Dagur - 28.04.1954, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 28. apríl 1954
DAGUR
| Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON. |
Aígreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88 — Simi 1166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
» Prentverk Odds Björnssonar h.f. «
Matthíasarsafn
ENNÞÁ EINU SINNI er tillaga um Matthíasar-
safn á Akureyri á dagskrá. Annars staðar í þessu
blaði er birt bréf Jónasar Jónssonar skólastjóra til
bæjarstjórnar Akureyrar, þar sem hann skorar á
bæjarmenn að hefjast handa og leiðir rök að því,
að enn sé unnt að koma upp Matthíasarsafni, til
heiðurs skáldinu, bænum og þjóðinni allri. Þetta
er orðið gamalt mál hér á Akureyri. Langt er síð-
an áhugamenn og blöð bjæarins tóku að benda
bæjaryfirvöldunumá að ekki væri vansalaust að
hér væru svo til engin ytri merki þeirrar stað-
Farfuglar, veiðimenn og bændur.
aett».ELC'£fc®ífcæ<jt«fSy
Eiríkur Stefánsson kennari
skrifar blaðinu á þessa leið:
„Vorboðinn ljúfi, fuglinn
trúr sem fer, með fjaðra-
bliki háa vegaleysu, í
sumardal, að kveða kvæðin
þín.“
„ENN ERTU KOMINN, bless-
aður. Trúr þeirri köilun, sem
Guð, alfaðir, lagði þér í brjóst,
hefur þú svifið um loftin blá á
litlum vængjum óraleiðir yfir höf
og hauður. Hvað knýr þig í slíka
för? Eðlishvöt segja þeir, sem
fróðir eru. Átthagaást segja
skáldin. Hvort tveggja getur ver-
ið rétt, en það er þó ekki full
skýring á atferli þínu. Látum svo
vera, að lenging dagsins í norð-
urvegi orki þannig á eðli þitt, að
þér verði það ómótstæðileg hvöt
að leita þangað. En hver eða hvað
hjálpar þér að rata rétta leið, já,
jafnvel finna þúfnaskorninginn,
þar sem þú byggðir hreiðrið þitt
í fyrra? Nei, þetta er, og verður
alltaf, gáta — óráðin, heillandi
gáta.
og hreiðrinu þínu, eða þá að hann
telur sjálfsagt að fórna lífi þínu
og þinna vegna þess ágóða, sem
hann telur sig hafa af sinubrun-
anum. En eg er þess fullviss, að
hann mundi aldrei bera eldspýt-
una að sinunni eftir að þú hefur
verpt þar, ef honum væri ljós sú
angist og kvöl, sem hann veldur
þér með því. Við skulum vona, að
hann verði hygginn nú og brenni
sinufláka sína áður en þú velur
þér hreiðurstæði.
VIÐ SKULUM einnig vona, að
þeim fækki, sem geta fengið það
af sér að nota húm vornæturinn-
ar til þess að laumast með rnorð-
tæki út um haga og heiðar gegn
þér, saklausum smáfugli. —
Gegn þér, sem ekkert hefur gert
á hluta hans, en lagt þinn skerf
fram til þess að auka dýrð og
yndi vorsins. — Hvers vegna fara
þeir laumulega og helzt um hæt-
ur? Af því að samvizka þeirra
segir þeim, að þeir ætli að vinna
illt verk. Þeir vita einnig, að þeir
eru að brjóta landslög og siðaboð
allra góðra og göfugra manna.
reyndar, að þjóðskáldið átti hér heima um langan
aldur og orti hér sum sín fegurstu ljóð. Ef bærinn
hefði sýnt þá röggsemi fyrir 2—3 áratugum að
kaupa Sigurhæðir, og hefja þannig stofnun Matt-
híasarsafns, má fullvíst telja, að hús skáldsins
mundi nú í dag einn hinn fjölsóttasti og frægasti
staður í bænum. Þar mundu þá árlega haldnar
Matthíasarhátíðir eitthvað í líkingu við hátíða-
höldin í húsi H. C. Andersens í Óðinsvéum. Fæð-
ingardagur skáldsins er þar í borg mikill hátíðis-
dagur og tilefni til þess að rifja upp gildi hins
ágæta ævintýraskálds fyrir danskt þjóðlíf. Mattbí-
asarsafn hér á Akureyri mundi verða miðstöð
þeirrar starfsemi, sem aldrei ma niður falla, að
kynna komandi kynslóðum verk þessa stórmerka
íslendings og kenna þeim að meta gildi þeirra fyrir
menningu þjóðarinnar og tungu. En þetta rúm er
nú autt og óskipað, m. a. af því að bæjarstjómina
hér skorti stórhug og myndarskap til þess að
hrinda þessu máli fram fyrir fáum áratugum.
EN ENN MÁ hefjast handa, eins og Jónas Jóns-
son bendir réttilega á. Enn lifa margir, sem þekkja
til hlítar húsaskipun og húsbúnað á heimili
skáldsins, enn er til mikið af gripum, bókum og
öðrum hlutum, er prýddi heimili Matthíasar, og
með ástundun og einhverri fórnfýsi, má vafalaust
ná þessum hlutum saman á einn stað. Og í Matt-
hlasarsafni yrði safn ritverka skáldsins, myndir
frá Akureyri í tíð skáldsins, flest það annað, sem
minnti á ævi hans og starf hér. Fyrirmyndir að
slíkum söfnum er víða að finna erlendis eins og
Jónas Jónsson bendir réttilega á í erindi sínu og
oft hefur verið við miklu meiri erfiðleika að etja
þar en enn er um að ræða hér, þótt hvert árið, sem
líður án framkvæmda, geri málið allt torveldara
viðfangs. Þeim mönnum, sem einkum horfa á
fjármunina í sambandi við slíka framkvæmd má
benda á, að reynsla erlendis styður þá skoðun að
IVfatthíasarsafn yrði, þá tímar líða, svo fjölsótt að
það gæti staðið undir sér fjárhagslega með hófleg-
um aðgangseyri, og að auk þess sem það mundi
beinlínis laða ferðamenn að bænum. Þess eru
rmörg dæmi, að slík minjahús um stórskáld eru
.helzta aðdráttarafl heimabæja þeirra, svo sem
Longfellow-húsið í Portland, Andersens-húsið í
Óðinsvéum og Shakespear-húsið í Stratford — on
— Avon. Matthíasarhús hér — og Nonnahús, sem
er vísir að safni og meira þyrfti að gera fyrir —
gæti í framtíðinni gegnt svipuðu hlutverki í okkar
bæ.
ÞESS ER að vænta að bæjarstjórnin taki að
þessu sinni öðrum tökum á þessu máli en tíðkast
hafa til þessa. Það er hægt að hefjast handa. Um
það þarf tæplega að deila. Það jekur e. t. v. lang-
an tíma að koma safninu upp. En hálfnað er verk
þá hafið er. Það á bókstaflega við um þetta mál.
OG „KÆR er öllum koma þín“,
eða svo ætti það að vera. Og ef
marka má það, sem skáldin ok-kar
segja um þig, skyldi enginn efast
um það. Það yrði stór Ijóðabók, ef
farfuglakvæði góðskáldanna okk-
ar væru öll saman komin. Og þó
mun það meira, sem ort hefur
verið um farfugla, og hvergi er
skráð. — Eg sagði áðan, að öllum
væri koma þín kær. Vorið býður
okkur vermandi sól, geisladýrð
og gróður jarðar, angan blóma
og yndi margs konar, en þó
mundi okkur þykja mikils vant,
ef söngur þinn hyrfi úr hljóm-
kviðu þess.
— Já, „langt og mikið fþig“
hefur þú þreytt og þreytir á
hverju vorþ Ekki ná allir heim,
sem hefja flugið í norðurátt. —
— í bylgjunum farast sumir
á rniðri leið,
en sárast er þeim, sem dreymir
dagsins lönd
að deyja í hafi ,er blánar fyrir
strönd“.
OG HVERNIG er svo aðkoman
til fyrh'heitna landsins? Stundum
hefur það ekki upp á annað að
bjóða en hret og hríðar, ógnir og
dapran dauða. Svo er ekki nú. Nú
breiðir það hlýjan faðm móti þér
og ykkur öllum. Það er yndislegt
að vera kominn heim. Er þá ekk-
ert að óttast? Ólíklegt virðist það,
að mennirnir, sem þráð hafa
komu þína, búi þér hættur eða
sækist eftir lífi þínu. Þó er það
svo. Á hverju vori falla margir
farfuglar fyrir byssukúlum
mannanna. Hvað veldur? Ef til
vill frumstæð veiðihvöt mannsins,
sem ekki hefur enn tekizt að
temja fyllilega, ásamt hugsunar-
leysi og vana. Áður fyrr gat
ástæðan verið bjargarþrot í búi,
en naumast nú.
HÉR GETUR einnig verið um
annað að ræða, sem ógnar þér, er
þú hefur byggt hreiður þitt af
mikilli elju og verpt eggjum þín-
um. Þarna er aleiga þín á lófa-
stórum bletti. Líf þitt er tengt
þessum eina stað. Þú hefur valið
þér hreiðurstæði, þar sem sinu-
flókinn er þykkastur. Hann er
vörn gegn kulda og þar er minni
hætta á að hreiðrið finnist. Þú
blessar sinuna. En bóndinn, sem
þú hefur numið land hjá og um
leið veitt gleði með söng þínum
eða kvaki, er á öðru máli. Hann
vill sinuna burt úr engjum og
högum og kveikir í henni. Ef til
vill man hann þá ekkert eftir þér
DÝRAVERNDUNARFÉLAG
Akureyrar vill með þessum lín-
um reyna að ná til þeirra, sem
ekki skilja málið þitt, litli, vængj-
aði vinur. Það vill skírskota til
góðvildar og drengskapar allra
manna, og biðja þá að lofa þér að
lifa í friði í því landi, sem er
sameiginlegt ættland okkar,
fleygra og ófleygra.
Eiríkur Stefánsson.“
Samsöngur Kantötu-
kórsins á föstudag
Athygli skal vakin á samsöng
Kantötukórsins á föstudags-
kvöldíð. Kórinn er nú að meii’
hluta skipaður ungu og áhuga-
sömu fólki, viðfangsefni flest ný
svo og einsöngvarar kórsins a?
þessu sinni. Kantötukórinn er ní
að fylla tuttugasta og annac
starfsár sitt, og hefur hann jafn-
an barizt fyrir þjóðmegunarlegr
vakningu á hljómrænum vett-
vangi. En sú barátta hefur kostac
miklar fórnir og mörg átök, eink-
um hin síðari ár við hraðversn-
andi aðstæður vegna sívaxand
áróðurs þeirra, sem ekki skiljí
hvað þeir gera, fyrir erlendurr
sorptízkum, sem ekki geta leit
annað en fullkomið sálarmorð yf-
ir þjóðina.
Þeim, sem gefa sér tóm til ac
hugleiða þennan vettvang þjóð-
lífsins, hlýtur því að vera þac
gleðiefni, að einmitt NÚ skul
ungt fólk ganga fram fyrij
skjöldu með slíkri atorku, ac
kórinn hefur æft undir stórar
konsert á 3% mánuði. Slíkt fyrir-
bæri, á þessum tímum, getur fal-
ið í sér fegurri dagrenningu er
fólk kemur auga á fyrst í stað, oj
ætti því að vera metið að verð-
leikum. Þess vegna er þess fast-
lega vænst, að Akureyringar o{
nágrenni fylli Nýja-Bíó á föstu-
dagskvöldið, því að af óþcegileg-
um en eðlilegum ástæðum verð-
ur ekki unnt að endurtaka kon-
sertinn. — Bæjarbúi.
19 [)ús. kr. söfnuðust til Pálmholts
á sumardaginn fyrsta
3040 kr. á liljómleikum ameríska flughersins.
Frá Kvenfélaginu Hlíf hefur blaðinu borizt eft-
irfarandi:
Kvenfélagið Hlíf þakkar bæjarbúum ágæta þátt-
töku í fjáröflun félagsins á sumardaginn fyrsta,
nú sem fyrr.
Þá vill félagið færa sérstakar þakkir hinum
mörgu, sem með beinu starfi eða fyrirgreiðslu tóku
virkan þátt í fjáröflun dagsins, þar á meðal börn-
um og fullorðnum, sem skemmtu eða aðstoðuðu á
barnaskemmtununum í Samkomuhúsinu og önn-
uðust merkjasölu dagsins; forstjórum kvikmynda-
húsanna, er gáfu aðgangseyri frá síðdegissýningun-
um; stjórn Hótels KEA fyrir frábæra lipurð í sam-
bandi við kaffisöluna, og eiganda Brauðargerðar-
húss Kr. Jónssonar fyrir ómetanlega aðstoð við
brauðbaksturinn. Fleiri aðilja, einstaklinga og fyr-
irtæki mætti áreiðanlegða einnig nefna, þótt látið
verði ógert, en alúðarþakkir til ykkar allra.
Fjársöfnunin á sumardaginn fyrsta nam að þessu
sinni brúttó kr. 19077.00 — að fi'ádregnum kostnaði
kr. 17.302.00. Rennur sú upphæð öll í sjóð Dag-
heimilisins Pálmholts.
Sunnudaginn fyrsta í sumri hélt danshljómsveit
frá bandaríska flughernum hljómleika við sundlaug
bæjarins til ágóða fyrir Pálmholt, en þá komu inn
kr. 3040.00. Færir Hlíf hljómsveitarstjóra og fé-
lögum hans beztu þakkir fyrir, og jafnframt vill
félagið þakka hr. Jóni Egilssyni, forstjóra Ferða-
skrifstofunnar, sem fyrir hönd íslenzk-ameríska
félagsins átti sinn mikla þátt í því, að Pálmholt
varð þessa aðnjótandi. 3
Hlíf hefir í hyggju að byggja í sumar leikskóla
til afnota fyrir börnin, þegar veður leyfir ekki úti-
vist. Ymislegt fleira kemur til greina, sem gera
mætti dagheimilinu til bóta, en óvíst er, hvort fjár-
hagurinn leyfir meiri framkvæmdii'. Aðsókn að
Pálmholti hefir aldrei verið meiri en nú í vor, og
sýnir það ótvírætt, að stofnunin nýtur vinsælda
bæjarbúa og kemur þeim í góðar þarfii'.
Kvenfélagið Hlíf óskar bæjarbúum öllum gleði
og farsældar á sumrinu.
F. h. Kvenfélagsins Hlífar.
Elinborg Jónsdóttir.
Hinn nýji siður við ferminguna
Hinn nýi siður við ferminguna, sem nú er upp
tekinn hér — að ferma öll börnin í síðum, hvítum
skikkjum — mælist hvarvetna vel fyrir. Það er
ekki aðeins, að hér er um mikinn sparnað að ræða
fyrir foreldra, að þurfa ekki að kosta fé til fatnaðar,
.sem ekki kemur að hagnýtum notum síðar, heldur
finnst mörgum athöfnin blátt áfram hátíðlegri og
fallegri, er börnin eru öll þannig klædd, piltar jafnt
sem stúlkur. Það er líka hátíðleg sjón að sjá þenna
fríða hóp hvítklæddan við altarið, og eins er hann
gengur í fylkipgu á eftir prestinum út kirkjugólfið,
út úr kirkjunni og inn í kapelluna, að athöfninni
lokinni.
Það var hér í þessum dálki, sem fyrst var vakin
athygli á þessum sið fyrir meira en ári síðan. Var
og birt hér mynd frá fermingu í Osló, en þessi siður
var þá að ryðja sér til rúms þar. Hugmyndin fékk
þegar byr hér og henni var borgið þegar prestarnir
hér tóku henni eins vinsamlega og raun er á, og
Kvenfélag Akureyrarkirkju tók að sér framkvæmd-
ina. Nú er málið komið í höfn, og verður ekki ann-
ars vart en að allir telji að hér hafi verið vel ráðið.
Má telja líklegt, að þessi siður eigi eftir að breiðast
út til annarra safnaða í landi hér og það áður en
langur tími líður.