið ákveðin, sem hér segir:
1. Verðlagssvæði:
TCvcpnfir ]zc\r\$v . kr. 718.00
Ókvæntir karlar . kr. 647.00
Ógiftar konur . kr. 481.00
Félagsmenn sérsjóða:
Kvæntir karlar . kr. 238.00
Ókvæntir karlar . kr. 203.00
Ógiftar konur . kr. 147.00
; 2. Verðlagssvæði:
Kvæntir karlar . kr. 576.00
Ókvæntir karlar . kr. 521.00
Ógiftar konur . kr. 387.00
1 Félagsmenn sérsjóða:
Kvæntir karlar . kr. 186.00
Ókvæntir karlar . kr. 147.00
1 • Ógiftar konur . kr. 110.00
; Gjöld þessi eru þegar fallin í gjalddaga hjá þeirrl, er
; ekki hafa greitt fyrri hluta gjaldsins, sem féll í gjald-
daga í janúar s.l. og eru gjaldendur því áminntir urn að
gera skil sem allra fyrst.
Skrifstofa Eyjafjarðarsýslu og Akureyrar
27. apríl 1954.

! 'i
attttttttttttOtttttt»»tt«ttttttttOttttttttttttttttttttttttÖtt»tttttttttttttt-nCrt3ttatt
Anglýsið í Degi
ftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftftttftftftftftftftftftftftftttftftft